جستجوی پیشرفته
بازدید
11869
آخرین بروزرسانی: 1394/04/18
 
کد سایت fa58216 کد بایگانی 70341 نمایه تفاوت میان معنای دو کلمه «جَنَّ» و «غَشِیَ»
طبقه بندی موضوعی لغت شناسی
اصطلاحات جن
گروه بندی اصطلاحات سرفصل‌های قرآنی
برچسب پوشش|جن|غشی|ستر
خلاصه پرسش
«جن» و هر واژگانی که برگرفته از ریشه «جنن» است، معنایشان چیست و چه تفاوتی با واژگانهایی دارد که از ریشه «غشی» استخراج شده اند؟
پرسش
فرق میان دو کلمه «جَنَّ» و «غَشی» چیست؟
پاسخ اجمالی
این دو ریشه، در اصل معنای پوشش و پوشیده بودن با هم اشتراک دارند، اما در نحوه و نوع پوشش اختلاف دارند. ریشه «جن» هم درباره پوشش‌های ملاصق(چسبیده) و هم غیر ملاصق(غیر چسبیده) به‌کار می‌رود، ولی ریشه «غشی» فقط در پوشش ملاصق (چسبیده) استعمال می‌شود.
همچنین «جن» فقط در پوشش ضخیم به‌کار می‌رود، ولی «غشی» (غشاء) در پوشش رقیق و نازک نیز استعمال می‌شود.
 
پاسخ تفصیلی
جَنَّ
جَنَّ از ریشه «ج ن ن» (جنَّ یَجُنُّ جَنّاً) مشتق شده است که در اصل به معنای پوشاندن،‌ مستور کردن و پوشیده بودن است.[1] این ریشه هم به صورت لازم و هم به صورت متعدی بنفسه و هم متعدی به حرف جر استعمال می‌شود.[2] مشتقات بسیاری از این ماده، در قرآن کریم به‌کار رفته است؛ مانند: «فَلَمَّا جَنَ‏ عَلَیْهِ اللَّیْلُ»،[3]‏ «اتَّخَذُوا أَیْمٰانَهُمْ جُنَّةً»،[4] «وَ إِذْ أَنْتُمْ أَجِنَّةٌ فِی بُطُونِ أُمَّهٰاتِکُمْ»،[5] و موارد بسیار دیگر.
«جَنَّة»؛ یعنی هر باغ و بستانى که داراى درختان انبوه است و زمین را می‌پوشاند. به بهشت، «جَنَّة» گویند؛ چراکه اکنون ثواب و نعمت‌هایش بر ما مخفی است.[6] واژه‏ «جِنّ‏» به موجودات نامرئى نیز اطلاق می‌شود که از چشم و حواس ظاهرى ما پنهانند. «جنین» به فرزندی می‌گویند که در شکم مادرش، پنهان و پوشیده است. از سلاح و سپر، «جُنَّة» تعبیر شده، چراکه وسیله و پوششی است که انسان را حفظ می‌کند، هم‌چنان‌که در حدیثی از رسول اکرم(ص) آمده است: «الصّوم جُنَّة»؛[7] یعنى روزه نگاه‌دارنده و سپرى براى مؤمنان است. به قلب،‌»جَنان» می‌گویند به دلیل این‌که در بدن انسان، پنهان و پوشیده است. کفن و قبر را «جَنَن» نامیده‌اند به جهت این‌که مرده در آن پوشیده می‌شود. «مجنون» کسی است که عقلش پوشیده شده است.[8] بنابراین، ریشه همه این معانی به همان معنای اصلی برمی‌گردد.
غَشِیَ
«غَشِیَ» از ریشه «غ ش ی» (غَشِیَ یغشی غِشَاوَةً و غِشَاءً) گرفته شده است و به معنای پوشیده بودن، پوشاندن و فرا گرفتن است.[9]
مشتقات گوناگونی از این ماده، در قرآن کریم آمده است؛ مانند: «فَغَشِیَهُمْ مِنَ الْیَمِّ مٰا غَشِیَهُمْ»،[10] «وَ تَغْشىٰ وُجُوهَهُمُ النّٰارُ»،[11] «وَ اللَّیْلِ إِذٰا یَغْشىٰ»،[12] «إِذْ یُغَشِّیکُمُ النُّعٰاسَ»،[13] و موارد دیگر.
تفاوت معنای جَنَّ و غَشِیَ
روشن شد که ریشه‌های «جن» و «غشی» هر دو در اصل به معنای پوشاندن و پوشیدن است. با این وجود،‌ تفاوت‌های دقیق و ظریفی نیز دارند. این کلمات در اصل پوشش و پوشیده بودن اشتراک دارند، اما در نحوه و نوع پوشش اختلاف دارند.
«جن» به معنای «ستر» است؛ ستر چیزی است که انسان را از دیگری بپوشاند، اگرچه آن چیز، به انسان چسبیده و متصل نباشد؛ مانند دیواری که انسان، پشت آن، پنهان است که از آن،‌ چنین تعبیر می‌شود: «استَجنَنتُ بالحیطان»[14] یا «تَسَتَّرتُ بالحیطان».
اما «غشی» (غشاء) همانند «غطاء»، تنها به پوششی می‌گویند که چسبیده باشد؛ مانند این‌که انسان با لباس خود را بپوشاند؛ در این‌جا گفته می‌شود: «استَغشَیتُ الثیاب» یا «تَغَطَّیتُ بالثیاب» اما نمی‌توان گفت: «استَغشَیتُ الحیطان» یا «تَغَطَّیتُ بالحیطان».
بنابراین، «جن» درباره پوشش ملاصق و غیر ملاصق(چسبیده و غیر چسبیده) به‌کار می‌رود، اما «غشی» فقط در پوشش ملاصق استعمال می‌شود.[15]
تفاوت دیگر این است که «غشی» (غشاء) گاه در پوششی به‌کار می‌رود که رقیق و نازک است به طوری که بیننده گمان می‌کند که اصلاً پوششی نیست؛ از این‌رو به اعصاب رقیقی که بسیاری از اعضای بدن را فراگرفته،‌ «أغشیة البدن» گفته می‌شود. اما «جن» به پوششی گفته می‌شود که موجب پنهان شدن آنچه زیر آن است، می‌گردد.[16]
 

[1]. ابن فارس، أحمد، معجم مقائیس اللغة، ج ‌1، ص 421، قم، مکتب الاعلام الاسلامی‏، چاپ اول،‌ 1404ق.
[2]. مصطفوى، حسن‏، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج ‏2، ص 122، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‏، چاپ اول،‌ 1368ش.
[3]. انعام، 76.
[4]. مجادله، 16.
[5]. نجم، 32.
[6]. راغب أصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، ص 204، بیروت، دمشق‏، دار القلم، الدار الشامیة، چاپ اول،‌ 1412ق.
[7]. برقى، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، ج ‏1، ص 287، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.
[8]. ابن منظور، محمد بن مکرم‏، لسان العرب، ج ‏13، ص92 - 94، بیروت‏، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر، چاپ سوم، ‌1414ق؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص 204.
[9]. معجم مقائیس اللغة، ج ‌4، ص 425.
[10]. طه، 78.
[11]. ابراهیم، 50.
[12]. لیل، 1.
[13]. انفال، 11.
[14]. ابن منظور می‌گوید: «اسْتَجَنَّ فلانٌ إذا استَتَر بشی‏ء»؛ لسان العرب، ج 13، ص 93.
[15]. عسکرى، حسن بن عبدالله‏، الفروق فی اللغة، ص 282، بیروت‏، دار الآفاق الجدیدة، چاپ اول،‌ 1400ق.‏
[16]. همان.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    791826 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    755914 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    679087 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    658379 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648261 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    599809 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    579962 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    564670 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564008 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    558550 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...