جستجوی پیشرفته
بازدید
50498
آخرین بروزرسانی: 1401/10/08
خلاصه پرسش
کلمۀ «الی» در آیۀ وضو، با توجه به شیوۀ وضو ساختن اهل‌تسنن به چه معنا است؟ و سیرۀ پیامبر(ص) در این باره چیست؟
پرسش
کلمۀ «الی» در آیۀ مربوط به وضو: «فاغسلوا وجوهکم و ایدیکم الی المرافق»، به چه معنا است؟ آیا اهل‌سنت «الی» را «به سوی» معنا می‌کنند و به همین دلیل دست‌ها را به سوی آرنج می‌شویند؟ سیرۀ پیامبر اکرم(ص) در این مورد چگونه بود؟
پاسخ اجمالی

کلمه "الی" در آیۀ وضو فقط برای بیان حد شستن و مقدار آن است، نه کیفیت شستن؛ یعنی در آیه، حد و مقدار دست که باید در وضو شسته شود تا آرنج تعیین شده است، و الی به معنای غایت است، اما غایت مغسول، نه غَسل و از آن جایی که وقتی گفته شود دستی را بشویید ممکن است به ذهن بیاید که اگر دست‌ها را تا مچ بشوییم کافی است، برای رفع این توهم، فرموده است تا آرنج بشویید؛ لذا فقهای شیعه در وضو، شستن دست‌ها را از بالا به پایین واجب می‌دانند و عمل و سنت رسول الله(ص) را که به وسیلۀ اهل‌بیت(ع) آن‌حضرت بیان شده است، بهترین گواه بر این معنا می‌دانند. اهل‌تسنن هم اگرچه الی را به معنای "به سوی" گرفته‌اند و از این جهت شستن از پایین به بالا را بهتر می‌دانند، اما در عین حال می‌گویند شخص مختار است که دست‌ها را از پایین به بالا یا به عکس بشوید، پس آنها هم از کلمه الی وجوب شستن از نوک انگشتان تا آرنج را استفاده نکرده‌اند.

پاسخ تفصیلی

قبل از پرداختن به اصل سؤال، تذکر این نکته لازم است که فقهای شیعه معتقدند برای وضو ساختن، شستن دست‌ها از بالا به پایین واجب است، ولی اهل‌تسنن به اتفاق می‌گویند: شخص مخیر است دست‌ها را از پایین به بالا یا به عکس بشوید، ولی شستن از پایین(از سر انگشت‌ها) به بالا مستحب است.[1]

دلیل فقهای شیعه، روایات بیانیه‌ای است که می‌فرمایند: رسول الله‌(ص) دست‌ها را از بالا به پایین می‌شست.[2] و روایت صحیحه‌ای که امامان معصوم(ع) در مقام تفسیر آیۀ مربوط به وضو - فاغسلوا وجوهکم و ایدیکم الی المرافق-،[3] فرمودند: "باید دست‌ها را از بالا به پایین بشویید".[4]

اما دربارۀ کلمۀ "الی" در این آیۀ شریفه باید گفت؛ فقط برای بیان حد شستن و مقدار آن است، نه کیفیت شستن.

توضیح این‌که در آیۀ مبارکه حد و مقدار دست که باید در وضو شسته شود، تا آرنج[5] تعیین شده است. از آن‌جا که وقتی گفته شود دست را بشویید، ممکن است به ذهن بیاید که اگر دست‌ها را تا مچ بشوییم، کافی است؛ چرا که عرفاً این مقدار شسته می‌شود. برای رفع این توهم فرموده است، تا آرنج بشویید.

برای روشن شدن آنچه ذکر شد می‌توان از این مثال بهره جست؛ مثلاً به خادم مسجد می‌گویند: "اکنس المسجد من الباب الی المحراب"؛ مسجد را از درب آن تا محراب جارو بزن. در این‌جا منظور گوینده بیان حد و مقداری است که باید جارو زده شود و نمی‌خواهد بگوید از کجا شروع و به کجا ختم کن، خصوصاً که در آیه، کلمه «من» نیامده است.

پس کلمۀ "الی" در آیۀ فوق، به نحو استحباب هم نمی‌گوید که دست‌ها را از سر انگشتان به طرف آرنج بشویید.

عمل و سنت رسول الله(ص) که به وسیلۀ اهل‌بیت آن‌حضرت بیان شده است، بهترین گواه بر این معنا است.[6]

بنابر این، "الی" یا به معنای "غایت"[7] است، اما غایت مغسول[8] نه غَسْل و شستن[9]، و یا طبق فرمایش شیخ طوسی، به معنای "من"[10] یا "مع"[11]؛ می‌باشد.[12]


[1]. مغنیه، محمد جواد، الفقة علی المذاهب الخمسة، ص 80؛ جزیری، عبد الرحمن، غروی، سید محمد، یاسر، مازح، الفقة علی المذاهب الاربعة، ج 1، ص 65، مبحث بیان عدد السنن و غیرها... ؛ صلاة المؤمن القحطانی، ج 1، ص 41، 42.

[2]. ر. ک: حر عاملی، وسائل ‏الشیعة، ج 1، ص 387، ابواب الوضوء، باب 15، «بَابُ کَیْفِیَّةِ الْوُضُوءِ وَ جُمْلَةٍ مِنْ أَحْکَامِهِ».

[3]. مائده، 6.

[4]. وسائل الشیعة، ج1، ابواب الوضوء، باب 19، ح 1.

[5]. "مرافق" جمع "مرفق" به معنای "آرنج" است.

[6]. برای آگاهی بیشتر، ر. ک: عطائی اصفهانی، علی؛ چرا؟ چرا؟، ص 19- 27.

[7]. یعنی «تا».

[8]. یعنی محدودۀ دستی که باید شسته شود تا آرنج است.

[9]. یعنی نه این‌که شستن تا آرنج است و از این جهت توهم شود که کیفیت شستن باید به سمت و سوی آرنج باشد.

[10]. یعنی «از».

[11]. یعنی «با».

[12]. وسائل ‏الشیعة، ج 1، ص 406.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها