Ətraflı axtarış
Baxanların
7593
İnternetə qoyma tarixi: 2012/11/11
Sualın xülasəsi
Rəvayətlərdən birində İmam Hüseynin (ələyhissalam) qəbrinin ziyarəti haqqında var ki: "..Hər kəs İmam Hüseyni (ələyhissalam) haqqı əta olunan halda ziyarət etsə, sanki Allah-Taalanı ərşində ziyarət etmiş olur...." xahiş edirəm, bu hədisin mənası izah edin və hədisin nə qədər səhih və mötəbər olmasını aydınlaşdırın.
Sual
Rəvayətlərdən birində İmam Hüseynin (ələyhissalam) qəbrinin ziyarət olunması haqqında var ki: "..Hər kəs İmam Hüseyni (ələyhissalam) haqqı əta olunan halda ziyarət etsə, sanki Allh-Taalanı ərşində ziyarət etmiş olur...." xahiş edirəm bu hədisin mənası izah edin və hədisin nə qədər səhih və mötəbər olmasını aydınlaşdırın. Bir şeyi də qeyd edək ki, vəhhabilər şiələrin adını müsəlmanlar arasında xarab etməkdən ötrü bu hədisdən çox bərhələnirlər.
Qısa cavab
1.Bu hədisin bütün raviləri siqədir. Yəni, ən yüksək həddə mötəbərdir.
2.Hədsidə təşbeh və oxşatmaqdan məqsəd, məkan oxşatması deyil. Çünki, Allah-Taalanın məkanı yoxdur ki, ərş Allahın məkanı olsun və o məkana başqa bir məhəl oxşadılsın; bəlkə, ərş Allah mənsubdur və ziyarət məhəllidir; bəs, onun mənası Allahın ərşini ziyarət etmək anlamındadır.
3.Məsum İmamların (əleyhimussalam) və xüsusilə, İmam Hüseynin (ələyhissalam)  ziyarəti ilahi əmrlə olduğuna görə Allahın ziyarəti sayılır. Rəvayətdə qeyd olunmuş "sanki, Allahı ərşdə ziyarət edir" – ifadəsi, İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) və digər İmamların (əleyhimussalam) ziyarəti bərəsində də işlədilib.
 
Ətreaflı cavab
Hədis kitablarında bu hədis belə nəql olunur: "Hər kəs, Onun haqqını tanıdığı halda, Aşura günü, İmam Hüseyn ibn Əlinin (ələyhissalam)  qəbrini ziyarət etsə, sanki, Allah-Taalanı ərşdə ziyarət etmişdir."[1]
Bu hədisin bütün raviləri mötəbər və onlardan hədis nəql etmək doğru və düzgündür.[2] Bəs, bu rəvayətin sənəd cəhətdən, heç bir müşkili yoxdur və mötəbərdir.
Əlbəttə, bəzi rəvayətlərdə "Aşura günü" – gəlməmiş mütləq ziyarət[3] gəlmişdir. Bunun da, əsl məsələ ilə heç bir zidiyyəti yoxdur. Çünki, bəzi rəvayətlərdə "Ərəfə günü" də gəlib.[4]  Bəzi rəvayətlərdə günün açıqlanması nümunələri kamil etməkdən ötrü qeyd olunur və nəticə alırıq ki, İmam Hüseynin (ələyhissalam)  qəbrinin hər hansı gün ziyarət olunması, çox böyük və əzəmətli  savabı vardır.
