تعیین اقسام استحاضه[1] به وسیلۀ پنبه انجام می شود و منظور از دستمال، دستمالی است که در گذشته بر روی پنبه بسته می شده و امروزه به جای آن از نوار بهداشتی استفاده می شود. بنابراین، اگر بر روی پنبه دستمال کاغذی بسته شود و خون از پنبه رد شود و به آن برسد، حکم سایر دستمال ها را دارد و اگر خون از جهت غلظت، در پنبه نفوذ نکند قلیله محسوب می شود. و ملاک در تعیین اقسام استحاضه به شرح زیر می باشد.

استحاضۀ قلیله: آن است که خون فقط روى پنبه اى را که زن با خود بر مى ‏دارد آلوده کند و در آن فرو نرود.

استحاضه متوسطه: آن است که خون در پنبه فرو رود، اگر چه در یک گوشه آن باشد، ولى از پنبه به دستمال یا نوار بهداشتی، نرسد.

استحاضۀ کثیره: آن است که خون پنبه را فرا گرفته و به دستمال یا نوار بهداشتی، برسد.

ضمائم:

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[2]

حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):

استحاضۀ قلیله، استحاضۀ متوسطه و استحاضۀ کثیره

استحاضه قلیله: آن است که خون فقط روى پنبه اى راکه زن با خود بر مى ‏دارد آلوده کند و در آن فرو نرود.

استحاضه متوسطه: آن است که خون در پنبه فرو رود، اگر چه در یک گوشه آن باشد، ولى از پنبه به دستمالى که معمولاً زنها براى جلوگیرى از خون مى‏بندند، نرسد.

استحاضه کثیره: آن است که خون پنبه را فرا گرفته و به دستمال برسد.

در استحاضه قلیله باید زن براى هر نماز یک وضو بگیرد، و ـ بنابر احتیاط مستحب ـ پنبه را آب کشیده و یا عوض کند، و باید ظاهر فرج را اگر خون به آن رسیده آب بکشد.

در استحاضه متوسطه باید (بنابر احتیاط لازم) زن براى نمازهاى خود روزانه یک غسل نماید، و براى هر نماز یک وضو بگیرد، و (بنابر احتیاط مستحب) پنبه را آب کشیده و یا عوض کند، و باید ظاهر فرج را اگر خون به آن رسیده آب بکشد. و اگر عمداً یا از روى فراموشى براى نماز صبح غسل نکند، باید براى نماز ظهر و عصر غسل کند، و اگر براى نماز ظهر و عصر غسل نکند، باید پیش از نماز مغرب و عشا غسل نماید، چه آنکه خون بیاید یا قطع شده باشد.

در استحاضه کثیره باید (بنابر احتیاط واجب) زن براى هر نماز پنبه و دستمال را عوض کند یا آب بکشد، و لازم است یک غسل براى نماز صبح، و یکى براى نماز ظهر و عصر، و یکى براى نماز مغرب و عشا بجا آورد، و بین نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا فاصله نیندازد، و اگر فاصله بیندازد باید براى نماز عصر و عشا دوباره غسل کند، اینها همه در صورتى است که خون پى در پى از پنبه به دستمال برسد، امّا چنانچه رسیدن خون از پنبه به دستمال با قدرى فاصله باشد که زن بتواند در آن فاصله یک نماز یا بیشتر بخواند احتیاط لازم آن است که هر گاه خون از پنبه به دستمال برسد پنبه و دستمال را عوض کرده و یا آب بکشد و غسل نماید. بنابر این اگر زن غسل کرد و نماز ظهر را مثلاً خواند ولى قبل از نماز عصر یا در میان آن خون دوباره از پنبه به دستمال رسید باید براى نماز عصر نیز غسل نماید، ولى چنانچه فاصله به مقدارى باشد که زن بتواند در آن میان دو نماز یا بیشتر بخواند، مثل اینکه بتواند نماز مغرب و عشا را نیز قبل از آنکه خون دوباره به دستمال برسد، بخواند، براى آن نمازها لازم نیست غسل دیگرى بکند، و در هر صورت در استحاضه کثیره غسل از وضو کفایت مى‏ کند.

حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):

طبق فتوای ما استحاضه فقط دو قسم است: «قلیله» و «کثیره»: استحاضه قلیله آن است که هرگاه زن پنبه اى را داخل کند، خون، آن را آلوده نماید ولى از طرف دیگر خارج نشود، خواه خون در پنبه فرو رود یا نه، و استحاضه کثیره آن است که خون، در پنبه فرو رود و از آن بگذرد و جارى شود.

حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):

تعیین تشخیص اقسام استحاضه بوسیله پنبه مخصوص است و منظور از دستمال، دستمالی است که در گذشته بر روی پنبه بسته می شده و امروزه به جای آن از نوار بهداشتی استفاده می شود، بنابراین اگر بر روی پنبه دستمال کاغذی بسته شود و خون از پنبه رد شود و به آن برسد، حکم سایر دستمال ها را دارد و اگر خون از جهت غلظت، نفوذ در پنبه نکند قلیله محسوب می شود.

حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

باید مقداری پنبه در فضای رحم گذاشته شود تا از طریق نفوذ در آن به کیفیتی که در رساله ذکر شده است نوع استحاضه تشخیص داده شود و در صورت شک در نوع باید بنا را بر اقل گذاشت یعنی در دوران امر بین قلیله و متوسط باید بنا را بر قلیله گذاشته شود و بین متوسط و کثیره بنابر متوسط گذاشته شود.

نمایه مرتبط: نمایه14472 (مشخصات خون استحاضه)