اگرچه تصمیم‌گیری‌های صحیح و مناسب - چه فوری باشد و چه با فرصت -  تا حد زیادی به دانش و تجربه انسان‌ها بستگی دارد، اما از روایاتی برداشت می‌شود که تصمیم‌هایی که به نتیجه مناسب نرسیده‌اند، همواره ناشی از کم‌دانشی و کم‌تجربگی نیستند:

«عَرَفْتُ اللَّهَ سُبْحَانَهُ بِفَسْخِ‏ الْعَزَائِمِ‏ وَ حَلِّ الْعُقُودِ وَ نَقْضِ الْهِمَم»؛[1] (خدا را با به هم خوردن تصمیم‏ها و گشوده‌شدن گره‌ها و کندشدن همت‌ها شناختم).

به عبارتی ممکن است، تصمیمی که با فرصت و دقت گرفته ‌شده، تصمیم کاملاً درستی باشد، اما شرایطی پیش‌ آید که به نتیجه مطلوب نرسد، اما در طرف مقابل، یک تصمیم فوری بتواند مشکل بزرگی را حلّ کند.

بر این اساس، برای رسیدن به نتیجه مطلوب، هم باید به تجربه و دانش خود افزوده و  هم دست دعا برداشت و نتیجه را به خدا واگذار کرد و در نهایت تسلیم خواست خدا شد.

اکنون به صورت مختصر به آنچه در تصمیم‌گیری صحیح تأثیر دارد می‌پردازیم:

1. کسب اطلاعات کافی

علم و دانش، در تصمیم‌گیری صحیح نقش عمده‌ای دارد؛ لذا سفارش شده است که بدون علم و آگاهی در کاری وارد نشوید.[2]

امام صادق(ع): «در هر کارى پیش از آن‌که دچار پشیمانى گردى، درنگ نما تا راه ورود و خروج  آن‌را تشخیص دهى.(اطلاعات لازم را به دست آوری)».[3]

2. استفاده از تجربه‌ی دیگران

همواره انسان نباید به دانش خود بسنده کند و  استفاده از تجربه‌ای که دیگران دارند، می‌تواند راهنمای خوبی برای اطرافیان باشد.[4]

3. آینده‌نگری و عاقبت اندیشی

یکی از عوامل مؤثر در تصمیم‌گیری صحیح، آن است که همراه با آینده‌نگری و تدبیر و عاقبت اندیشی باشد.[5]

امام علی(ع) به فرزندش امام حسن(ع) فرمود: «... تصمیم گرفتن باید از روی دور اندیشى باشد..».[6]

4. دعا کردن

برای موفق‌شدن در تصمیم‌گیری صحیح و نیز به نتیجه رسیدن آن، علاوه بر آنچه گفته شد، باید دست به دعا برداشت و نتیجه را به خدا واگذار کرد.[7]

[1]. سید رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، محقق، صبحی صالح، ص 511، قم، هجرت، چاپ اول، 1414ق.

[2]. «نقش علم و آگاهی در عمل انسان»، 25142؛ «راه کار های مناسب برای یکی شدن علم و باعمل»، 5756؛ «پیشرفت و تعالی در سایه علم و عمل»، 30851.

[3]. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول ص، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ص 304، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.

[4]. «حدیث «الشیخ فی اهله کالنبی فی امته»، 99258؛ «نتایج حضور نیرو های قدیمی بسیج در کنار نسل جوان»، 7267.

[5]. «آینده ‌نگری و تفاوت آن با آرزوهای دراز»، 23058؛ «مرز آینده‌نگری پدر نسبت به وضعیت زن و فرزندان»، 47602.

[6]. تحف العقول عن آل الرسول ص،ص 80.

[7]. «رابطۀ دعا با تلاش و کوشش»، 6154؛ «دعا برای رفع گرفتاری و مشکلات»، 36280.