لطفا صبرکنید
بازدید
26041
26041
آخرین بروزرسانی:
1397/07/13
کد سایت
fa43744
کد بایگانی
53735
نمایه
نزول فرشته الهی به صورت انسان بر حضرت مریم(س)
اصطلاحات
مریم|مَلَک ، ملائکة ، فرشته ، فرشتگان
گروه بندی اصطلاحات
سرفصل‌های قرآنی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا نیازی بود که هنگام حامله‌شدن اعجاز آمیز حضرت مریم(س)، فرشته‌ای به صورت انسان ظاهر شده و او را بترساند؟! آیا راه دیگری وجود نداشت؟
پرسش
با توجه به آیات قرآن نکات مبهمی در مورد حامله شدن حضرت مریم وجود دارد؛ مثلاً اگر حضرت مریم بدون نزدیکی با مردی باردار شده‌اند، دلیل و توجیه حضور موجودی به شکل یک مرد آن هم در زمان استحمام یا غسل حضرت مریم چه بوده است؟ دلیل ترس حضرت مریم چه بود؟ مگر آن فرد قصد خاصی داشت؟! چرا تمامی مراحل بارداری از جمله نُه ماه بارداری و زایمان طبیعی حضرت سیر کاملاً دنیوی و مادی و طبیعی خود را طی کرد، ولی در مورد نحوه بارداری حضرت اصرار بر امر ماورایی دارد؟ چرا خداوندی که تمام امور نزد او «کن فیکون» است در مورد تمام مراحل این معجزه چنین عمل نکرده است؟ دلیل حضور فرشته‌ای به شکل مرد که برای حضرت مریم هم قابل رؤیت بود، چیست؟
پاسخ اجمالی
حضرت مریم(س) تنها زنی است که آیات بسیاری در مورد او نازل شده، و سوره‌ای از قرآن به نام وی است. ماجرای حامله شدن حضرت مریم(س) دارای ابهاماتی است که در ذیل نکاتی بدان‌ها می‌پردازیم:
1. معجزات مختلفی در زندگی حضرت مریم(س) وجود داشته و این معجزات، منحصر به آغاز حاملگی ایشان نبوده تا بتوان؛ مانند بنی اسرائیل، گمان بد به حضرتشان برد. روزی از طرف خدا هنگام عبادت در معبد[2] و در نهایت سخن گفتن نوزاد مریم در آغوش او[4]
درباره این‌که چرا امر ماورایی بر این نحو واقع شد که حضرت مریم(س) از آن احساس ترس کند، باید گفت: شرط معجزه، خلاف عادت انسانی است و این خرق عادت با روش‌های مختلف می‌تواند واقع شود و نمی‌توان بدان‌ها اشکال کرد که چرا این‌گونه بوده و آن‌گونه نبود؟ در غیر این صورت، در بسیاری از دیگر معجزات الهی نیز مشابه همین اشکال به‌وجود می‌آید؛ برای نمونه چرا بنی‌اسرائیل از فراز دریا عبور نکردند، بلکه دریا بر آنها شکافته شد با وحشت بدان پا نهادند؟ چرا از ورود ابراهیم(ع) به آتش جلوگیری نشد؛ بلکه بعد از ورود به آتش، آن‌جا بر او گلستان شد؟ چرا دشمنان نوح، به عذابی مانند صاعقه نابود نشدند تا نیازی به زحمت ساختن کشتی و تحمل تمسخر دشمنان نبوده باشد و ... .
3. فرشته الهی به صورت انسانی بر مریم(س)، نازل شد. بنابر اتفاق مسلمانان، میان آن دو، عمل زناشوئی واقع نشده است. اما در این‌که چرا این فرشته، به این صورت نازل شده است؛ مواردی را می‌توان ذکر کرد:
الف. در برخی از نقل‌ها آمده است؛ برای حامله شدن مریم(س)، جبرئیل در پیراهن او و یا در دهان او دمید و این‌گونه مریم حامله شد. قرآن اگرچه به دمیدن روح خدا در مریم تصریح کرده است،[6] و سنی[8]
ب. حامله شدن یک زن پاک، بدون لمس کردن نامحرم، امری عجیب و خلاف سیر زندگی عادی بود؛ لذا پذیرش این امر، بسیار سخت است. در نتیجه خداوند با فرستادن فرشته خود، این موضوع را برای مریم(س) تبیین کرد و او را برای پذیرش این امر و مواجه شدن با مردم، آماده می‌کند و اگر چنین نبود شاید پذیرش این موضوع و دفاع از این معجزه برای خود مریم نیز دشوار بود.
ج. اولیای الهی نیز همواره از جانب پروردگار مورد آزمایش‌های گوناگون قرار می‌گیرند و شاید بتوان حضور فرشته خداوند در آن حالت را آزمایشی برای حضرت مریم(س) نیز دانست که او در مقابل نامحرم، چه عکس العملی انجام می‌دهد و او نیز از این آزمایش سربلند بیرون آمد.
1. معجزات مختلفی در زندگی حضرت مریم(س) وجود داشته و این معجزات، منحصر به آغاز حاملگی ایشان نبوده تا بتوان؛ مانند بنی اسرائیل، گمان بد به حضرتشان برد. روزی از طرف خدا هنگام عبادت در معبد[2] و در نهایت سخن گفتن نوزاد مریم در آغوش او[4]
درباره این‌که چرا امر ماورایی بر این نحو واقع شد که حضرت مریم(س) از آن احساس ترس کند، باید گفت: شرط معجزه، خلاف عادت انسانی است و این خرق عادت با روش‌های مختلف می‌تواند واقع شود و نمی‌توان بدان‌ها اشکال کرد که چرا این‌گونه بوده و آن‌گونه نبود؟ در غیر این صورت، در بسیاری از دیگر معجزات الهی نیز مشابه همین اشکال به‌وجود می‌آید؛ برای نمونه چرا بنی‌اسرائیل از فراز دریا عبور نکردند، بلکه دریا بر آنها شکافته شد با وحشت بدان پا نهادند؟ چرا از ورود ابراهیم(ع) به آتش جلوگیری نشد؛ بلکه بعد از ورود به آتش، آن‌جا بر او گلستان شد؟ چرا دشمنان نوح، به عذابی مانند صاعقه نابود نشدند تا نیازی به زحمت ساختن کشتی و تحمل تمسخر دشمنان نبوده باشد و ... .
3. فرشته الهی به صورت انسانی بر مریم(س)، نازل شد. بنابر اتفاق مسلمانان، میان آن دو، عمل زناشوئی واقع نشده است. اما در این‌که چرا این فرشته، به این صورت نازل شده است؛ مواردی را می‌توان ذکر کرد:
الف. در برخی از نقل‌ها آمده است؛ برای حامله شدن مریم(س)، جبرئیل در پیراهن او و یا در دهان او دمید و این‌گونه مریم حامله شد. قرآن اگرچه به دمیدن روح خدا در مریم تصریح کرده است،[6] و سنی[8]
ب. حامله شدن یک زن پاک، بدون لمس کردن نامحرم، امری عجیب و خلاف سیر زندگی عادی بود؛ لذا پذیرش این امر، بسیار سخت است. در نتیجه خداوند با فرستادن فرشته خود، این موضوع را برای مریم(س) تبیین کرد و او را برای پذیرش این امر و مواجه شدن با مردم، آماده می‌کند و اگر چنین نبود شاید پذیرش این موضوع و دفاع از این معجزه برای خود مریم نیز دشوار بود.
ج. اولیای الهی نیز همواره از جانب پروردگار مورد آزمایش‌های گوناگون قرار می‌گیرند و شاید بتوان حضور فرشته خداوند در آن حالت را آزمایشی برای حضرت مریم(س) نیز دانست که او در مقابل نامحرم، چه عکس العملی انجام می‌دهد و او نیز از این آزمایش سربلند بیرون آمد.
[2]. مریم، 23 - 26.
[4]. مریم، 17 - 22.
[6]. شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، شیخ آقابزرگ تهرانی، تحقیق، قصیرعاملی، احمد، ج 10، ص 54، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا؛ شبر، سید عبد الله، تفسیر القرآن الکریم، ص 301، بیروت، دار البلاغه للطباعه و النشر، چاپ اول، 1412ق.
[8]. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه، بلاغی، محمد جواد، ج 6، ص 789، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، 1372ش؛ سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر الماثور، ج 4، ص 265، قم، کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی، 1404ق.
نظرات
