لطفا صبرکنید
بازدید
57996
57996
آخرین بروزرسانی:
1392/12/14
کد سایت
fa34186
کد بایگانی
41379
نمایه
ثواب داشتن تحمل درد در زمان حیض و نفاس
طبقه بندی موضوعی
حدیث|حیض و نفاس
گروه بندی اصطلاحات
اصطلاحات فقهی - اصولی|سرفصل‌های قرآنی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا خون‌ریزی های ناشی از عادت ماهیانه، زایمان و ... که بانوان دچار آن میشوند، پاداشی برای آنها نیز دارد و آیا اگر در آن هنگام بمیرند، تفاوتی با دیگر زمان‌ها می‌‌کند یا خیر؟
پرسش
حدیثی با این مضمون وجود دارد که؛ «اگر زنی در حال حیض از دنیا برود به منزله شهید است»، خواهشمند است حدیث را با ذکر سند توضیح دهید.
پاسخ اجمالی
دیدن خون‌های سه‌گانه حیض، استحاضه و نفاس، به عنوان نوعی از طبیعت بدن زنان می‌باشد که در اسلام نیز احکامی برای آنها قرار داده شده است.[1] طبیعتاً زنانی که در این حالت قرار می‌گیرند به لحاظ جسمی و روحی دچار مشکلاتی میشوند، و روشن است کسی که در این نوع مشکلات و دردها صبر داشته باشد به‌مانند دیگر انسان‌ها که در برابر سایر مشکلات و مصائب صبر پیشه کرده‌اند، اجر و پاداش دارد. البته کم و زیادی این سختی‌ها و به دنبال آن، اجرها، به نسبت افراد مختلف، متفاوت است.
به‌علاوه؛ روایاتی وجود دارد که فضیلت‌هایی را برای زنانی که در حال نفاس(خون‌ریزی بعد از زایمان) می‌میرند، بیان می‌کنند:
1. امام صادق(ع):[2] «هرگاه زنی در نفاس باشد و در همان حال بمیرد، در روز قیامت، پرونده اعمال او بازگشایی نمی‌شود»؛[3] یعنی در قیامت پرونده او مسکوت می‌ماند و گناهان او بخشیده شده و بدون حساب به بهشت می‌رود.
2. امام صادق(ع): «زنانی که در نفاس هستند (و در همان حال می‌میرند) از قبر خود مبعوث می‌گردند در حالی که محاسبه‌ای برای آنان وجود نخواهد داشت؛ زیرا در حال درد زایمان از دنیا رفته است)».[4] همین روایت با اندکی تفاوت در کتاب‌های دیگر نیز نقل شده است.[5]
اما با در نظر گرفتن این روایات، این سؤال پیش می‌آید که نفاس چه تفاوتی با حیض و استحاضه دارد که چنین فضل و اجری برای آن در نظر گرفته شده است؟ به نظر، نکته در این است که برجسته بودن وفات هنگام نفاس به جهت دنیا آوردن فرزند و سختی‌هایی است که زنان در زمان وضع حمل متحمل میشوند. این مطلب توسط روایات نیز تأیید شده و مردن در چنین حالتی را به منزله شهادت دانسته‌اند؛ امام علی(ع) فرمود: «پیامبر(ص) درباره جهاد صحبت می‌کردند، زنى پرسید: ای رسول خدا! از این جهاد برای زنان نصیبی نیست؟ فرمود چرا، زن از زمانی که حامله می‌شود تا به دنیا آوردن فرزند و سپس تا زمانی که بچه را از شیر بگیرد، ثواب مجاهد در راه خدا را دارد، و اگر در این بین بمیرد، برای او مقامی به‌مانند مقام شهید خواهد بود».[6]
همین نکته سبب شده برخی از علما، در ترجمه روایت اول چنین بیاورند: «هر گاه زنى در زاییدن تا پایان نفاسش بمیرد در روز قیامت نامه عمل او را نگشایند و بی‌حساب به بهشت رود».[7]
البته روایتی مشابه روایات فوق در مورد اجر کسی که در زمان حیض از دنیا برود، نیز نقل شده است: پیامبر(ص) فرمود: «کسی که در حال حیض بمیرد، به‌مانند شهید است».[8] این روایت بنابر جستجویی که انجام گرفت، در هیچ یک از منابع اولیه ذکر نشده است و تنها یک منبع متأخر و آن هم بدون ذکر هیچ سندی، آن‌را بیان داشته که مجموع اینها سبب می‌شود که آن را روایات چندان معتبری ندانیم.
به‌علاوه؛ روایاتی وجود دارد که فضیلت‌هایی را برای زنانی که در حال نفاس(خون‌ریزی بعد از زایمان) می‌میرند، بیان می‌کنند:
1. امام صادق(ع):[2] «هرگاه زنی در نفاس باشد و در همان حال بمیرد، در روز قیامت، پرونده اعمال او بازگشایی نمی‌شود»؛[3] یعنی در قیامت پرونده او مسکوت می‌ماند و گناهان او بخشیده شده و بدون حساب به بهشت می‌رود.
2. امام صادق(ع): «زنانی که در نفاس هستند (و در همان حال می‌میرند) از قبر خود مبعوث می‌گردند در حالی که محاسبه‌ای برای آنان وجود نخواهد داشت؛ زیرا در حال درد زایمان از دنیا رفته است)».[4] همین روایت با اندکی تفاوت در کتاب‌های دیگر نیز نقل شده است.[5]
اما با در نظر گرفتن این روایات، این سؤال پیش می‌آید که نفاس چه تفاوتی با حیض و استحاضه دارد که چنین فضل و اجری برای آن در نظر گرفته شده است؟ به نظر، نکته در این است که برجسته بودن وفات هنگام نفاس به جهت دنیا آوردن فرزند و سختی‌هایی است که زنان در زمان وضع حمل متحمل میشوند. این مطلب توسط روایات نیز تأیید شده و مردن در چنین حالتی را به منزله شهادت دانسته‌اند؛ امام علی(ع) فرمود: «پیامبر(ص) درباره جهاد صحبت می‌کردند، زنى پرسید: ای رسول خدا! از این جهاد برای زنان نصیبی نیست؟ فرمود چرا، زن از زمانی که حامله می‌شود تا به دنیا آوردن فرزند و سپس تا زمانی که بچه را از شیر بگیرد، ثواب مجاهد در راه خدا را دارد، و اگر در این بین بمیرد، برای او مقامی به‌مانند مقام شهید خواهد بود».[6]
همین نکته سبب شده برخی از علما، در ترجمه روایت اول چنین بیاورند: «هر گاه زنى در زاییدن تا پایان نفاسش بمیرد در روز قیامت نامه عمل او را نگشایند و بی‌حساب به بهشت رود».[7]
البته روایتی مشابه روایات فوق در مورد اجر کسی که در زمان حیض از دنیا برود، نیز نقل شده است: پیامبر(ص) فرمود: «کسی که در حال حیض بمیرد، به‌مانند شهید است».[8] این روایت بنابر جستجویی که انجام گرفت، در هیچ یک از منابع اولیه ذکر نشده است و تنها یک منبع متأخر و آن هم بدون ذکر هیچ سندی، آن‌را بیان داشته که مجموع اینها سبب می‌شود که آن را روایات چندان معتبری ندانیم.
[1]. ر.ک: «تکلیف حائض در دوران قاعدگی»، سؤال 954؛ «مشخصات خون حیض و استحاضه»، سؤال 36920؛ «احکام نفاس»، سؤال 26235؛ «شرائط یائسگی در زنان و احکام مستحاضه»، 2692.
[2]. برخی از منابع نیز این روایت را از پیامبر(ص) نقل کرده‌اند؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 87، ص 81، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق.
[3]. «الْمَرْأَةُ إِذَا مَاتَتْ فِی نِفَاسِهَا لَمْ یَنْشُرْ لَهَا دِیوَانٌ یَوْمَ الْقِیَامَةِ»؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 139، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق؛ قطب الدین راوندی، سعید بن هبة الله، الدعوات(سلوة الحزین)، ص 242، قم، مدرسه امام مهدی(عج)، چاپ اول، 1407ق؛ مجلسی اول، محمد تقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، موسوی کرمانی، سید حسین، اشتهاردی، علی‌پناه، طباطبائی، سید فضل الله، ج 1، ص 361، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانپور، چاپ دوم، 1406ق.
[4]. «النُّفَسَاءُ تُبْعَثُ مِنْ قَبْرِهَا بِغَیْرِ حِسَابٍ، لِأَنَّهَا مَاتَتْ فِی غَمِّ نِفَاسِهَا»؛ شیخ طوسی، الأمالی، ص 673، قم، دار الثقافة، چاپ اول، 1414ق.
[5]. ابن حیون، نعمان بن محمد مغربی، دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام، محقق، مصحح، فیضی، آصف، ج 2، ص 191، قم، مؤسسة آل البیت(علیهم السلام)، چاپ دوم، 1385ق؛ ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، محقق، مصحح، عراقی، مجتبی، ج 3، ص 293، قم، دار سید الشهداء للنشر، چاپ اول، 1405ق.
[6]. «ذکَرَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْجِهَادَ فَقَالَتِ امْرَأَةٌ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا لِلنِّسَاءِ مِنْ هَذَا شَیْءٌ فَقَالَ بَلَى لِلْمَرْأَةِ مَا بَیْنَ حَمْلِهَا إِلَى وَضْعِهَا ثُمَّ إِلَى فِطَامِهَا مِنَ الْأَجْرِ کَالْمُرَابِطِ فِی سَبِیلِ اللَّهِ فَإِنْ هَلَکَتْ فِیمَا بَیْنَ ذَلِکَ کَانَ لَهَا مِثْلُ مَنْزِلَةِ الشَّهِید»؛ طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، ص 234، قم، شریف رضی، چاپ چهارم، 1412ق؛ فیض کاشانی، محمد محسن، الوافی، ج 23، ص 1295، اصفهان، کتابخانه امام أمیر المؤمنین علی(ع)، چاپ اول، 1406ق.
[7]. اصفهانی (مجلسی اول)، محمد تقی، لوامع صاحبقرانی، ج 2، ص 205، قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، 1414ق.
[8]. «مَنْ مَاتَتْ فِی حَیْضِهَا مَاتَتْ شَهِیدَة»؛ محدث نوری، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 2، ص 41، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1408ق.
نظرات
