لطفا صبرکنید
بازدید
13623
13623
آخرین بروزرسانی:
1397/07/07
کد سایت
fa87564
کد بایگانی
104886
نمایه
مقصود روایات از زنان زین سوار
طبقه بندی موضوعی
حدیث|فعالیت های اجتماعی زنان|ورزش
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
مقصود روایاتی که ناظر به جلوگیری از سوارشدن زنان بر زین‌ها است، چیست؟
پرسش
در برخی احادیث از سوار شدن زن‌ها بر «زین‌ها» نهی شده است! مقصود از زین‌ها چیست؟ آیا ممکن است مقصود مرکب، یا منبر و یا تصمیمات محکم زندگی باشد؟
پاسخ اجمالی
روایاتی با مضمونی نسبتاً مشابه وجود دارد که توصیه به آن می‌کند که از سوار شدن زنان بر روی زین‌ها جلوگیری شود:
1. امام صادق(ع): «نَهَى رَسُولُ اللهِ(ص) أَنْ یُرْکَبَ سَّرْجُ بِفَرْج»؛[1] پیامبر(ص) از نشستن زنان بر روی زین نهى کردند.
2. امام علی(ع): «لَا تَحْمِلُوا الْفُرُوجَ عَلَى السُّرُوجِ فَتُهَیِّجُوهُنَّ لِلْفُجُور»؛[2] زنان را بر زین سوار نکنید؛ زیرا منجر به آن خواهد شد که غریزه جنسی آنان را زیاد کنید.
3. در برخی از روایات سوار شدن زنان بر مرکب نشانه‌ای از نشانه‌های آخر‌الزمان دانسته شده است.[3]
در ارتباط با این روایات، بیان چند نکته ضروری است:
الف. واژه «سرج» که جمع آن «سروج» است، در لغت به معنای «رحل حیوان» بوده،[4] اما مطمئناً مراد از این دسته از روایات، زین همراه با مَرکَب است، و یا این‌که زین کنایه از مرکب است؛ لذا این روایات سوار شدن زنان بر مرکب را نهی می‌کنند.[5]
ب. گفتنی است؛ که سند این روایات ضعیف است،[6] و روایت صحیحی مشاهده نمی‌شود که چنین توصیه‌ای در آنها مشاهده شود.
ج. با توجه به گزارش‌هایی که از زمان صدر اسلام وجود دارد، مشخص است که در مسافرت‌ها – حتی در مسافرت‌های خاندان پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) – این‌گونه نبود که تنها مردان سوار مرکب‌ها شده و زنان به دنبالشان با پای پیاده حرکت کنند، بلکه در مواردی عکس این موضوع رخ می‌داده و بر این اساس، حتی با پذیرش این روایات نمی‌توان آنها را به کراهت مطلق سوار مرکب‌شدن بانوان - حتی در صورت نیاز - حمل کرد.
د. با توجه به این‌که در برخی از این روایات، دلیل چنین توصیه‌ای جلوگیری از افزایش میل جنسی در زنان اعلام شده است، برخی کتب در ارتباط این دو موضوع با هم، نکاتی را ذکر کرده‌اند،[7] امّا شاید بتوان گفت، هرچیزی که بانوان را بیشتر در معرض دید مردان قرار دهد، می‌تواند برای برخی از آنان - و نه تمامشان - زمینه‌های انحراف را فراهم کند و بر این اساس توصیه شده که بانوان در حد امکان تلاش کنند تا در معرض تیر نگاه مسموم برخی مردان قرار نگیرند.
هـ. شاید معنایی کنایی نیز مد نظر باشد بدین معنا که بهتر است بانوان در رده‌های بالای فرماندهی و مدیریتی قرار نگیرند تا حادثه‌ای مانند جنگ جمل رخ ندهد، و یا آنکه زنان در کارهای مردانه وارد نشده و وظایف خود را فراموش نکنند و ...
البته این موضوع نیز عمومیت نداشته و همان‌گونه که در جای خود گفته شد، ملکه سبأ پادشاهی بود که عملکردش در قرآن مورد تأیید قرار گرفته است.
و. با توجه به نکات فوق، هیچ فقیهی حکم به حرمت سوار شدن بانوان بر مرکب‌ها نداده است، بلکه حداکثر بیان شده که این موضوع کراهت دارد[8] و یا بهتر است که ترک شود.[9] و طبیعی است که این کراهت هم تنها در زمانی است که نیاز ضروری به سوار شدن بر مرکب نباشد.
