«تناقض» یکی از اقسام «تقابل» است و «تقابل» یکی از اقسام «الفاظ متباینه» است. بدین معنا که در نظر علمای منطق، الفاظ به لحاظ معنا و مفهوم اقسامی دارد که یکی از اقسام آن تناقض است؛ بنابراین تناقض میان مصادیق نیست، بلکه بین دو مفهوم[1] است؛ یعنی بین مفهوم لفظ «انسان» که مفهومی وجودی بوده و مفهوم لفظ «لا انسان» که مفهومی عدمی می‌باشد، رابطه تناقض برقرار است، نه آنکه بین مصادیق این دو لفظ رابطه تناقض باشد. بر این اساس، این‌که سنگ، چوب، گاو، اسب و ... که اموری وجودی هستند، مصداق مفهوم عدمی «لا انسان» قرار گیرند، مشکلی در صحت تناقض «لا انسان» با «انسان»‌ به وجود نمی‌آورد.

به عبارتی در این پرسش بین مفهوم و مصداق، خلط و اشتباه صورت گرفته است.[2]

[1]. البته مقصود، مفهوم به لحاظ حکایت از خارج است، و گرنه بین دو مفهوم صرف بدون لحاظ حکایت از خارج تناقض و تقابل وجود ندارد، بلکه صرف غیریت وجود دارد. ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین، پاورقی، اسفار اربعه، ج 2، ص 105،بیروت، دار احیاء التراث، چاپ سوم، 1981م.

[2]. ر. ک: الحیدری، السید رائد، المقرر فی توضیح منطق المظفر، ج 1، ص 106- 120، ذوی القربی، الطبعة الاولی، 1422ق.