«جنگ صفین» دومین نبرد سنگین بعد از جنگ جمل در دوران حکومت امام علی(ع) بود که  که در سال 37 قمری میان سپاه حضرتشان - که بیشتر از عراقیان بودند - و سپاه معاویه - که بیشتر از شامیان بودند - درگرفت.

سرزمین «صفین» نزدیک شهر رقّه در كنار رود فرات می‌باشد که امروزه بخشی از کشور سوریه به شمار می‌آید.

مهم‌ترین علت وقوع این جنگ، سر پیچی معاویه از بیعت با امام علی(ع) به بهانه‌ی شرکت حضرتشان در قتل عثمان بود.

در این نبرد، سپاه عراق ضربه‌های مهلکی بر سپاه شام وارد کرد و در روزهای پایانی با فرماندهی مالک اشتر تا پیروزی نهایی فاصله‌ چندانی نداشت، اما معاویه با حیله‌گری و با پیشنهاد عمرو بن عاص، قرآن‌ها را بر نیزه کرد و خواهان گردن‌نهادن به داوری قرآن شد! برخی از سپاهیان امام علی(ع) با جهالت و برخی دیگر با خیانت، متمایل به پذیرش خواسته‌ی معاویه شدند و امام را مجبور کردند تا دست از جنگ بکشد و به حکمیت تن دهد. آنان تهدید نمودند در غیر این صورت، امام(ع) را خواهند کشت و یا به معاویه تحویلشان خواهند داد! در پی آن بود که امام از برخی خواسته‌های خویش بر حسب ضرورت و تحمیل دست برداشت. حضرتشان در انتخاب داوران نیز آزادانه عمل نکرد و به دنبال آن بود که نتیجه داوری نیز به نفع معاویه تمام شد.

خونین‌تر فراز از این نبرد در شبی رخ داد که به «لیلة الهریر» مشهور شد.