جستجوی پیشرفته
بازدید
8082
آخرین بروزرسانی: 1395/07/15
خلاصه پرسش
معنای «زیاده‌شدن کفر» یا شدید شدن کفر که در برخی آیات قرآن بدان اشاره شده است چیست؟
پرسش
سوره آل عمران آیه 90 می‌فرماید: «إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا بَعْدَ إیمانِهِمْ ثُمَّ ازْدادُوا کُفْراً لَنْ تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ». فرق بین کفر و ازدیاد کفر چیست؟ یعنی هرکس کافر شد، ولی بر کفرش نیفزود اشکال ندارد؟
پاسخ اجمالی
 «کفر» به معنای پوشاندن و نادیده گرفتن حق، از جمله واژگانی است که دارای مراتب بوده و مصادیق فراوانی دارد. به بیان دیگر، کفر از واژهایی است که «مقوله به تشکیک» بوده و شدت و ضعف پذیر است: «الْأَعْرابُ أَشَدُّ کُفْراً وَ نِفاقاً»؛[1] بادیه‏‌نشینان عرب، کفر و نفاقشان شدیدتر است.
از امام صادق(ع) از اقسام کفر در قرآن کریم سؤال شد، حضرتش فرمود کفر در قرآن کریم پنج قسم است:
1. کفر انکار: کفر انکار خود بر دو قسم است. یکی انکار ربوبیت حق تعالی؛ یعنی منکر شدن خدا، بهشت و جهنم که برخی از مادی‌گراها چنین‌اند. دیگری، انکار همراه با معرفت و شناخت؛ بدین معنا که منکر می‌داند این مطلب حق است و برای او اثبات شده، اما آن‌را انکار می‌کند.    
2. کفر نعمت.
3. کفر به سبب ترک آنچه خداوند به آن فرمان داده است.
4. کفر برائت و بیزارى جستن.[2]
با توجه به این معنا، کفر حتی، شامل برخی از مسلمانان نیز می‌شود؛ یعنی فرد مسلمان با اعتقاد و ایمان به خدا، معاد، و... در عین حال ممکن است نسبت به برخی از نعمت‌های الهی ناسپاسی کند و یا برخی از واجبات را ترک کند و مصداق یکی از مراتب کفر شود: «فَاذْکُرُونی‏ أَذْکُرْکُمْ وَ اشْکُرُوا لی‏ وَ لا تَکْفُرُونِ»؛[3] پس به یاد من باشید، تا به یاد شما باشم! و شکر مرا گویید و (در برابر نعمت‌هایم) کفران نکنید!
بر این اساس، آنچه را که در آیه: «إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا بَعْدَ إیمانِهِمْ ثُمَّ ازْدادُوا کُفْراً لَنْ تُقْبَلَ تَوْبَتُهُمْ وَ أُولئِکَ هُمُ الضَّالُّونَ»؛[4] آمده به این معنا نیست که آنان که بر کفرشان نمی‌افزایند، کفر و ناسپاسی آنان بدون اشکال است؛ زیرا این آیه در شأن کسانی است که حق بر آنها آشکار شده، در عین حال نه تنها آن‌را نادیده گرفته، بلکه در مقابل آن ایستادگی نموده، در نشر کفرشان تلاش کرده و در برابر مؤمنان به دلیل ایمانشان به مقابله برخاسته‌‌اند؛ لذا معناى آیه این است؛ کسانى که بعد از روشن شدن حق و تمام شدن حجت، بر آن کفر می‌ورزند، و توبه نمی‌کنند – توبه‌‏اى که آنها را اصلاح کند - چنین کسانى کفر خود را فزونى داده و طغیان می‌کنند، در نتیجه خدا هم آنها را هدایت نکرده و توبه آنان را قبول نمی‌کند؛ به دلیل آن‌که توبه و برگشت آنها توبه حقیقى نیست، بلکه آنان غرق در گمراهی شده و امیدى به بازگشت هدایتشان نیست.[5]
به بیان دیگر، مخاطب این آیه کسانی هستند که شخصیت‌شان با کفر شکل گرفته و در افزایش آن سعی و تلاش می‌نمایند. چنین افرادی هرگز توبه آنها پذیرفته نخواهد شد. اما کسانی که دارای درجات کمتری از کفر باشند؛ نظیر کفر نعمت، کفر ترک برخی از واجبات، یا انجام بعضی از محرمات، اما اصرار بر آن نداشته باشند، و توبه کنند، توبه آنان پذیرفته خواهد شد.
 
 
 

[1]. توبه، 97.
[2]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ‏2، ص 389، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[3]. بقره، 152.
[4]. آل عمران، 90.
[5]. ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏3، ص 341، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها