ساختن جمع مکسر با چند روش انجام می‌شود:

1. اضافه‌کردن یک یا چند حرف به اسم مفرد، مانند «صنو» که جمع آن «صنوان» می‌شود. البته این روش مشروط به آن است ‌که حرف اضافه‌شده، عوض از حرف دیگری که حذف شده است نباشد.
2. کم شدن حرف. مانند «تخمه» که جمع مکسر آن «تخم» است.
3. تغییر در اعراب کلمه بدون کم یا زیاد شدن حروف آن. مانند «اَسَد» که جمع مکسر آن «اُسْد» است.
4. تغییر در اعراب و اضافه شدن حرف. مانند رَجل که جمع مکسر آن رِجال است.
5. تغییر در اعراب کلمه و کم شدن حروف آن. مانند «رَسول» که جمع مکسر آن «رُسُل» می‌باشد.
6. تغییر در حروف و حذف شدن برخی از حروف و اضافه شدن حروف دیگر. مانند «غُلام» که جمه مکسر آن «غِلمان» می‌شود.

البته گاهی در ظاهر اسم مفرد و جمع مکسر آن تغییری دیده نمی‌شود که باید تغییر را تقدیری دانست. به عنوان مثال کلمه «فُلک»، هم برای مفرد و هم جمع مکسر به کار می‌رود. این واژه هنگامی که به معنای مفرد آن استعمال می‌شود، مانند کلمه «قُفل» است و هنگامی که به معنای جمع استعمال می‌شود مانند کلمه «اُسد» خواهد بود.[1]

اما در واژه «آلهة» که جمع مکسر «اله» است، شاهد تغییر در اعراب کلمه و اضافه و کم‌شدن برخی حروف هستیم. به عنوان نمونه، حرف «ة» در انتهای آن افزوده شده است. به این حرف تاء زائد، تاء جمع مکسر گفته می‌شود، زیرا برای مکسرشدن کلمه به آن اضافه شده است.[2]

[1]. مدنی، علیخان بن احمد، الحدائق الندیه فی شرح الفوائد الصمدیه، تحقیق، سجادی، ابوالفضل، ص 121، قم،‌ ذوی القربی، چاپ اول.

[2]. دقر، عبد الغنی، معجم القواعد العربیه فی النحو و التصریف، ص 130، قم، الحمید، چاپ اول.