Ətraflı axtarış
Baxanların
10754
İnternetə qoyma tarixi: 2012/02/15
Sualın xülasəsi
Çox şəkk edən şəklərinə etina etməli deyil dedikdə hər növ şəkk nəzərdə tutulur?
Sual
Çox şəkk edən şəkklərinə etina etməli deyil dedikdə hər növ şəkk nəzərdə tutulur? Bütün Məracenin nəzəri budur, yoxsa bu məsələdə ixtilaf var?
Qısa cavab

"Çox şəkk edən üçün şəkk yoxdur" qaydasına əsasən kəsiruş- şəkk (çox şəkk edən adam) şəkkinə etina etməli deyil. Fəqihlərin əksərinin nəzərinə əsasən, bu qayda namazın özünə məxsus deyil, bəlkə onun dəstəmaz, qüsl və təyəmmüm kimi müqəddimələrinə də şamil olur, habelə həcc, alış veriş və etiqadlar kimi mürəkkəb ibadətlərədə şamil olur.

Bunlar nəzərlərinə görə bir sıra dəlillər bəyan edirlər: "Çox şəkk edən üçün şəkk yoxdur" qaydası kimi ki, ümumiliyi yetirən bir illətdir. Bir şərtlə ki, bu şəxs kəsiruş- şəkkin şəraitinə sahib olsun və onun şəkki vəsvəsə üzündən olmasın, bir cür ki, üsrfdə ona çox şəkk edən desinlər.

Ətreaflı cavab

"Çox şəkk edən üçün şəkk yoxdur" qaydasına əsasən, kəsiruş- şəkk (çox şəkk edən adam) şəkkinə etina etməli deyil, amma bu qayda- ibadətdən əlavə alış- veriş, həqqunnas, etiqadlar və... kimi başqa işlərədə şamil olur ya yox? Bu barədə bir neçə nəzəriyyə var:

Bir: Əksər fəqihlərin nəzəri:

əksər fəqihlərin nəzərinə əsasən bu qayda namaza məxsus deyil, bəlkə onun dəstəmaz, qüsl və təyəmmüm kimi müqəddimələrinə də şamil olur, habelə həcc və alış- veriş kimi mürəkkəb ibadətlər və etiqadlara da şamil olur. Bunlar nəzərlərinə görə bir sıra dəlillər bəyan edirlər; bunun kimi ki "çox şəkk edən üçün şəkk yoxdur" qaydası ümumiliyi yetirən bir illətdir.[1]

Bir şərtlə ki, bu şəxs kəsiruş- şəkkin şəraitinə sahib olsun və onun şəkki vəsvəsə üzündən olmasın bir cürə ki, ürfdə ona çox şəkk edən desinlər; bu cəhətdən, deyiblər:

  1. Vəsvəsədən doğan şəkkə, etina etmək lazım deyil.[2]

  2. İnsan qonaqlığa gedərkən, yemək istədiyi yeməyin halal olmasına çox şəkk edir. Şəkkinə etina etməli deyil gərək bənanı halallığa qoysun.[3]

  3. Həqqunnas işlərində, vasvası adam şəkkinə etina etməli deyil və gərək bənanı əməlin və işin düzgün olmasına qoysun.[4]

  4. O kəsin vəzifəsidir ki, bütün ibadi və qeyri ibadi işlərdə müxtəlif şəkklər edir, budur ki, əgər çox şəkk edənin şəraitinə sahibdirsə, şəkklərinə etina etməli deyil.[5]

  5. O kəslər ki, Allaha və İslam Peyğəmbərinə (s) imanları var, amma onlar üçün çoxlu vasvasılıq tapılır, mütaliə və axtarışa başlayırlar, onlar pakdrlar və bu vasvasılığın heç bir zərəri yordur[6] yəni kafir sayılmazlar və nəcis deyillər.

İki: Fəqihlərdən bir dəstənin nəzəri:

Amma fəqihlərdən bir dəstəsi bu qaydanı ancaq namaza məxsus bilirlər və onun başqa yerlərdə istifadə olunmadığını bildirirlər. Bəlkə deyirlər başqa yerlərdə onlara məxsus olan hökmlərə əməl etmək lazımdır.[7]

Bu hissədə şəkk və şübhə haqqında bir sıra nöqtələri bəyan edirik:

Bir. Vəsvəsə, şəkk, şübhə və təzəlzül şeytani əməllərdəndir; necə ki, xatircəmlik, yəqin və sabitlik rəhmani və mələluti feyzlərdəndir. Şeytan Allah bəndələrini düzgün və doğru yoldan çıxartmaq üçün müxtəlif vəsilələrdən və hilələrdən istifadə edir və özü ki, məkrlidir insanları yoldan çıxartmağın yolunu onların hazırladıqlarının əsasında seçir və həmin yoldan daxil olur. Bu vəsvəsələrlə mübarizə etməyin ən yaxşı yolu, şeytani vəsvəsələrə etinasızlıqdır. Şeytan insanı pisliyə dəvət edərkən insan gərək fikrini başqa şeylərlə məşğul etsin.

İki. İnsan ağıla və fikirə sahib olan bir varlıqdır, doğru yolu tanımalı və ondan ayrılmamalıdır. Məlumdur ki, bu yolun elmi çalışmaya və münəzzəm fikirə ehtiyacı vardır ki, şəxs bu yolla özü üçün mənalı bir dünya qursun və o dünyada "pak həyata" əl tapsın.

Bu yolda nə qədər çalışılsa azdır və hər kəs mərifət qazanmaq üçün çalışmalıdır. Bu məqsəd üçün addım- addım əqidə köklərini möhkəmləndirmək lazımdır ki, bütün təhlükələrdən suğortalansın və heç bir ziyan və sədəmə görməsin.bu hərəkətin birinci nöqtəsi "varlıq aləmi və insan varlığı" haqında mütaliə və düzgün nəticə almaqdır. Bu yolda insanın qarşısına çıxan şəkklər və şübhələr, təbiidir və ötəridir və belə deyil ki, həmişə zəruri və azdırıcıdır, bəlkə bəzən yəqinə tərəf və yüksək mərhələlərə ucalmaq üçün körpü ola bilər. Əlbəttə bu o haldadır ki, insan bu mərhələdən sürətlə keçə və onda dayanmaya; çünki onda gecikmək zərərlidir.[8]

Sonda qeyd olunan suala təqlid mərcələrinin cavablarını xatırladırıq:[9]

  1. Xaminei: Bir kəs ki, çox şəkk edir kəsiruş- şəkdir, əgər bir kəs namazda üç dəfə şəkk edə ya üç ardıcıl namazda (məsələn sübh, zöhr və əsr namazlarında) şəkk edə, kəsiruş- şəkkdir. Necə ki, onun çox şəkk etməsi qəzəb ya qorxu ya pərişanlıq üzündən olmasa, şəkkinə etina etməsin və kəsiruş- şəkk nə qədər ki, adi camaat halına qayıtmayıb şəkkinə etina etməli deyil.

  2. Məkarim Şirazi: Bizim fətvamıza uyğun olaraq "kəsiruş- şəkk) yəni çox şəkk edən adam şəkkinə etina etməli deyil, istər namazın rəkətlərinin ədədlərində olsun, ya namazın hissələrində olsun, ya namazın şəraitində.

Kəsiruş- şəkk o kəsdir ki, deyələr çox şəkk edir, əgər bir kəs bir namazda üç dəfə şəkk edə ya üç ardıcıl namazda şəkk etsə kəsiruş- şəkkdir.

  1. Safi ülpayqani: Ümumi olaraq kəsiruş- şəkk namazın işlərində istər zikirlərdə istər rəkətlərdə istər rukuda və səcdələrdə, şəkkinə etina etməli deyil.

  2. Sistani: Bəli.

  3. Hadəvi Tehrani: Kəsiruş- şəkk olan adam ancaq kəsiruş- şəkk olduğu yerlərdə şəkkinə etina etməli deyil və başqa yerlərdəki onun şəkinin ölçüsü adidir. Adi insanlar kimi şəkkin qanunlarına, əməl etsin.

