لطفا صبرکنید
بازدید
5345
5345
آخرین بروزرسانی:
1398/03/20
کد سایت
fa89965
کد بایگانی
106754
نمایه
معنای حرب و نصب
طبقه بندی موضوعی
لغت شناسی
اصطلاحات
جهاد ، حرب ، قتال ، جنگ ، نبرد
گروه بندی اصطلاحات
سرفصل‌های قرآنی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
«نصب» چه تفاوتی با «حرب» دارد؟ و آیا «ناصبی» و «محارب» معنایشان یکی است؟
پرسش
فرق میان «حرب» و «نصب» چیست؟
پاسخ اجمالی
واژه «حَرْب»، به معنای جنگ و نبرد و نقیض سَلْم (صلح و آشتی) است.[1] اما «نصب» به معنای خود را به سختی و مشقت انداختن است.[2] البته گاهی این مشقت در جهت مثبت بوده و گاه در جهت منفی. همان‌گونه که گفته می‌شود: «نصب الرجل»؛ یعنی با دشمنی، خود را به سختی و رنج انداخت.[3]
در آیه و روایت ذیل، دو جهت مثبت و منفی «نصب» را می‌توانیم مشاهده کنیم:
1. خداوند به پیامبرش فرمان می‌دهد: «فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَب»؛[4](پس هنگامى که از کار مهمّى فارغ می‌شوى در کار مهمّ دیگری زحمت بکش).[5] طبیعی است که این «نصب» و تلاش در جهت مثبت است.
2. رسول خدا(ص) فرمود: «فاطمةُ بَضْعَةٌ مِنِّی، یُنْصِبُنی ما أَنْصَبَها»؛[6] (فاطمه(س) پاره تن من است، آزار و آزرده کردن او، مرا آزرده می‌سازد). این روایت نیز به جهت منفی «نصب» می‌پردازد. «نصَب» در آیاتی مانند آیه 120 سوره توبه، آیه 48 سوره حجر، آیه 62 سوره کهف، آیه 35 سوره فاطر و آیه 41 سوره ص نیز به معنای سختی و دشواری است.
گفتنی است؛ عنوان «ناصبی» برای دشمنان اهل‌بیت(ع) نیز برگرفته از همین ریشه بوده و به معنای کسی است که خود را برای دشمنی با فرد و یا گروهی به رنج و زحمت می‌اندازد؛ از این‌رو، «نصب» به معنای «عدوان» و «دشمنی» می‌باشد، چنانچه در لغت آمده است: «نَصَبْتُ لفلان نَصْباً: إذا عادیته».[7]
بنابر آنچه بیان شد، «نصب» در جهت منفی آن به معنای دشمنی و «حرب» به معنای جنگ است، اگرچه این دو از نظر مفهومی با هم متفاوت می‌باشند، اما از نظر مصداقی همان نصب و دشمنی در بسیاری از موارد به جنگ و حرب می‌انجامد.
در آیه و روایت ذیل، دو جهت مثبت و منفی «نصب» را می‌توانیم مشاهده کنیم:
1. خداوند به پیامبرش فرمان می‌دهد: «فَإِذا فَرَغْتَ فَانْصَب»؛[4](پس هنگامى که از کار مهمّى فارغ می‌شوى در کار مهمّ دیگری زحمت بکش).[5] طبیعی است که این «نصب» و تلاش در جهت مثبت است.
2. رسول خدا(ص) فرمود: «فاطمةُ بَضْعَةٌ مِنِّی، یُنْصِبُنی ما أَنْصَبَها»؛[6] (فاطمه(س) پاره تن من است، آزار و آزرده کردن او، مرا آزرده می‌سازد). این روایت نیز به جهت منفی «نصب» می‌پردازد. «نصَب» در آیاتی مانند آیه 120 سوره توبه، آیه 48 سوره حجر، آیه 62 سوره کهف، آیه 35 سوره فاطر و آیه 41 سوره ص نیز به معنای سختی و دشواری است.
گفتنی است؛ عنوان «ناصبی» برای دشمنان اهل‌بیت(ع) نیز برگرفته از همین ریشه بوده و به معنای کسی است که خود را برای دشمنی با فرد و یا گروهی به رنج و زحمت می‌اندازد؛ از این‌رو، «نصب» به معنای «عدوان» و «دشمنی» می‌باشد، چنانچه در لغت آمده است: «نَصَبْتُ لفلان نَصْباً: إذا عادیته».[7]
بنابر آنچه بیان شد، «نصب» در جهت منفی آن به معنای دشمنی و «حرب» به معنای جنگ است، اگرچه این دو از نظر مفهومی با هم متفاوت می‌باشند، اما از نظر مصداقی همان نصب و دشمنی در بسیاری از موارد به جنگ و حرب می‌انجامد.
[1]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج 1، ص 302، بیروت، دار الفکر، چاپ سوم، 1414ق.
[2]. همان، ج 1، ص 758؛ واسطى زبیدى، سید محمد مرتضى، تاج العروس من جواهر القاموس، ج، ص 433، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1414ق.
[3]. لسان العرب، ج 1، ص 758.
[4]. شرح، 7.
[5]. ر. ک: طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، ج 10، ص 772، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش؛ مغنیه، محمد جواد، تفسیر الکاشف، ج 7، ص 582، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1424ق؛ فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج 32، ص 209، بیروت، دار احیاء التراث العربى، چاپ سوم، 1420ق.
[6]. ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ج 5، ص 62، قم، مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، چاپ چهارم، 1367ش؛ لسان العرب، ج 1، ص 758.
[7]. طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تحقیق، حسینی، سید احمد، ج 2، ص 173، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم، 1375ش؛ ر. ک: «معنای ناصبی و سلفی»، 42958.
نظرات
