علم حصولی و علم حضوری^[1] هر چند در اصل علم بودن مساوی‌اند، ولی دو نوع متفاوت از علم‌اند؛ چنان‌که عقل نظری و عقل عملی نیز تفاوت­ دارند.^[2]
دو واژه «درک» و «فهم» در اصطلاح و کاربرد عمومی و بر اساس کتاب‌های فرهنگ لغت از واژه­های مترادف هستند و در یک معنا به کار می‌روند.^[3]
اما در اصطلاح خاص، اتفاق و اجماعی در ارتباط با تفاوت میان این دو واژه وجود ندارد، ولی به نظر می‌رسد از آن‌جا که فهم در واقع همان «معرفت مفهومی» است؛ از این‌رو در نظر برخی، «معرفت مفهومی» معرفتی است منحصراً ذهنی یا انتزاعی، اما «معرفت ادراکی» معرفتی فوق فهم و مفهوم، و از محدوده ذهن فراتر و رسیدن به عالم واقع است.^[4] به بیان دیگر، فهم به معنای علم حصولی یا علم سطحی که صرف حصول صورت معلوم توسط ابزار ادراکی نزد عالم و به دست آمدن تصویری از معلوم نزد ذهن است، ولی درک تعمیق علم و آگاهی و گذشتن از سطح ظاهری معلومات و رسیدن به لایه‌های عمیق‌تر است.^[5]
البته ظاهراً در فرهنگ و زبان انگلیسی گاهی برای مراتب علم و آگاهی، نام­های جداگانه‌ای به کار می­برند، ولی این­که آیا به صورت وضع و یا اصطلاح مستقر است یا نه؟ معلوم نیست.
چنان­که در برخی روایات برای علم مراتب با اسامی خاص ذکر شده است: مردى خدمت رسول خدا(ص) آمد و گفت: یا رسول اللَّه علم‏ چیست‏؟ فرمود: سکوت کردن، گفت سپس چه؟ فرمود: گوش فرادادن، گفت سپس چه؟ فرمود: حفظ کردن، گفت سپس چه؟ فرمود: بآن عمل کردن، گفت سپس چه، اى رسول خدا؟! فرمود: انتشارش دادن.^[6]

---