جستجوی پیشرفته
بازدید
14647
آخرین بروزرسانی: 1395/07/20
خلاصه پرسش
آیا هر سختی و گرفتاری همراه با آسایش و راحتی است، آن‌گونه که قرآن کریم می‌فرماید؟
پرسش
با سلام؛ علت این‌که در دو آیه مشابه که پشت سر هم می‌آید؛ مانند «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً، إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً»، ابتدای آیه اول حرف «فاء» آمده چیست؟
پاسخ اجمالی
1. قرآن کریم در سوره «شرح» می‌فرماید: «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً، إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً»؛[1]پس به یقین با سختى آسانى است، مسلّماً با سختى آسانى است.
به نظر می‌رسد این دو آیه نوعی نتیجه‌گیری از آیات سابق باشد؛ یعنى رسیدن(پیامبر) به آن توفیق‌‏ها از آن جهت است که با مشقت، سهولت است؛ یعنى آسان نمودن مسئولیت سنگین رسالت و رفعت مقام و جایگاه باشد؛ زیرا رسالتى که خداى تعالى بر عهده آن‌حضرت گذاشت، و دستور داد مردم را به سوى آن دعوت کند، سنگین‌‏ترین مسئولیتی است که بر عهده بشر گذاشته می‌شود. روشن است که با قبول این مسئولیت کار بر آن‌حضرت دشوار شده بود. همچنین تکذیب و انکار مشرکان و کافران نسبت به پیام‌هایش؛ استهزا و مسخره نمودن؛ اصرارى که در محو نام آن‌حضرت می‌ورزیدند، همه براى آن بزرگوار دشوارى روى دشوارى بود، و خداى متعال در آیه قبل فرمود: ما این دشوارى‏ها را از دوش تو برداشتیم: «وَ وَضَعْنا عَنْکَ وِزْرَکَ».[2] بدیهی است که این کار خداى مهربان مانند تمام کارهایش بر اساس سنتى بوده که در عالم به جریان انداخته، و آن این است که همیشه بعد از هر دشوارى سهولتى پدید می‌آورد، و به همین جهت مطلب دو آیه قبل را تعلیل کرده، به این‌که اگر از تو سنگینی بار مسئولیت را برداشتیم، و اگر نامت را بلند و پر آوازه ساختیم، براى این بود که سنت ما بر این جارى شده است که بعد از سختی، راحتی بفرستیم.[3]
2. تکرار آیه براى تأکید و نشان دادن اهمیت مطلب و پذیرش و جا افتادن آن برای مردم است.[4]
3. ممکن است این سؤال مطرح شود که «عسر» و «یسر»؛ یعنی سختی و راحتی دو موضوع کاملاً متناقض هستند، چطور ممکن است با هم جمع شوند؟! که در این‌جا با واژه «مع» که به معنای معیت و همراهی است، آمده است. در این‌که در این‌جا منظور از «مع» چیست، برخی می‌گویند؛ منظور از مع همراهی و معیت نیست، بلکه به معنای بعدیت است؛ یعنی از پس هر سختی آسانی است.[5] برخی نیز می‌گویند؛ فاصله زمانی سختی و آسانی آن قدر کوتاه است که انگار با هم هستند.[6] و گرنه باید با حرفی که معنای بعدیت را می‌رساند آورده می‌شد.[7]
4. سؤال دیگر آن است که بسیاری از مردم سختی‌ها و مشکلات را با خودشان تا دم مرگ به همراه دارند، پس این‌که قرآن می‌فرماید؛ از پس هر مشکلی راحتی وجود دارد چیست؟ در پاسخ باید گفت؛ این سنت الهی اکثری است؛ یعنی این‌که غالباً این‌گونه است، نه به نحو عموم و شمول که در تمام موارد این‌گونه باشد.[8]
5. البته ممکن است منظور از آیه اول دنیا باشد، و آیه دوم آخرت باشد؛ یعنی آیه اول اشاره به این داشته باشد که در دنیا بعد از مشکلاتی که انسان تحمل می‌کند به آسایش و راحتی می‌رسد، و آیه دوم در صدد بیان آن است که بعد از سختی و مشکلات دنیا، در آخرت به آسایش و راحتی می‌رسند.[9]
6. چون «فاء» در "فان مع العسر یسرا"، فای نتیجه است و آیه بعدی، تأکیدی بر آیه قبل است؛ لذا آیه دوم نیازی به «فاء» ندارد.
 

[1]. شرح، 5، 6.
[2]. شرح، 2.
[3]. طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏20، ص 315، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق.
[4]. مغنیه، محمد جواد، تفسیر الکاشف، ج ‏7، ص 582، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1424ق.
[5]. المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏20، ص 315.
[6]. رشیدالدین میبدی، احمد بن ابی سعد، کشف الأسرار و عدة الأبرار، تحقیق، حکمت‏، علی اصغر، ج 10، ص 535، تهران، امیر کبیر، چاپ پنجم، 1371ش؛ فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج 32، ص 209، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، 1420ق.
[7]. حقی بروسوی، اسماعیل، تفسیر روح البیان، ج ‏10، ص 463، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
[8]. تفسیر الکاشف، ج ‏7، ص 582.
[9]. سور آبادی، ابوبکر عتیق بن محمد، تفسیر سور آبادی، تحقیق، سعیدی سیرجانی، علی اکبر، ج ‏4، ص 2835، تهران، فرهنگ نشر نو، چاپ اول، 1380ش.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    797054 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    759109 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    683247 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    660368 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    649618 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    602141 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580447 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    568810 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565359 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564663 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...