ابن عمرو نخعی می‌گوید: نزد امام صادق(ع) بودم که مردى به ایشان گفت: قربانت گردم! ابومنصور پیش من ادعا کرده که او را نزد پروردگارش بالا برده‌اند و خداوند، دستى بر سرش کشیده و به فارسى به او گفته است: اى پسر!
امام صادق(ع) با شنیدن این سخن فرمود: «پدرم از جدّم برایم نقل کرد که پیامبر خدا(ص) فرمود: "ابلیس در میان آسمان و زمین، تختى براى خود قرار داد و غلامانى حلقه به گوشی، به شمار فرشتگان، به خدمت گرفت. هرگاه [ابلیس‏] مردى را بخواند و او اجابتش کند و به دنبالش برود و به سوى او گام بردارد، ابلیس به او نمایانده شده و او را به سوى وى می‌برند". ابومنصور، فرستاده ابلیس بود. خدا ابومنصور را لعنت کند! خدا ابومنصور را  لعنت کند! ...»، و سه بار این لعنت را تکرار فرمود.[1]
سند روایت:
درباره نام فرزند «عمرو نخعی» چند احتمال وجود دارد:
1. مقصود، خضر بن عمرو نخعی باشد؛ علمای رجال‏ درباره او گفته‌اند: وی، احادیث نوادر از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) نقل کرده است.[2]
2. مقصود، حفص بن عمرو النخعی باشد؛ چنان‌که در سند این روایت در بیشتر نسخه‌های «رجال کشّی»، و کتاب‌های حدیثی دیگری که این روایت را از کشی نقل کرده‌اند، همین نام آمده است؛‏[3] شیخ طوسی او را از اصحاب امام صادق(ع) برشمرده است.[4] ظاهراً او امامی بوده، ولی وضعیت او مجهول است.[5]
اما این‌که در یکی از نسخه‌های رجال کشی، حصن بن عمرو نخعی آمده، چنین نامی اصلاً در هیچ منبع رجالی و هیچ روایتی نیافتیم. به هر حال، این روایت از لحاظ سندی، روایتی با اعتبار بالا به شمار نمی‌آید.
محتوای روایت:
ظاهراً مقصود از «ابو منصور» در روایت که مورد لعن قرار گرفته است، «ابومنصور عِجْلی»، ملقّب به «کِسف» است که از غالیان مشهور شیعی در اوایل سده قرن دوم هجری قمری بود[6] و پیروانش به «منصوریه» شهرت داشتند.[7]
ابومنصور، بادیه‌نشینی بود که در کوفه منزل داشت و خواندن و نوشتن نمی‌دانست.[8]
درباره سابقه ارتباط وی با جریان‌های شیعی، بویژه با شخص امام باقر(ع) و امام صادق(ع) اطلاعات چندانی وجود ندارد.
ابومنصور، که افکاری غلوآمیز داشت، ابتدا خود را به امام باقر(ع) نزدیک کرد، اما امام او را طرد کرد و از وی تبرّی جست.
پس از وفات امام باقر (114ق)، ابومنصور  اعلام کرد که امامت به وی منتقل شده است![9]
ابومنصور اعلام می‌کرد که حضرت علی(ع) «نبی رسول» است و نیز امامان حسن، حسین، علی بن حسین و باقر(ع) و خود وی پس از آنان به نبوت و رسالت رسیده‌اند. او خود را مانند ابراهیم(ع)، خلیل‌الله می‌دانست.[10] به همین جهت بر این گمان بود که جبرئیل بر وی نازل می‌شود. ابومنصور معتقد بود که خداوند پیامبر(ص) را جهت تأویل مبعوث کرده است و منزلت وی نزد پیامبر(ص)؛ نظیر منزلت یوشع‌ بن‌ نون نزد موسی(ع) است.[11]
او همچنین مدعی بود که خداوند او را به سوی خود خوانده، با وی سخن گفته، دستش را بر سر او کشیده و به وی گفته است: «برو ای فرزند و خلق را بر من بخوان».[12]
این عقیده نشان می‌دهد که ابومنصور مانند بسیاری از غالیان شیعی، افکاری مبتنی بر تشبیه داشت. و بر اساس همین اعتقاد بود که وی می‌پنداشت که شبیه پروردگار خود است.[13]
گفته‌اند از آن‌جا که ابومنصور مدعی بود که به معراج رفته است، آیه «وَ اِنْ یَرَوا کِسفاً مِنَ السَّماءِ ساقِطاً…»،[14] را مربوط به خویش می‌پنداشت و خود را همان قطعه افتاده از آسمان می‌دانست.[15] از این‌رو، ابومنصور به کسف شهرت یافت.[16]
البته پیش از آن‌که ابومنصور ادعای امامت کند و چنین پندارد که به معراج رفته است، بر این اعتقاد بود که «کسفِ» افتاده از آسمان، حضرت علی(ع) است![17]
ابومنصور جمیع محارم را برای پیروانش حلال می‌شمرد و واجبات و فرائض را از آنان ساقط می‌دانست و بر این اعتقاد بود که تمامی محرمات کنایه از نام کسانی است که خداوند دوستی و ولایت آنان را منع کرده است و واجبات نیز کنایه از نام افرادی است که ولایت آنان واجب و فرض است.[18]
ابومنصور در شمار «خنّاقان» بود و حتی گفته‌اند، اول کسی که از میان غالیان شیعی به «خنق» (خفه کردن) مخالفان فتوا می‌داد، وی بود. وی اصحابش را به کشتن غافل‌گیرانه مخالفان فرا می‌خواند.[19]
گروهی از پیروان او از قبیله بنی‌کنده که به «منصوریه» شهرت داشتند، در کوفه دست به شورش برداشتند[20] و در نهایت، یوسف بن عمر ثقفی(والی کوفه)، ابومنصور را به دار آویخت.[21]
پس از مرگ ابومنصور، پیروانش تبدیل به دو فرقه شدند:
الف) گروهی که به «محمدیه» شهرت داشتند، معتقد بودند که امام باقر(ع) به ابومنصور وصیت کرد، چنان‌که موسی(ع) به یوشع بن نون وصیت کرد، اما چنان‌که پس از یوشع، امر وصایت به فرزندان هارون بازگشت، پس از ابومنصور نیز امر امامت و وصایت به فرزندان علی(ع) باز خواهد گشت. ابومنصور به نظر این گروه «امام صامت» بود و خود می‌گفت که «من امام مستودع هستم و بر من روا نیست که به کسی وصیت کنم».
ب) گروه دیگر بر این باور بودند که ابومنصور به پسرش حسین وصیت کرده است، اینان به «حسینیه» شهرت داشتند. با توجه به تعالیم مشخص ابومنصور، ظاهراً گروه دوم به آراء ابومنصور نزدیک‌تر بوده‌اند و گویا گروه اول با اظهار این عقیده می‌خواستند به تدریج خود را به جریان اصیل شیعی نزدیک سازند.[22]

---