Hər halda, bütün rəvayətlərdə "sanki, Allah-Taalanı ərşdə ziyarət etmişdir" – ifadəsi qeyd edilmişdir. Başqa sözlə desək, hədisin bu qisməti dalbadal (mütəvatir) nəql olunmuş ifadələrdəndir.[5]
Rəvayətin mənası izahı:
1.Hədsidə təşbeh və oxşatmadan məqsəd, məkan oxşatması deyil. Çünki, Allah-Taalanın məkanı yoxdur ki, ərş Allahın məkanı olsun və o məkana başqa bir məhəl oxşadılsın; bəlkə, ərş Allah mənsubdur və ziyarət məhəllidir; çünki, mələklər də Allahın ərşinin ətrafında cəm olublar.[6] Ümumi olaraq, "Allahı ərşində ziyarət etmək" – ifadəsi "Allah evini ziyarət etdim" - deməkdir. Bəs, rəvayətin mənası Allahın ərşini ziyarət etməkdir.[7]
2.Başqa tərəfdən, dində işlənir ki, hər kəs İslam Peyğəmbərindən (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) itaət etsə, Allah-Taaladan itaət etmiş olur. Çünki, İslam Peyğəmbərindən (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) Allahın əmri ilə itaət olunur: "Peəmbərə itt edən kimsə, şübhəsiz ki, Allaha itt etmiş olur. Kim üz döndərsə (qoy döndərsin)! Biz ki səni onların üzərində gözətçi olaraq göndərməmişik."[8] Həmçinin, Allah-Taalanın əmri ilə, İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) canişinləri,  məsum İmamlardan (əleyhimussalam) itaət etmək, lazım və vacibdir. Onlardan itaət əslində, Allahdan itaətdir.[9]
3.Başqa cəhətdən, Məsum İmamların (əleyhimussalam) və xüsusilə, İmam Hüseynin (ələyhissalam)  ziyarəti ilahi əmrlə olduğuna görə Allahın ziyarəti sayılır.  Rəvayətdə qeyd olunmuş "sanki, Allahı ərşdə ziyarət edir" – ifadəsi İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) və digər İmamların (əleyhimussalam) qəbrlərinin ziyarət olunması bərəsində də işlədilib. Məsələn, İmam Sadiqin (ələyhissalam)  əshabından biri nəql edir: O Həzrətin yanında olanda Ondan soruşdum: İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu ələyhi və alihi və səlləm) qəbrinin ziyarətinin savab və mükafatı nədir? İmam Sadiq (ələyhissalam)  buyurur: "Belə insan elə haldadır ki, saniki Allahı ərşidə ziyaət edir."[10]
Süleyman ibn Həfz Mərvəzi İmam Musa Kazimdən (ələyhissalam)  nəql edir ki, O Həzrət buyurur: "Hər kim, övladım Əlinin qəbrini ziyarət etsə, sanki, Allah dərgahında yetmiş qəbul olunmuş Həcc əməlini yerinə yetirmişdir.... Hər kəs, o qəbri ziyarət etsə, sanki Allahı ərşdə ziyarət edir...."[11]
 

[1]  «عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيِّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ يَزِيدَ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ زَيْدٍ الشَّحَّامِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ (ع) قَالَ: مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ (ع) يَوْمَ عَاشُورَاءَ عَارِفاً بِحَقِّهِ كَانَ كَمَنْ زَارَ اللَّهَ فِي عَرْشِهِ»
"Məhəmməd ibn Əbdullahdan, ibn Cəfər ibn Humeyri, o da atasından, o da Yaqub ibn Yəzinddən, o da İbi Əbi Umeyrdən, o da Zeydiş-Şəham, o da Əbi Əbdullah (əleyhissalam), buyurur: "Hər kəs, Aşura günü, haqqını tanıyan və ona arif olan halda, Hüseyn ibn Əlinin (ələyhissalam)  qəbrini ziyarət etsə, elə bil Allahı ərşində ziyarət edib." (Müstədrəkül-vəsail, c.10; səh.292; hədis.3; Biharul-Ənvar, c.98; səh.105, hədis 11;  Misibahul-Müctehid, səh.771
[2] Tərixül-füqəha vər-ruvat (Əl-Müntəxəb), Əl-Vəsail, c.30; səh.407, 476, 512, 456, 472; Tərixül-füqəha vər-ruvat (Əl-Müntəxəb) Rovzatül-Müttəqin. C.14; səh.131; Musuətul-təbəqətul-füqəha, c.2; 226-227; Ricalun-Nəcaşi, səh.154
[3] «مُحَمَّدٌ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ شَمُّونٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ بَشِيرٍ الدَّهَّانِ قَال: ...مَنْ زَارَ قَبْرَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ عَارِفاً بِحَقِّهِ كَانَ كَمَنْ زَارَ اللَّهَ فِي عَرْشِهِ»
Məsələn, Məhəmməd ibn Humeyri, atasından, ibni Şəmmundan, Məhəmməd ibn Sinandan, o da Bəşirid-Dəhandan nəql edir ki, İmam Buyurdu: "....Hər kəs, haqqını tanıyan halda, İmam Hüseyn ibn Əlinin (ələyhissalam)  qəbrini ziyarət etsə, elə bil ki, Allahı ərşdə ziyarət edib." (Biharul-Ənvar, c.98; səh.77; hədis 31; səh.76, hədis 29; Müstədrəkül-vəsail, c.10; səh.185; hədis.11)
[4] Kamiluz=Ziyarət, səh.172
[5] Daha çox məlumat almaqdan ötrü " Sözlü, mənəvi və icmali Təvatür (dalbadal)  hədisinin meyarı" sual 2412 (sayt: 2529) mütaliə edin.
[6] Ğafir surəsi 7; Zümər surəsi 75; Təkvir surəsi 20; Haqqə surəsi 69
[7]  Şeyx Səduq, Uyunu-Əxbar-Rza, c.2; səh.260; Nəşr Cahan, Tehran, çap əvvəl, 1378 h.qəməri; Fətal Nişaburi, Rovzatul-Vaizin və bəsirətəl-mütəzzimin, c.1; səh.234-235; İntişarat Rəzi nəşriyyatı, Qum, birinci çap; həmçinin daha çox məlumat üçün "Allah və ərşdə qərar tutması" mövzusuna baxın, sual 4987 (sayt: 5441)
[8] Nisa surəsi 80;           «مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ وَ مَنْ تَوَلَّى فَما أَرْسَلْناكَ عَلَيْهِمْ حَفيظاً».
[9]  Daha çox məlumat üçün bu sualların cavabına baxın: 321 (sayt: 2707); 17720 (sayt: 1478);
[10]  İbn Quluviyyə Qummi, Kamiluz-ziyarat; səh.15; hədis 20; İntişarat Mürtəzəviyyə, Nəcəf, birinci çap, 1356 h.qəməri
[11] Şeyx Səduq, Əmali, səh.120; hədis 6; Nəşr ələmi nəşriyyatı, Beyrut, beşinci çap, 1400 h.qəməri
Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Hər ay məvacibdən müəyyən miqdar bir şəxsə vəqf etmək doğru hesab edilirmi?
    4717 Vəqf 2014/05/26
    Bu haqda alimlər arasında ixtilaf var. Bəzi müctehidlər pulun vəqf olunmasını düzgün, bəziləri isə belə bir vəqfi doğru hesab etmirlər. Bəziləri isə belə bir əməli ümumiyyətlə, nəzir hesab edirlər. Bundan əlavə: Təqlid olunan müctehidlər bu sualı belə cavablandırırlar: Həzrət ayətullah-üzma Xamnei (Allah hifz etsin) Pulun vəqf olunması düzgün deyildir.
  • Nəyə görə fiqhi cəhətdən həddin icrası hakimin öhdəsindədir?
    7230 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2015/08/01
    Bəşər cəmiyyətlərinin ürfündə cinayətkarların cəzalanması hökumətlərin ixtiyarındadır və hökumətdən başqa kimsə hədd icrasını öhdəsinə ala bilməz. Belə bir əsas İslam fiqhində də təkid və qəbul olunmuşdur. Müəslman fəqihləri cinayətkarların həddinin icrasını zəmanənin İmamamının (əleyhissalam) hüzuru dövründə Onun və ya İmam (əleyhissalam) tərəfindən təyin olunmuş şəxslərin ixtiyarında olduğunu ...
  • Zikrdən məqsəd nədir?
    12879 Əməli irfan 2012/10/06
    Allahı zikir etmək insanın ruhiyyə və əxlqında böyük təsiri vardır ki, qarşılıqlıdır. Allahı yad etmək bəndədən və ürəyin aydın, saf və Allahın əmirlərinə əməl etməmək qorxusu, günahların bağışlanması, elm və hikmətin əta olunması isə Allah tərəfindəndir. Umumi olaraq zikri iki hissəyə bölmüşdürlər dildə və qəlbdə, dildə olan ...
  • “Əgər elm Sürəyya ulduzunda olsa, fars ölkəsindən olan kişilər mütləq onu əldə edəcəklər” hədisinin sənədi necədir?
    7255 Hədis nəql edənlər 2011/09/12
    Bu hədis Əbdüllah ibni Cəfər Himyərinin “Qurbul-əsnad” kitabında Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alih)-dən nəql olunmuşdur. “Qurbul-əsnad” kitabı mötəbər rəvayət kitablarından sayılır. ...
