جستجوی پیشرفته
بازدید
51750
آخرین بروزرسانی: 1401/11/03
خلاصه پرسش
لعان و ملاعنه چیست؟ و آیا در لعان باید عده نگه‌داشت؟ مراد از ابن الملاعنه کیست؟
پرسش
لعان چیست؟ و آیا در لعان باید عده نگه‌داشت؟
پاسخ اجمالی

«لعان» به معنای دور کردن از خود و راندن است، و این در مواردی است که مرد همسر خود را متهم به زنا یا نفی ولد کند، و زن ادعا دارد فرزند از آنِ شوهرش می‌باشد. وقتی لعان تحقق یافت، قاضی، بین آن دو جدایی می‌اندازد به گونه‌ای که برای همیشه بر یگدیگر حرام می‌شوند. بعد از این جدایی زن باید برای ازدواج مجدد، عده نگه‌دارد. در شرایط مختلف، زن باید عده‌های متفاوتی داشته باشد و در جایی مانند لعان که نکاح با فسخ(نه طلاق) از بین می‌رود، گفته‌اند که عدۀ چنین زنانی همانند زنان مطلقه است؛ یعنی به اندازۀ سه طُهر(پاکی از خون حیض) باید عده نگه‌دارند.

به فرزندی که زن، او را از آنِ شوهرش دانسته ولی شوهر مدعی است که او متعلق به من نیست «ابن الملاعنه» گفته می‌شود.

پاسخ تفصیلی

«لعان» در لغت، به معنای دور کردن و راندن است، و در اصطلاح شرعی؛ به نوعی مباهله[1] بین زن و شوهر گفته می‌شود.[2] و این در مواردی است که مرد همسرش را متهم به زنا کند و ادعا کند که این عمل حرام او را دیده، ولی شاهدی ندارد، یا این‌که مرد ادعا کند فرزندی را که زن به او نسبت می‌دهد، از آن او نیست.
خداوند در این باره می‌فرماید: «و کسانى که به همسران خود نسبت زنا مى‏دهند، و جز خودشان گواهانى [دیگر] ندارند، هر یک از آنان [باید] چهار بار به خدا سوگند یاد کند که او (خودش) قطعاً از راستگویان است».[3]
 برای لعان شرایطی ذکر شده است که از جمله آنها این است که یک: مرد باید همسرش را متهم به زنا کند، ادعای مشاهدۀ این عمل و عدم وجود دلیل را داشته باشد. دو: زن همسر دائمی مرد باشد که با او همبستری داشته است و مشهور به زنا نباشد.[4] با توجه به این شرایط، اگر مردی به همسرش نسبت زنا دهد، او را به اصطلاح «قذف» کرده، یعنی به او تهمت زنا زده است.
از حکمت‌های تشریع لعان این است که زن بتواند این نسبت را با لعان از خود دور کند؛ لذا در زن مشهور به زنا گفته‌اند، لعان تحقق نمی‌یابد؛ زیرا او حرمت و آبرویی برای خودش باقی نگذاشته است.
کیفیت لعان این‌گونه است که مرد چهار بار خدا را شاهد می‌گیرد که در نسبت دادن زنا و در نفى ولد، راست‌گو است و بعد از چهار مرتبه شهادت، این لعن را بگوید: لعنت خدا بر من اگر دروغگو باشم.
در مقابل، زن بعد از فراغ مرد از شهادات و لعن بر دروغ‌گو، چهار مرتبه می‌گوید: که مرد در این نسبتی که به او می‌دهد دروغ‌گو است و بعد از آن این لعن را می گوید: لعنت خدا بر من اگر مرد راستگو باشد.[5] 
وقتی لعان در مقابل فقیه جامع شرائط حکم[6] (حاکم شرع) تحقق یافت، حاکم بین آن دو جدایی می‌اندازد به گونه‌ای که برای همیشه بر یگدیگر حرام می‌شوند. بعد از این جدایی زن باید برای ازدواج مجدد، عده نگه‌دارد. قابل ذکر است که در جدایی بین زوجین با لعان، صیغه طلاق لازم نیست، بلکه خود لعان موجب فسخ است. همان‌طور که اگر یکی از زن و شوهر مرتد شود، برای جدایی احتیاجی به طلاق نیست و ازدواج آنان فسخ می‌شود.
اما همان‌طور که می‌دانید در شرایط مختلف، زن باید عده‌های متفاوتی داشته باشد، مثلا عدۀ زن حامله با عدۀ زنی که شوهرش فوت کرده و این دو با عدۀ زنی که طلاق گرفته است، متفاوت است. اما در جایی مانند لعان که نکاح با فسخ(نه طلاق) از بین می‌رود نیز گفته‌اند که عدۀ چنین زنانی همانند زنان مطلقه است؛[7] یعنی به اندازۀ سه طهر(پاکی از خون حیض) باید عده نگه‌دارند.[8]

 



[1]. به معنای ملاعنةُ (یکدیگر را نفرین کردن)؛ جوهرى، اسماعیل بن حماد، الصحاح (تاج اللغة و صحاح العربیة)، ج‌4، ص 1643، دار العلم للملایین، بیروت، اول، 1410 ق.
[2]. ‏طریحى، فخر الدین، مجمع البحرین، تحقیق: حسینى‏، سید احمد، ج ‏6، ص 309، کتابفروشى مرتضوى، تهران، چاپ سوم، 1375ش.
[3]. نور، 6.
[4]. مشکینی، میرزا علی، مصطلحات الفقه، ص 454، بی جا، بی تا.
[5]. بهجت، محمد تقی، جامع المسائل، ج ‏4، ص 274، دفتر معظم له، قم، چاپ دوم، 1426ق.
[6]. همان.
[7]. البته در مذهب امامیه عدۀ زنی که شوهرش مرتد فطری است، عدۀ وفات می‌باشد. ر. ک: مغنیه، محمد جواد، الفقه على المذاهب الخمسة، ج‏2، ص430، دار الجواد، بیروت، 1421ق.
[8].  علامه حلی، تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة، ج ‏2، ص 70، مؤسسه طوس للطباعة و النشر، مشهد، چاپ اول، بی تا.

 

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    800314 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    765235 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    686893 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    661818 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    650340 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    604299 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580812 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    579012 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    565039 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • آیا گفتن اذان و اقامه در نماز واجب است، و آیا می‌توان با یک اذان و اقامه، چند نماز خواند؟
    560313 وضو، اذان و نماز 1388/11/13
    برخی از فقهای گذشته، مثل ابن عقیل و ابن جنید، اذان و اقامه را واجب می‌دانند.[1] اما اکثر مراجع معظم تقلید در احکام اذان و اقامه می‌فرمایند: برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیّه(نمازهای واجبی که در هر روز خوانده می‌شود) اذان و ...