Artıq məlumat üçün aşağıdakı göstəriciləri mütaliə edin:

"Həqqunnas", 9249 (sayt: 9221)

"Həqqunnas və bağışlanmaq tələb etmək" 7952 (sayt: 8054)

"Şəkk yerində ehtiyata hökm etmək" 3078 (sayt: 3324).

[1] - Bax: Musəvi Becnurdi, seyyid Həsən, Əl- qəvaidul- fiqhiyyəh, Mühəqqiq və Müsəhhih, Mehrizi, Məhdi və derayəti, Muhəmməd Həsən, cild 2, səh 353- 356, Əlhadi nəşri, Qum, birinci çap, 1419 hicri qəməri; Təbatəbai Qummi, Seyyid Təqi, Ələnvarul- bəhiyyəh fil- qəvaidul- fiqhiyyəh, səh 190 və 191, Məhəllati nəşriyyatı, Qum, birinci çap, 1423 hicri qəməri; Təbrizi, Cavad, istifttati cədid, cild 2, səh 71, səh 325 Qum, birinci çap, bina və bita.

[2] - nİmam Xumeyni, Seyyid Ruhullah, İstiftaat, cild 1, səh 169, səh 158, dəftəre intişarati İslami, Qum, beşinci çap, 1422 hicri qəməri.

[3] - Həmin, səh 110, sual 295.

[4] - Təbrizi, Cavad, İstiftaati cədid, cild 2, səh 71, sual 325.

[5] - Bəhcət, Muhəməd Təqi, İstiftaat, vild 2, səh 215, sual 2302, həzrəti Ayətullah Bəhcətin dəftərinin nəşri, Qum, birinci çap, 1428 hicri qəməri.

[6] - Məkarim Şirazi, Nasir, Tozihul- məsail risaləsi, səh 36, m 114, Əli ibni Əbi Talib mədrəsəsinin nəşriyyatı, Qum, əlli ikinci çap, 1429 hicri qəməri.

[7]- N. K. Əlqəvaidul- fiqhiyyəh, cild 2, səh 355 və 356.

[8] - R.K. "etiqadlarda şəkk və şübhə" göstəricisi, sual 4895, (sayt: 5356)

[9] - İslam kuest saytının vasitəsiylə dəftərlərdən istiftaat.



Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Əgər camaat namazı qılınan zaman fürada (fərdi şəkildə) namaz qılsam, camaat namazına qarşı hörmətsizlik olub-olmamasını necə təyin edə bilərəm? Hörmətsizlik sayıldığı təqdirdə fürada namaz batildirmi?
    6616 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/04/09
    Hörmətli mərcəyi-təqlidlərin cavabları aşağıdakı kimidir: Ayətullah əl-uzma Xameneinin (müddə zilluhul-ali) dəftərxanası: Cavab 1: Bunu ayırd etmək mükəlləfin (namaz qılanın) öz öhdəsinədir. Cavab 2: Sadəcə o (hörmətsizlik) namazın səhihliyinə zərər yetirmir. Ayətullah əl-uzma Sistaninin (müddə zilluhul-ali) dəftərxanası: Bu ...
  • Allah təalanın məkrinin mənası nədir?
    9559 Təfsir 2012/09/01
    Ərəb lüğətində “məkr” kimisə məqsədindən yayındırmaqdır. (istər məqsədi pis yaxud yaxşı olsun). Bu mənaya əsasən məkr hər yerdə pis deyil. Bu mənanın Allaha aid edilməsi ziyanverici planların məhv edilməsi mənasındadır. Bu fasidlər barəsində işlədildikdə isə islah proqramlarının önünü kəsmək mənasında işlədilir. Bu ayənin məqsədi “Məsihin” ...
  • Quranda, yeddi səmadan məqsəd nədir?
    8231 Təfsir 2012/06/13
    Elmi cəhətdən səma və planetlər barəsində bir çox məlumtların əldə olunmasını nəzərə alsaq, Quranda yeddi səma barəsində dəqiq bir nəzər vermək olmaz. Bu mövzuda bir çox nəzəriyyələr vardır. Bunu da yaddan çıxarmamalıyıq ki, Quran insanların tərbiyə və mənəvi hidayəti üçündür. Quranın yeddi səma və yeddin yerin ...
  • Namazda səcdə halında farsca söhbət etməyin hökmü nədir?
    5191 Namazı batil edən şeylər 2014/05/20
    1.Namazı batil edən əməllərdən biri namazda qəsdən danışmaqdır. Yəni, namaz qılan şəxs əgər namaz halinda qədsən bir cümlə, bir kəlmə və hətta, iki hərfdən ibraət bir kəlmə də dilinə gətirsə, namaz batildir. Hətta, bəziləri ehtiyat vacib[1] bilirlər ki, mənası olmayan iki hərfdən ibarət bir ...
  • Görmədiyiniz qızla söhbət etməyin iradı varmı?
    8524 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/10/11
    Müqəddəs İslam şəriəti nəzərindən qızla oğlan arasında evləndikdən qabaq olan hər cür əlaqə, (bir- başa və bir- başa olmayan hər cür əlaqə) əgər (cinsi) ləzzət qəsdi ilə ya o əlaqədə günaha düşmək qorxusu olsa, olmaz və iradı var. Amma təhsil, elm, peşə və işlə bağlı olan əlaqə, əgər ...
  • Xərçəngi yemək haramdırmı?
    27655 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/07/28
    Fəqihlərin (Allah onlardan razı olsun!) kəlamlarında suda yaşayan heyvanların ətinin halal olması üçün meyar verilmişdir. Onlar buyururlar: “Rəvayətlərdən belə əldə olunur ki, suda yaşayan heyvanların əti yeyilmir, yəni onun yeyilməsi haramdır,[1]yalnız ...
  • Bizim niyə yalnız on iki imamımız olmalıdır? Qeybdə olan imamın zamanında necə nicat tapa bilərik?
    10126 Qədim kəlam 2011/10/03
    İlahi bir məqam və mənsəb olduğuna görə, İmamı və İmamların sayını təyin etmək Allahın əlindədir. Bizim bundan xəbərdar olmağımızın yeganı yolu, Peyğəmbər (s)- in dediyi sözlərdir. Peyğəmbər (s) müxtəlif yerlərdə İmamların kimliyini və sayını bəyan etmişdir. O cümlədən sünnilərin böyük alimlərinin nəql etdiyi rəvayətdir ki, Peyğəmbər (s) buyurdu: On iki ...
  • Nəsnasın keyfiyyəti və varlığı necədir?
    6563 Hədis elmləri 2015/05/04
    Nəsnas müxtəlif formalarda təsvir olunub. Bəzi rəvayətlərə əsasən həzrəti Adəmin (ə) yaradılışından öncə olublar. Əlbəttə digər rəvayətlərə əsasən insanlardan bir dəstəsi mənəvi saflıqdan uzaq olmağa, heyvani hisslərinin güclü olmasına və bir çox günahları törətdiklərinə görə nəsnasın nümunələrindən hesab ediliblər. ...
  • İslam nəzərindən insanın xilqəti necə olmuşdur?
    7408 Qədim kəlam 2011/07/28
    Qurani-kərim insanın yaranışının əvvəli ilə əlaqədar müxtəlif təbirlər bəyan etmişdir. Bəzi ayələrdə insanın ilkin maddəsi “palçıq” deyə təqdim edilir, bəzi ayələrdə deyilir ki, “insanı sudan xəlq etdik”, digər ayələrdə də insan xilqətinin mənşəyi nütfə, bəzilərində ...
  • Habil və Qabil kim ilə evlənmişdi?
    23551 Təfsir 2011/05/17
    Tarix və rəvayət mənbələrinə əsasən, hazırkı insan nəsli nə Habildən, nə də Qabildən davam etməmişdir. Əksinə, həzrət Adəmin Şeys (Hibətullah) kimi digər övladlarından davam etmişdir. İslam alimləri arasında Adəm (əleyhis-salam)-ın övladlarının kim ilə evlənməsi ilə əlaqədar iki nəzəriyyə mövcuddur və hər bir dəstə ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164965 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    164916 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    120005 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    114167 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    111571 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94374 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    55130 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    55000 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46529 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    46045 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...