  • Allahı həm sevmək, həm də Ondan qorxmaq necə mümkün ola bilər?
    9992 Əməli əxlaq 2011/09/12
    Allaha məhəbbətlə əlaqədar qorxu və ümid çox da təəccüblü deyildir. Çünki bu məsələ müəyyən mənada bizim həyatımızın hər bir sahəsində də nəzərə çarpır. Lakin bu o qədər şiddətli aşkardır ki, ondan qafilik. Ən sadə məsələ olan yol getməyimiz də qorxu, ümid və məhəbbət əsasındadır. Çünki müəyyən bir şeyə ümidimiz olmayınca ...
  • qadın xanəndəsinin səsini eştiməyin nə hökmü var?
    7160 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2015/06/29
    Bu sual haqqında əvvəlcədən qeyd etməliyik ki, qadın insanı vəcdə gətirən və adi halətindən çıxaran xanəndəçiliklə məşğul olmamalıdır. Bütün fəqihlər yekdilliklə istər örpəkdə olsun, istərsə də başı açıq belə bir əməlin qadın üçün haram olmasına fətva veriblər. Amma, qadının ğina və həyəcansız xanəndəlik etməsi haqqında alimlər arasında ...
  • Nə üçün həzrət Məhəmmədin (s) dörd qadından çox arvad almasına icazəsi var idi?
    15443 Məsumların (Əleyhimussəlam) sirəsi 2011/06/21
    Peyğəmbərin (s) qadınlareının çox olması mövzusu daim insanlar üçün sual amili olmuşdur.Biz bu məqalədə gərək bəzi məsələlərə toxunmaqla müxatəbin zehnini bu kimi suallardan təmizləyək:1). Birincisi: "Dörd qadından artıq arvad almaq mövzusu haram olmazdan öncə Peyğəmbərimiz bu qadınla ailə qurmuşdu.2). Peyğəmbərimizin bu ...
  • Nigah əxlaqın inkişafına mane olur və yaxud zəminə yaradıcı və yüksəklik vericidir? Bu barədə islam və xristiyanlıqda fərqlər mövcuddurmu?
    6832 Əhkam və hüquq fəlsəfəsi 2011/10/02
    Nigah cəmiyyət və ictimaiyyətin yaranmasına ilkin addımdır. Bir çox təsir və nəticələrə malikdir. O cümlədən insanın cinsi ehtiyaclarının ödənilməsi, nəsil artırma, insanın təkamülü, rahatçılıq və rifah, paklıq və iffət və s aiddir.Müqəddəs islam dinində nigah dinin yarısının qoruyucusu kimi tanıtdırılır.Nigahın ictimai tərəfləri çox mühümdür. Nigah və ailə ocağının ...
  • Ananın razılığı olmadan, qeyri müsəlman qadınla evlənməyin hökmü nədir?
    7474 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/06/13
    İslam məktəbi insanların fəsada düşmələrinin qarşısını almaq üçün və əxlaqi fəsadlardan yaranan problemlərin aşkar olmasından fərd və cəmiyyəti qorumaq üçün, həmçinin ailə ocağını möhkəmləndirmək üçün və... evlənməyə çox tövsiyə edibdir. Həyatı və gələcəyi üçün qərar verə bilən inkişaf həddinə yetişən bir cavanın işinə İslam ...
  • Mən bir mağazada satıcı işləyirdim. Mağazanın sahibi məni işdən çıxarmaq qərarına gəlmişdir, lakin pulumun qalanını vermir. Qalan əmək haqqımın yerinə mağazadan, yaxud bu şəxsin başqa əmlakından bir şey götürə bilərəmmi?
    6109 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/13
    Sizin sualınız ali məqamlı mərcəyi-təqlidlərin dəftərxanalarından soruşulmuş və ona aşağıdakı şəkildə cavab verilmişdir: Həzrət Ayətullah əl-uzma Xamenei (müddə zulluhul-ali)“Tələbkarın borclunun malını təqas etməyə (öz haqqının əvəzinə malikin əmlakından bir şey götürməyə) o zaman icazə verilir ki, borclu şəxs öz borcunu inkar etsin, yaxud onu ödəməkdə səhlənkarlığa yol versin, ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164940 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164818 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119978 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114113 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111474 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94348 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    55037 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54980 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46475 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    46013 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...