جستجوی پیشرفته
بازدید
18069
آخرین بروزرسانی: 1389/10/19
خلاصه پرسش
در تفسیر تسنیم اشاره شده که خداوند مواد خام را از "شىء" و "لا شىء" نیافریده، بلکه خلقت این مواد "لا من شىء" بوده است. اولا معنی "لا من شیء" چیست؟ و ثانیا آیا این سخن، خلاف صریح قرآن نیست که می‏فرماید: "وَ قَدْ خَلَقْتُک مِنْ قَبْلُ وَ لَمْ تَک شَیْئاً" (مریم/9)؟
پرسش
در تفسیر تسنیم آمده: «چون خداوند اول مواد خام را ابداع مى کند، انشاى آن مواد خام از شىء نیست؛ چنان که لا شىء هم نیست؛ زیرا در فرض اول قِدَم آن شىء لازم مى آید و در فرض دوم، مبدأیت قابلى لا شىء، در حالى که هم قِدَم غیر خدا محال است و هم مبدأیت قابلى عدم و نقیض من شىء، من لا شىء نیست، بلکه لا من شىء است» (ج 4، ص 451). الف. معنی «من شیء» و «من لا شیء» روشن است، امّا معنی «لا من شیء» چیست؟ این‏که بگوییم خداوند اشیاء را «لا من شیء» خلق کرده به چه معناست و چه فرقی با «من لا شیء» دارد؟ ب. آیا این سخن خلاف صریح قرآن نیست که می‏فرماید: «وَ قَدْ خَلَقْتُک مِنْ قَبْلُ وَ لَمْ تَک شَیْئاً» (مریم/9)، زیرا در این آیه شریفه می‏فرماید که تو هیچ نبودی، یعنی لا شیء بودی، و من تو را در حالی‏که لا شیء بودی (لم تکُ شیئاً) خلق کردم.
پاسخ اجمالی

خلق بدون استفاده از چیزی (لا من شیء)، تعبیری یکتاپرستانه تر از آفرینش از نا چیز (من لا شیء) است که حتی عنوانی فرضی و خیالی به نام "لا شیء" که از ازل مفروض بوده ولی فعلیت نداشته را نیز نفی می کند. در ضمن این موضوع در ارتباط با ماده اولیه و خام جهان آفرینش بوده و در مورد انسان نیست، چون می دانیم که انسان از ماده دیگری به نام خاک آفریده شده است.

پاسخ تفصیلی

در پاسخ باید گفت که صاحب این تفسیر گرانقدر، یقینا جهان مادی موجود را قدیم و ازلی ندانسته، بلکه در چگونگی پیدایش آن سه فرض را مطرح کرده است و برداشت نهایی خویش را با استدلالاتی به شرح ذیل ارائه داده است:

1. خداوند ماده اولیه و خام را از "شیء" و چیز دیگری آفریده باشد که در این صورت، هر چند ماده اولیه، قدیم و ازلی نیست، اما آن چیزی که شالوده آفرینش ماده اولیه است ازلی خواهد بود. این فرض، وجود چیزی ازلی غیر از خدا را ثابت می کند که مورد پذیرش یکتاپرستان نیست.

2. آفرینش ماده اولیه از "لا شیء" بوده است. در این فرض ما عنوانی عدمی و متناقض با "شیء" را به نام "لاشیء" تصور کرده و آن را مبدأ آفرینش می پنداریم.

این نظریه پرداز دینی، حتی چنین فرضی را نیز با توحید خالص سازگار ندانسته و وجود عنوانی فرضی به نام "لا شیء" که در اندرون خود قابلیت "شیء" شدن دارد را مستلزم ازلی بودن چنین عنوان و یا مبدأیت قابلی آن دانسته و چنین حدی از وجود فرضی را نیز مخالف توحید می پندارد.

3. نظریه نهایی ایشان آن است که ماده اولیه، نه از "شیء" واقعی و نه از "لا شیء" فرضی، آفریده نشده است، بلکه عبارت بهتر آن است که بگوییم آن ماده خام از چیزی آفریده نشده است(لا من شیء) تا دچار عنوانی خیالی و فرضی نشویم که قدمت اعتباری داشته باشد.

در ضمن توجه داشته باشید که اولا آیه موجود در پرسش نیز، خلقت از "لا شیء" را نمی فهماند، بلکه بیان می دارد که تو ای انسان چیزی نبودی نه آنکه "لا شیء" بودی! و ثانیا آیه، ارتباطی با این بخش از تفسیر ندارد، چون تفسیر در صدد بیان چگونگی خلقت اولین ماده خام است که دیگر مواد با استفاده از آن ساخته شده اند، اما آن آیه در ارتباط با خلقت انسان است که عنصر مادی او از مواد خام دیگری چون خاک و گل آفریده شده و چنین آفرینشی نیز بارها در قرآن با عباراتی چون "فَإِنَّا خَلَقْناکُمْ مِنْ تُراب‏"[1]، "وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ سُلالَةٍ مِنْ طین‏"[2]و ... مورد تأکید قرار گرفته است و اگر در آیه مورد نظرتان بیان شده که انسان قبلا چیزی نبوده، معنایش آن است که او قبل از شکل گیری به حالت فعلی چیز ارزشمند و قابل ذکری نبوده است چنانچه پروردگار در آیه دیگری این مطلب را صراحتا بیان می فرماید:

" هَلْ أَتى‏ عَلَى الْإِنْسانِ حینٌ مِنَ الدَّهْرِ لَمْ یَکُنْ شَیْئاً مَذْکُورا".[3]



[1] حج، 5.

[2] مؤمنون، 12.

[3] انسان، 1.

ترجمه پرسش در سایر زبانها
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • آیا خداوند روح انسان را از قسمت پا به سمت حلقوم قبض می‌‌کند؟
    20174 درایه الحدیث 1391/08/14
    ۱. این‌که روح از پایین یعنی از قسمت پا به سمت بالا از بدن انسان خارج می‌شود، در قرآن کریم نیز به آن اشاره شده است؛ مانند: «فَلَوْ لا إِذا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ»[1] یعنى جان هنگامی که به حلقوم و گلو رسید و نزدیک ...
  • آیا پیامبر(ص) و امامان(ع) هم شب قدر برایشان مشخص نبود؟
    18558 درایه الحدیث 1392/05/09
    بنابر تحقیق و جست‌وجو؛ سخنی از پیامبر اسلام(ص) نقل نشده است که فرموده باشند از شب قدر اطلاعی ندارند؛ زیرا پیامبر اسلام(ص) و امامان(ع) تا حدودی علم گذشته و آینده نزدشان است،[1] اما بنابر مصالحی در برخی از موارد، همه جزئیات یک حقیقت و ...
  • آیا خون آمدن عضوی از بدن هنگام غسل، غسل را باطل می کند؟
    68943 Laws and Jurisprudence 1389/11/02
    پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) به این شرح است:خیر. فقط باید در حین غسل، بدن نجس باقی نمانده و بر همه جای پوست بدن، آب برسد. پس اگر با فشار دادن عمل خون ریزی برای لحظه ای خون متوقف شود و غسل انجام پذیرد، غسل ...
  • چرا خداوند به مسلمانان توصیه می‌کند که به خدایان دروغین کفار و مشرکان ناسزا نگویند؟
    19452 تفسیر 1396/12/19
    خداوند در قرآن کریم به مسلمانان توصیه می‌کند تا به بت‌ها و خدایان دروغین کفار و مشرکان ناسزا نگویند، به این دلیل که بعد از این ناسزاگویی، کافران نیز واکنش نشان داده و به خدا ناسزا می‌گفتند؛ از این‌رو پروردگار در آن موقعیت زمانی و مکانی، مسلمانان را ...
  • آیا ولایت پیامبران(ع) با هم فرق داشت؟
    8732 نبوت عامه 1396/02/10
    با توجه به این‌که از یک‌سو «ولایت» دارای معانی و درجات مختلفی می‌باشد، و از سوی دیگر «نبوت» نیز دارای درجات و مقامات است؛ لذا دامنه‌ی ولایت انبیا(ع) بر اساس درجات نبوت و مقام‌های معنوی آنان قبض و بسط خواهد یافت. توضیح این‌که: از یک‌سو؛ ولایت از ریشه ...
  • آیا روزه برای مریضی که روزه برایش ضرر دارد واجب است ؟
    28215 Laws and Jurisprudence 1387/03/30
    بر طبق فتوای مراجع تقلید و علمای اسلام، روزه گرفتن بر مریضی که روزه برای او ضرر قابل توجهى‏ دارد واجب نیست.[1] قرآن در این باره می فرماید: "هر کس از شما بیمار یا مسافر باشد تعدادى از روزهاى دیگر را (روزه بدارد)"[2]. اما باید توجه داشت که ...
  • زندگی‌نامه حجیر بن جندب که روز عاشورا در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسید، را بیان نمایید.
    2885 تاريخ بزرگان 1399/06/17
    در برخی منابع کهن که نام شهدای کربلا را ذکر می‌کند از شهیدی به نام حجیر بن جندب یاد می‌کند که روز عاشورا در راه مکتب امام حسین(ع) به شهادت رسید.[1] اما جز این گزارش مختصر، نام وی در دیگر کتاب‌های تاریخی و ...
  • چرا امر به معروف و نهی از منکر واجب شده تا همه خود را موظف بدانند به اجبار مرا به راه راست هدایت کنند؟
    5048 امر به معروف و نهی از منکر 1391/09/08
    بیشترین توصیه‌ای که در مورد امر به معروف و نهی از منکر شده، ناظر به روابط دوستانه‌ای است که میان مؤمنان برای ارتقای معنوی‌شان برقرار است. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاةَ ...
  • حروف مشبهة بالفعل چه ویژگی‌هایی دارند؟
    25001 لغت شناسی 1397/08/26
    بر اساس نظر مشهور ادباء، حروف مشبهة بالفعل پنج حرف بوده[1] که بر سر مبتدا و خبر وارد می‌شوند. این حروف عبارت‌اند از: إنَّ، أنَّ، لیت، لکنَّ، لعلَّ. عمل اصلی این حروف، منصوب نمودن مبتدا به عنوان «اسم» و مرفوع نمودن خبر به عنوان ...
  • کیفیت تشریع حجاب در اسلام چگونه بوده است؟
    20971 Laws and Jurisprudence 1389/10/22
    قبل از اسلام زنان براى حضور در اجتماع از پوشش مناسبی برخوردار نبودند. اسلام با ظهور خود، تکلیف این مسئله را معلوم کرد. احکام و محدوده حجاب زنان در آیات سوره های" احزاب" و "نور"  مطرح شده است. دستوراتی که در خصوص زنان در آیات سوره نور آمده ...

پربازدیدترین ها