لطفا صبرکنید
بازدید
17109
17109
آخرین بروزرسانی:
1393/03/25
کد سایت
fa32789
کد بایگانی
39790
نمایه
علت استفاده از واژه «صدور» بهجای «قلوب» در سوره ناس
طبقه بندی موضوعی
تفسیر
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا معنای «صدر» و «صدور» در مواردی چون سوره «ناس» با معنای «قلب» و «قلوب» متفاوت است؟
پرسش
چرا در سوره «ناس» بهجای «صدور» از «قلوب» استفاده نشده است؟
پاسخ اجمالی
واژه «قلب» و «صدر» از نظر معنا مترادف و نزدیک به هم هستند؛ برای نمونه میان آیه «أُولئِکَ الَّذینَ یَعْلَمُ اللَّهُ ما فی قُلُوبِهِمْ...»؛[1] آنانند که آنچه را در دل دارند خداوند میداند، و آیه «وَ إِنَّ رَبَّکَ لَیَعْلَمُ ما تُکِنُّ صُدُورُهُمْ وَ ما یُعْلِنُونَ»؛[2] و به یقین پروردگارت آنچه دلهاشان پنهان میدارد و آنچه آنان آشکار میکنند را میداند، که تفاوت چندانی میان این دو آیه مشاهده نمیشود.[3]
البته در برخی آیات صدر(سینه) محل و ظرف برای قلب که همان عضو مخصوص آدمی است قرار داده شده است؛ مانند: «وَ لکِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتی فِی الصُّدُورِ»؛[4] بلکه آن دلها که درون سینهها جا دارند (نیز) نابینا میگردند.
در برخی تفاسیر در ذیل آیات سوره ناس؛ با نگرش فلسفی و عرفانی تفاوتهایی میان قلب و صدر و نیز علت استفاده قرآن از واژه صدر در این سوره، بیان کردهاند؛ مانند اینکه ادعا شده: مراد از صدر، جایگاه نفس حیوانی و نشیمنگاه او است، چنانچه قلب؛ عرش و مقام بلند نفس ناطقه است و به همین سبب وسوسه در قلب نمیتواند تأثیرگذار باشد و تنها در صدر اثر خود را میگذارد؛ به همین جهت از «الَّذی یُوَسْوِسُ فی صُدُورِ النَّاسِ»، بهجای «الَّذی یُوَسْوِسُ فی قُلُوبِ النَّاسِ» استفاده شده است.[5]
البته اثبات چنین ادعایی چندان آسان نیست، به ویژه آنکه در آیات دیگری از قرآن، به «قلب» با این دیدگاه نفوذناپذیر نگاه نشده است.[6]
البته در برخی آیات صدر(سینه) محل و ظرف برای قلب که همان عضو مخصوص آدمی است قرار داده شده است؛ مانند: «وَ لکِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتی فِی الصُّدُورِ»؛[4] بلکه آن دلها که درون سینهها جا دارند (نیز) نابینا میگردند.
در برخی تفاسیر در ذیل آیات سوره ناس؛ با نگرش فلسفی و عرفانی تفاوتهایی میان قلب و صدر و نیز علت استفاده قرآن از واژه صدر در این سوره، بیان کردهاند؛ مانند اینکه ادعا شده: مراد از صدر، جایگاه نفس حیوانی و نشیمنگاه او است، چنانچه قلب؛ عرش و مقام بلند نفس ناطقه است و به همین سبب وسوسه در قلب نمیتواند تأثیرگذار باشد و تنها در صدر اثر خود را میگذارد؛ به همین جهت از «الَّذی یُوَسْوِسُ فی صُدُورِ النَّاسِ»، بهجای «الَّذی یُوَسْوِسُ فی قُلُوبِ النَّاسِ» استفاده شده است.[5]
البته اثبات چنین ادعایی چندان آسان نیست، به ویژه آنکه در آیات دیگری از قرآن، به «قلب» با این دیدگاه نفوذناپذیر نگاه نشده است.[6]
[1]. نساء، 63.
[2]. نمل، 74.
[3]. به هر حال برای آگاهی بیشتر درباره مفهومشناسی قلب و صدر در لغت و قرآن کریم «بررسی مفهوم قلب در قرآن»، سؤال 29675 و «تفاوت شرح صدر با شرح قلب»، سؤال 31219 را مطالعه کنید.
[4]. حج، 46.
[5]. صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم، تفسیر القرآن الکریم، تحقیق، خواجوی، محمد، ج 1، ص 17، قم، بیدار، چاپ دوم، 1366ش.
[6]. آل عمران، 151؛ اعراف، 101؛ حجر، 12 و ...
نظرات