1. امام صادق(ع): «نَهَى رَسُولُ اللهِ(ص) أَنْ یُرْکَبَ سَّرْجُ بِفَرْج»؛[1] پیامبر(ص) از نشستن زنان بر روی زین نهى کردند.
2. امام علی(ع): «لَا تَحْمِلُوا الْفُرُوجَ عَلَى السُّرُوجِ فَتُهَیِّجُوهُنَّ لِلْفُجُور»؛[2] زنان را بر زین سوار نکنید؛ زیرا منجر به آن خواهد شد که غریزه جنسی آنان را زیاد کنید.
3. در برخی از روایات سوار شدن زنان بر مرکب نشانه‌ای از نشانه‌های آخر‌الزمان دانسته شده است.[3]
در ارتباط با این روایات، بیان چند نکته ضروری است:
الف. واژه «سرج» که جمع آن «سروج» است، در لغت به معنای «رحل حیوان» بوده،[4] اما مطمئناً مراد از این دسته از روایات، زین همراه با مَرکَب است، و یا این‌که زین کنایه از مرکب است؛ لذا این روایات سوار شدن زنان بر مرکب را نهی می‌کنند.[5]
ب. گفتنی است؛ که سند این روایات ضعیف است،[6] و روایت صحیحی مشاهده نمی‌شود که چنین توصیه‌ای در آنها مشاهده شود.
ج. با توجه به گزارش‌هایی که از زمان صدر اسلام وجود دارد، مشخص است که در مسافرت‌ها – حتی در مسافرت‌های خاندان پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) – این‌گونه نبود که تنها مردان سوار مرکب‌ها شده و زنان به دنبالشان با پای پیاده حرکت کنند، بلکه در مواردی عکس این موضوع رخ می‌داده و بر این اساس، حتی با پذیرش این روایات نمی‌توان آنها را به کراهت مطلق سوار مرکب‌شدن بانوان - حتی در صورت نیاز - حمل کرد.
د. با توجه به این‌که در برخی از این روایات، دلیل چنین توصیه‌ای جلوگیری از افزایش میل جنسی در زنان اعلام شده است، برخی کتب در ارتباط این دو موضوع با هم، نکاتی را ذکر کرده‌اند،[7] امّا شاید بتوان گفت، هرچیزی که بانوان را بیشتر در معرض دید مردان قرار دهد، می‌تواند برای برخی از آنان - و نه تمامشان - زمینه‌های انحراف را فراهم کند و بر این اساس توصیه شده که بانوان در حد امکان تلاش کنند تا در معرض تیر نگاه مسموم برخی مردان قرار نگیرند.
هـ. شاید معنایی کنایی نیز مد نظر باشد بدین معنا که بهتر است بانوان در رده‌های بالای فرماندهی و مدیریتی قرار نگیرند تا حادثه‌ای مانند جنگ جمل رخ ندهد، و یا آنکه زنان در کارهای مردانه وارد نشده و وظایف خود را فراموش نکنند و ...
البته این موضوع نیز عمومیت نداشته و همان‌گونه که در جای خود گفته شد، ملکه سبأ پادشاهی بود که عملکردش در قرآن مورد تأیید قرار گرفته است.
و. با توجه به نکات فوق، هیچ فقیهی حکم به حرمت سوار شدن بانوان بر مرکب‌ها نداده است، بلکه حداکثر بیان شده که این موضوع کراهت دارد[8] و یا بهتر است که ترک شود.[9] و طبیعی است که این کراهت هم تنها در زمانی است که نیاز ضروری به سوار شدن بر مرکب نباشد.
[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 5، ص 516، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
[2]. همان.
[3]. شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 1، ص 331، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم، 1395ق؛ صالحی دمشقی، محمد بن یوسف، سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج 10، ص 135، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1414ق.
[4]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، محقق، مصحح، میر دامادی، جمال الدین، ج 2، ص 297، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.
[5]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 3، ص 468، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.
[6]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ج 20، ص 332، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.
[7]. مجلسی اول، محمد تقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، محقق، مصحح، موسوی کرمانی، سید حسین، اشتهاردی، علی‌پناه، طباطبائی، سید فضل الله، ج 8، ص 376، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانپور، چاپ دوم، 1406ق.
[8]. روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، ج 8، ص 515.
نظرات
