بر اساس روایاتی، برخى یاران امام مهدی(عج) از «طالقان» هستند:
1. امام علی(ع): «... و بیست و چهار تن، از طالقان‌اند و آنان، همان کسانى هستند که پیامبر(ص) آنها را در شمار خراسانیان ذکر فرمود؛ گنج‌هایى که طلا و نقره نیستند؛ بلکه مردانى هستند که خداوند و پیامبرش آنها را گرد می‌آورند».[1]‏
2. امام على(ع): «... خدا در طالقان گنج‌هایى دارد که از طلا و نقره نیستند؛ بلکه مردان باایمانی هستند که خداوند را ‌چنان‌که حقّ او است، شناخته‌اند و آنان، یاوران مهدى در آخر الزمان‌اند».[2]
3. امام على(ع): «خاندان محمّد(ص) در طالقان، گنجى دارند که خداوند اگر بخواهد، آن‌را به زودى آشکار می‌کند».[3]
4. امام حسین(ع): بر پیامبر خدا(ص) وارد شدم، ابَىّ بن کعب نزدش بود. حضرتشان [در تصریح به امامان دوازده‌گانه‏] فرمود: «...و خداوند، نطفه‌اى مبارک، پاک، پاکیزه و به دور از هر گونه آلودگى در صلب حسن [عسکرى‏] نهاد ... از تهامه (زمینی است مشهور که مکه معظمه متصل به آن است) بیرون می‌آید، هنگامى که نشانه‌ها و راهنمایی‌ها پدیدار می‌شوند و در طالقان، گنج‌هایى دارد که از زر و سیم نیستند؛ بلکه اسب‌هایى تنومند و مردانى نشان‌دار هستند که خداى عزّ و جلّ آنها را از دورترین سرزمین‌ها و به‏ عدد جنگاوران بدر (سیصد و سیزده مرد) براى وى گرد می‌آورد ...».[4]
5. امام صادق(ع)، یاران قائم را براى ابو بصیر نام برد تا آن‌که فرمود: «... و بیست و چهار مرد، از طالقان‌اند».[5]
6. در روایتی درباره یکی از نشانه‌های ظهور امام زمان(عج) چنین آمده است: «و لشکریان خراسان به حرکت در آمدند و شعیب بن صالح تمیمى از مرکز طالقان به آنها پیوست».[6]
از آن‌جا که طالقان نام چند موضع جغرافیایى است،[7] این پرسش رخ می‌نماید که: مقصود از آن کدام مکان است؟ ابتدا مواضعى را که در کتاب‌هاى تاریخ و جغرافیا و برخى فرهنگ‌نامه‌ها، «طالقان» نامیده شده‌اند، مشخّص می‌کنیم و سپس در توضیح این روایات به نکاتی اشاره می‌شود:
1. ‏طالقان، نام منطقه‌اى کوهستانى و وسیع با روستاهاى متعدّد است. این منطقه میان قزوین و ابهر واقع شده است.[8]
2. محلى است میان قزوین و گیلان [در کوهستان دیلم‏]. در کوه‌هاى آن‌جا، انار و زیتون بسیار به عمل می‌آید.[9]
3. شهر بزرگ و معروفی است در خراسان میان مروالرود و بلخ[10] و میان دو کوه بزرگ واقع شده و از شهر «سرخس» تا «طالقان» چهار منزل راه است.[11]
گفتنى است که در برخی منابع جغرافیایی؛[12] از جایى به نام «طایَقان» در نزدیکى شهر بلخ به گونه جداگانه نام برده شده که محتمل است مقصود، همین طالقان باشد.
ب. بررسی احادیث
الف. گرچه نمی‌توان وجود این احادیث و نیز احتمال صحت آن‌را انکار کرد، ولی احادیث مورد استناد، همگى از نظر سندى، دچار ضعف و به طور تقریبى در یک سطح از اعتبارند؛ از این‌رو نمی‌توان با بهره‌گیرى از دانش رجال، روایتى از این گروه را به طور مطلق معتبر دانست و حکم قطعى صادر نمود.
ب. با قطع نظر از سند احادیث؛ به نظر می‌رسد «طالقان» در این روایات، منطقه‌ای در افغانستان باشد و نه طالقان معروف ایران، به قرینه ذکر «خراسان» در چند روایت. چنان‌که در برخى احادیث دیگر، خاستگاه حرکت شعیب بن صالح سمرقند دانسته شده است.[13]
ج. در احادیثی؛ به صراحت، بیست و چهار تن یار برخاسته از طالقان را همان‌هایى می‌داند که پیامبر(ص) آنها را خراسانى خوانده است و این معنا بیشتر بر طالقان افغانستان صدق می‌کند که از شهرهاى مشهور خراسان قدیم بوده است.
افزون بر این، احادیثى که وطن یاران‏ امام مهدى(عج) و شمار افراد برخاسته از آن‌جاها را ذکر می‌کنند، طالقان‏ را در میان مناطق خراسان ذکر کرده‌اند. در یک حدیث، آن‌را بلافاصله پس از سمرقند،[14] و در نقلى دیگر،[15] آن‌را پس از ذکر فاریاب و سیستان و پیش از جبال غور (کوهستان میان هرات و غزنه در افغانستان) یاد کرده‌اند که بدین‌گونه احتمال طالقان افغانستان بیشتر تقویت می‌شود.[16]
د. با این وجود البته برخی معتقدند که مراد از طالقان، همان طالقان ایران است که به عنوان نمادی از کل سرزمین ایران در این روایات ذکر شده است: «بعد از بررسى روایات مربوط به طالقان، آنچه به نظر من بهتر می‌رسد این است که مراد از اهل طالقان، اهل ایران است نه خصوص منطقه جغرافیایى طالقان، امّا این‌که امامان(ع) اهل طالقان را به نام منطقه آنان نامیده‌اند از جنبه ویژگی‌هاى جغرافیایى و خصوصیات اخلاقى و دینى اهالى آن سامان است».[17]

---