سنت حفظ قرآن از عصر پیامبر اکرم(ص) و پس از آن، به دستور و تأکید آن‌حضرت که در روایات زیادی وارد شده است، وجود داشته است. و از جمله‌ی اقشاری که به حفظ قرآن بسیار اهمیت داده‌اند علما و روحانیون هستند که باید هم چنین باشد؛ زیرا وظیفه‌ی حفظ دین در درجه‌ی اول به عهده‌ی اینان است. در بین مراجع تقلید و علما و طلاب از دیرباز حافظان قرآن زیاد بوده‌اند، ولی متأسفانه آمار همه‌ی آنها در دست نیست.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، تلاش‌های بسیار ارزشمندی برای گسترش فرهنگ حفظ قرآن در میهن اسلامی انجام شد؛ از جمله در حوزه‌های علمیه، علما و طلاب حافظ کل قرآن شناسایی شدند و از آن زمان تاکنون به آنان شهریه‌ی ویژه پرداخت می‌شود و جهت خدمت به آنان گام‌های مؤثر دیگری نیز برداشته شده است. هم اکنون، حافظان کل، نصف و یا ثلث قرآن در بین طلاب و فضلا و مراجع تقلید کم نیستند، ولی متأسفانه ما آمار دقیقی در این زمینه نداریم. هم‌چنین از چند سال پیش، در حوزه‌ی علمیه قم مدرسه‌ی اختصاصی روحانیون و طلاب حافظ قرآن راه اندازی شده است که موفقیت‌های چشم‌گیری در زمینه‌ی حفظ قرآن داشته است. این در حالی است که حفظ قرآن اگرچه بسیار فضیلت دارد، اما از شرایط اجتهاد نیست.

از طرف دیگر، حفظ قرآن منحصر به حفظ الفاظ قرآن و ذخیره‌ی الفاظ آن در حافظه نیست. کسانی که مشغول به تفسیر قرآن هستند(فرا گرفتن تفسیر و بیان تفسیر) و کسانی که در کلاس‌ها و منابر و مجالس آیات قرآن را برای مردم بیان می‌کنند به نوعی حافظ قرآن هستند. در همین زمینه از تأسیس رشته‌ی تخصصی تفسیر قرآن در حوزه‌ها نزدیک به دو دهه می‌گذرد. هم اکنون عده‌ی زیادی از روحانیون با سابقه در این رشته مشغول به تحصیل هستند و عده‌ی زیادی هم تا کنون در این رشته در مقطع دکترا فارغ التحصیل شده‌اند و رساله‌های قرآنی زیادی(به عنوان پایان نامه) تدوین و ارائه نموده‌اند.

 همین‌طور، کسانی که در زمینه‌ی مفاهیم قرآنی کتاب و مقاله می‌نویسند به نوعی حافظ قرآن هستند و به حمدلله حوزه‌های علمیه‌ی شیعه، بویژه مراجع تقلید از این‌گونه فعالیت‌های قرآنی بسیار دارند.

گفتنی است؛ حفظ قرآن اگر چه مستحب است، ولی بنابر نظر بعضی از فقهای شیعه کسانی که حافظ قرآن هستند، نگهداری این محفوظات واجب است.