جستجوی پیشرفته
بازدید
11496
آخرین بروزرسانی: 1393/05/28
خلاصه پرسش
آیا ابوبکر می‌خواست مالکیت فدک را به حضرت زهرا(س) برگرداند، اما عمر با خشونت مانع این کار شد؟
پرسش
منبع دقیق این روضه که مداحان در مجالس می‌خوانند کجا است؛ ماجرای کوچه بنی‌هاشم و حضرت زهرا(س) و این‌که عمر نوشته‌ای درباره فدک را می‌گیرد و پاره می‌کند و سیلی به صورت حضرت فاطمه(س) می‌زنند و....
پاسخ اجمالی
مسئله فدک، از جمله موضوعاتی است که از رحلت پیامبر اکرم(ص) تا امروز مورد بحث و بررسی‌های مختلف قرار گرفته و نظریاتی پیرامون آن وجود دارد. بنابر عقیده شیعه، فدک متعلق به حضرت فاطمه(س) بود و حدیث منسوب به پیامبر(ص): «إِنَّا مَعَاشِرَ الْأَنْبِیَاءِ لَا نُورَثُ‏ مَا تَرَکْنَاهُ صَدَقَة»، معارض با آیات قرآن می‌باشد. همچنین به لحاظ احکام فقهی نیز شاهد خواستن از حضرت زهرا(س) صحیح نبود.
بر اساس برخی نقل‌ها زمانی که حضرت فاطمه(س) و امام علی(ع) استدلالات خود را بیان کردند؛ ابوبکر نامه‌ای نوشت و فدک را به حضرت فاطمه برگرداند. لحظاتی بعد عمر وارد شد و گفت این نامه برای چیست؟!
ابوبکر گفت: فاطمه در مورد فدک ادعای مالکیت دارد و علی(ع) و ام ‌ایمن نیز بر این مالکیت شهادت داده‌اند؛ لذا نامه‌ای نوشته و فدک را به اینان بازگرداندم. عمر در این لحظه نامه را از دست فاطمه گرفت و آن‌را از بین بُرد. سپس گفت: فدک از اموال مسلمین است و علاوه بر این عده‌ای شهادت داده‌اند که پیامبر خدا(ص) فرمود: «إنا معاشر الأنبیاء لا نورث ما ترکناه صدقة؛ ما گروه پیامبران چیزى به میراث نمی‌گذاریم، و آنچه از ما می‌ماند تصدّق براى مسلمانان است». همچنین علی همسر فاطمه است و این شهادت به نفع او می‌باشد. ام ایمن نیز اگرچه زن صالحی است، اما اگر شخص دیگری با او شهادت می‌داد، شهادتش را می‌پذیرفتیم.
سپس حضرت زهرا(س) با حالت ناراحتی و گریان از آن‌جا رفت‏.[1]
نزدیک به همین محتوا و تنها با اختلاف در برخی الفاظ، در منابع دیگر نیز آمده است.[2]
برخی منابع اهل سنت نیز این واقعه را چنین نقل کرده‌اند: «ابوبکر نامه‌ای نوشت و فدک را به فاطمه بازگردانید. عمر وارد شده و گفت این چیست؟!
ابوبکر: برای فاطمه نوشته‌ام و میراث پدرش را به او دادم. عمر: با چه چیزی بر مسلمین انفاق می‌کنی در حالی که عرب با تو در حال جنگ است؟!
سپس عمر نامه را از فاطمه گرفته و پاره کرد».[3]
برای فهم بهتر این روایات، توجه به نکات زیر ضروری به نظر می‌رسد:
1. نوع برخوردی که با حضرت فاطمه(س) انجام شد؛ از به زور گرفتن فدک،‌ پاره کردن نامه و... موجب اهانت‌هایی به ایشان بوده و همین امور موجب آتش زدن در خانه آن حضرت و  گرفتن بیعت اجباری از امام علی(ع) شده است.
2. پیرامون استدلالات بر مالکیت فدک و رد حدیث و معارضات آن ر.ک: 7591؛ زمان غصب فدک و آتش زدن خانۀ حضرت زهرا؛ 24615؛ هدیه بودن فدک، و شاهدان حضرت زهرا بر مالکیت فدک
3. پذیرفتن این روایت، خطای یکی از دو خلیفه را نشان می‌دهد؛ اگر حضرت فاطمه(س) حقی بر فدک نداشته؛ چرا ابوبکر آن‌را به او داده است؟!
او طبیعتاً نمی‌توانسته جهت احساسات شخصی از بیت المال بذل و بخشش نماید.
اما اگر حق با حضرت زهرا(س) بوده، که بوده، چرا از او این حق را بازداشته شده و نامه ملکیت زمین را از او پس گرفتند؟!
3. در مورد سیلی زدن در این واقعه، باید گفت؛ که برخی منابع قدیمی در حدیث مرسلی از امام صادق(ع) آن را نقل کرده‌اند.
«... فاطمه(س) در حال خارج شدن بود که عمر رسید و گفت: ای دختر محمد؛ این نامه‌ای که در دست توست چیست؟!
فاطمه(س): نامه‌ای است که ابوبکر نوشته و فدک را به من باز گردانیده است.
عمر: نامه را به من بده!
و هنگامی که فاطمه(س) خودداری کرد عمر لگد به او زده و فاطمه که به محسن حامله بود، بچه‌اش سقط شد آنگاه با سیلی به گوش او نواخت، گویی گوشواره‌اش را می‌بینم که از ضربت سیلی شکسته است! سپس نامه را گرفته و پاره کرد».[4]
 

[1]. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب،‏ ج 2، ص 155، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق.
[2]. ر.ک: طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، محقق، مصحح، خرسان، محمد باقر، ج 1، ص 92، مشهد، نشر مرتضی، چاپ اول، 1403ق؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 29، ص 127، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق؛ قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تحقیق، درگاهی، حسین، ج 10، ص 204، تهران، انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1368ش.
[3]. حلبی، علی بن إبراهیم بن أحمد، السیرة الحلبیة، ج 3، ص 512، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم، 1427ق.
[4]. شیخ مفید، الاختصاص، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، محرمی زرندی، محمود، ص 185، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، چاپ اول، 1413ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها