Ətraflı axtarış
Baxanların
11616
İnternetə qoyma tarixi: 2010/02/28
Sualın xülasəsi
Dincəlmək və yatmaq üçün üzü qibləyə uzanmaq lazımdır? Meyidi dəfn etmək üçün necə etmək lazımdır?
Sual
Dincələrkən üzü qibliyə yatmaq vacibdirmi? Meyidi dəfn edərkən necə əməl etmək lazımdır? Əgər cavab müsbətdirsə, lütfən bunun dəlil və sənədini bəyan ediniz
Qısa cavab

Rəvayətlərdə dörd növ yatmaq  bəyan edilib ki, bunların mömin üçün ən yaxşısı sağ çiyni üstdə üzü qibləyə uzanmaqdır.

Əli (ə) buyurur: Yatmaq dörd cürdür. Peyğəmbərlər arxası üstdə yatırdılar. Onların gözləri yatmır, Allahın vəhyinin intizarında idi. Möminlər sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatırlar. Padışah və övladları sol çiyini üstə yatırlar ki, hər nə yemişlərsə yaxşı həzm olunsun. Şeytan və qardaşları, hər divanə və xəstə üzü üstə yatır.

Meyidin qəbrdə üzü qibləyə qoyulması

İmam Sadiq (ə) buyurur: Bəra bin Mərur Ənsari Mədinədə idi. İslam Peyğəmbəri Məkkədə idi və  Bəra ölüm yatağında olarkən (Bu zaman Peyğəmbər və müsəlmanlar Beytil Müqəddəsə tərəf namaz qılırdılar) söylədi ki, onun üzünü qəbirdə  Peyğəmbər olan Məkkə tərəfə çevirsinlər və malının üçdə birini bağışladı. Bu sünnətə çevrildi. Buna əsasən və digər dəlillərə əsasən bütün fəqihlər fətva vermişlər ki, “meyidi qəbrdə sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatırtmaq lazımdır”.

Ətreaflı cavab

Bu sual iki hissəyə bölünür. Biz də buna əsasən ona cavab veririk:

Birinci hissədə dincələrkən üz qibləyə uzanmaqdır.

İslam dini axırıncı din kimi bəşəriyyətin hidayət və kamilləşməsi üçün Allah tərəfindən göndərilmişdir.[1] Buna görə mükəmməl olmalıdır.[2] Buna görə də bəşəriyyətin bütün, kiçik və böyük ehtiyacları burada mövcuddur.[3] Həmçinin yatmaq barəsində də bəzi qanunlar irəli sürülmüşdür. Amma bunlar vacibatlardan hesab edilmir. Sünnət və müstəhəb əməllərdəndir ki, burada bunların bəzilərinə işarə vurmaq istəyirirk:

İmam Hadi (ə) buyurur: “Biz Əhli- beyt yatarkən on şeyə riayət edirik: Təharətli olmağa (pak) (dəstəmaz, qüsul), üzü sağ əlin içinə qoymağa, otuz üç dəfə Sübhanəllah, otuz üç dəfə Əlhəmdulillah və otuz dörd dəfə Allahu əkbər deməyə, üzü qibləyə yatmağa, Həmd surəsinin, ayətil kürsini və şəhidəllah ayəsini oxumağa.....”[4] Hər kəs belə edərsə, həmin axşamdan öz xeyrini götürmüşdür.”[5]

Yatmağın növləri

Bizim rəvayətlərdə yatmaq dörd yerə bölünür ki, mömin üçün ən yaxşısı sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatmaqdır.

Abdullah bin Əhməd bin Amir Tayi imam Rzadan (ə), o da öz atasından belə nəql edir ki, Hüseyn bin Əli (ə) buyurmuşdur: Əli bin Əbi Talib (ə) Kufə məscidində idi. Şam əhlindən bir kişi ayağa durdu və ondan bəzi məsələləri soruşdu. Suallarının içərisində bunu da soruşdu: Mənə yatmağın neçə növ olduğunu buyur? Buyurdu: “Yatmaq dörd cürdür. Peyğəmbərlər arxası üstdə yatırdılar. Onların gözləri yatmır, Allahın vəhyinin intizarında idi. Möminlər sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatırlar. Padışah və övladları sol çiyini üstə yatırlar ki, hər nə yemişlərsə yaxşı həzm olunsun. Şeytan və qardaşları, hər divanə və xəstə üzü üstə yatır.”[6]

Sualın ikinci hissəsinin yəni, meyidin üzü qibləyə dəfn edilməs sulaına cavabında demək lazımdır ki, İslam insanın bütün həyatı barəsində həmçinin ölümünə qədər, hətta dəfn və kəfən məsələsinə qədər bəyan etmişdir. Burada onların bəzisinə işarə vururuq.

İmam Sadiq (ə) buyurur: “Əgər kimsə çətinliklə can verirsə, onu namaz qıldığı yerə aparmaq lazımdır.” Digər hədisdə də belə buyurulur: “Əgər kimsə ölümün astanasında olarsa və can verməsi çətin olarsa, onu namaz qıldığı yerə köçürün ya da səccadiyyəsinin üzərində yatırın.”

Can verən zaman şəxsin üzü qibləyə qoyulması barəsində o həzrət (ə) belə buyurur: “Əgər siz şiələrdən biri ölümün astanasında olarsa, onun ayağını qibləyə tərəf uzadın və üstünü də örtün. Həmçinin qüsul verən zaman qibləyə tərəfdə çala qazın və tabutu onun üzərinə elə qoyun ki, üzü  və ayaqlarının altı qibləyə tərəf olsun.”[7]

Qəbrdə meyidin üzü qibləyə qoyulması barəsində “Vəsailul Şiə” kitabında çoxlu sayda rəvayət vardır. Belə ki, xüsusi müstəqil şəkildə fəsil ayrılmışdır. Bu rəvayətlər meyidin qəbirdə sağ çiyini üstə üzü qibləyə qoyulmasının zəruriliyini bəyan edir.

Həmçinin imam Sadiq (ə) buyurur: Bəra bin Mərur Ənsari Mədinədə idi. İslam Peyğəmbəri Məkkədə idi və  Bəra ölüm yatağında olarkən (Bu zaman Peyğəmbər və müsəlmanlar Beytil Müqəddəsə tərəf namaz qılırdılar) söylədi ki, onun üzünü qəbirdə  Peyğəmbər olan Məkkə tərəfə çevirsinlər və malının üçdə birini bağışladı. Bu sünnətə çevrildi.[8] Buna əsasən və digər dəlillərə əsasən bütün fəqihlər fətva vermişlər ki, “meyidi qəbrdə sağ çiyni üstə üzü qibləyə yatırtmaq lazımdır”[9]

 


[1] - Bununla əlaqədar “risalətin sonu” göstəricisinə bu sayıtda olan N: 5222-ə müraciət edə bilərsiniz.

[2] - Bununla əlaqədar “dinin kamil olması və dəyişilməzliyi” göstəricisinə bu sayıtda mövcud olan  N: 781- ə müraciət edə bilərsiniz.

[3] - Əgər yeni məsələ ortaya çıxarsa şiə fəqihləri ixtiyari olaraq onu İslam mənbələrinə əsasən kəşf edirlər.

[4] - Al- İmarn surəsi, ayə 18.

[5] - Hüseyn, ustad Vəli, adab, sünən və rəveşe rəftariye Peyğəmbəre geramiye İslam, səh 80, pəyame azadi nəşriyyatı, Tehran, üçüncü çap, 1381 h.ş.

[6] - Şeyx Səduq, əl xisal, cild 1, səh 262, camee müdərrisine Qum nəşriyyatı, 1403.   Şeyx Səduq uyune əxbarul Rza (ə), Qəffari və Mustəfid, cild 1, səh 510, cahan nəşriyyatı, Tehran, birinci çap, 1378 h.ş.

[7] - Kuleyni, kafi. Cild 3, səh 127, dördüncü çap, darul kitabil İslamiyyə. Tehran, 1365 h.ş.

[8] - Şeyx Hürr Amili, vəsailul şiə, cild 3, səh 231, Al- beyt (ə) müəsissəsi, Qum, 1409 h.q.

[9] - Toziul məsail (Əlməhşa lil imam Xomeyni), cild 1, səh 339, məsələ 615.

 

Başqa dillərdə Q tərcümələr
Baxışlarınız
şərh sayı 0
Dəyəri daxil edin
misal : Yourname@YourDomane.ext
Dəyəri daxil edin
Dəyəri daxil edin

Mövzui təbəqələşdirmə

Təsadüfi suallar

  • Vilayəti fəqihə əqidəli olmaq nə vaxtan başlayıb?
    9428 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/10/06
    Fiqhdə müctəhidlik dərəcəsinə çatan şəxs tərəfindən İslam cəmiyyətinin rəhbərliyi mənasına olan 2 vilayəti fəqih" məsələsi, bəzilərinin nəzərində İslam düşüncəsi tarixində təzə bir mövzudur və onun keçmişi iki əsrdən azdır. Bunlar iddia edirlər ki, şiə və sünnü fəqihlərinin heç biri bu məsələni araşdırmayıblar ki, fəqihin fətva və hökm ...
  • Dəccal kimdir? Onun barəsində olan rəvayətləri izah etmənizi istərdik.
    9024 Qədim kəlam 2011/08/23
    Zühurynəlamətlərindənbiridəinsanlarızəlalətəsalanvəazdıran “Dəccal” adlıbir
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • İslam dini nöqteyi nəzərindən bir qatil və günahkar kafir iman gətirərsə onun keçmiş günahları bağışlanırmı?
    7423 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/06/12
    Müqəddəs İslam dinində yeni müsəlman olmuş şəxslər üçün müəyyən qanunlar təyin olunmuşdur. O cümlədən, əgər kafir şəxs müsəlman olmazdan öncə bir sıra günahlara qatılarsa və Allah Taalanın haqqını aradan apararsa (namaz qılmaz, oruc tutmaz və sair. Bu kimi vacibləri tərk edərək günaha düşərsə). Allah tərəfindən onun günahı bağışlanır.
  • "Möminlər"dən məqsəd müsəlmanların hansı dəstəsidir?
    8731 Qədim kəlam 2011/07/02
    Möminlər Allahın varlığını təsdiq edən, Onun müqabilində təslim olan, bütün ilahi peyğəmbərlərə iman gətirən və bunlara əməl etməkdə də israrlı olanlardır.Nəzərinizə çatdıraq ki, imanın mərtəbə və dərəcələri vardır. Quran ayələrinə, Peyğəmbərdən (s) nəql olunan hədislərə əsasən Əhli-beytin (ə) vilayətinə etiqad bəsləmək imanın ali və əsil mərtəbələrindəndir. Quran ayələri vasitəsi ...
  • “Əməli əsl” və “ictihadi dəlil” dedikdə məqsəd nədir və bunların arasında nə kimi əlaqə vardır?
    6117 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/02/18
    Əməli əsl“Əməli əsl” üsuli-fiqh elmində bir termindir. Onun mənası şəri hökmün təyinində şəkk yaranan zaman mükəlləfin əməli (şəri) vəzifəsini aydınlaşdıran bir qaydadan ibarətdir – dəlil və əmarə tapmadıqdan sonra. Başqa sözlə desək, əməli əsl, yaxud əməliyyə əslləri şəkk-şübhəyə düçar olan bir şəxsin əməlini ...
  • can verən halla ölüm səkəratı arasında farq nədir?
    7016 حقانیت مرگ 2015/06/02
    Ərəbcədən ehtizar sözü iftial şəklində olub, həzər sözünün yəni, hazır olmaq mənasındandır. Bəziləri deyirlər, insanın son anında ölüm mələklərinin hazır olmasına görə bu hala, ehtizar deyilir.[1] Belə bir hala düşən insana isə möhtəzər (can verən) deyilir.[2] Ehtizar yəni, can verən vaxt ...
  • Nə üçün bəzi müsəlmanların əməlləri onların din və məzhəb əqidələriylə üst- üstə düşməyib əksinə olur?
    6454 Əməli əxlaq 2011/05/15
    İnsan bir neçə təbəqədən təşkil olmuş bir varlıqdır; ruhi və İlahi, maddi və mənəvi, ictmai və atifi və... təbəqələrdən ibarətdir. Bu təbəqələr həmişə bir- biriylə mübarizədədirlər ki, bu da insanı əqidəsiylə əməlləri arasında müxalifətə doğru yol açır. İlahi dinlər, xüsusiylədə İslam dini insanları nəfsin istəkləri tələsindən qurtarıb onu ...
  • Мәләкләр мүҹәррәддиләр, ја мадди?
    6743 İslam fəlsəfəsi 2010/06/12
    Ола билсин ајә вә рәвајәтләрдә мәләкләрин сырф мүҹәррәд олмасы ајдын шәкилдә бәјан едилмәјиб. Амма, онларын һаггында әлдә олан мәлуматлар, о ҹүмләдән, онларын рәфтарлары вә вәсфләри мүҹәррәд олмаларына дәлилдир. Чүнки, ајә вә Мәсумларын (әләјһимуссалам) рәвајәтләриндә мәләкләр һаггында бизә чатан һәдис вә кәлмәләрин мәзмуну онларын ...
  • İmam Riza (əleyhis-salam)-ın “Zamini-ahu” (Ahunun zamini) adlandırılmasının səbəbi nədir?
    10576 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/01/19
    İmam Riza (əleyhis-salam)-ın məşhur ləqəblərindən biri də “Zamini-ahu”dur (ahunun zamini). Şiə mənbələrində bu hadisə camaat arasında məşhur olan şəkildə mövcud deyildir. Amma camaat arasında deyilən nəqlə oxşar rəvayət vardır. Peyğəmbərə, İmam Səccada və İmam Sadiq (əleyhimus-salam)-a mənsub edilən möcüzələrdə də gözə dəyir. Mərhum Şeyx Səduq “Uyunu əxbarir-Riza (əleyhis-salam)” kitabında bu ...

Ən çox baxılanlar

  • Oğlan və qızın arasında dügzün cinsi əlaqə necə olmalıdır?
    164675 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/05/31
    Qısa cavab: İslam dininin nəzərinə əsasən qadın və kişi bir- birlərini təkmilləşdirən varlıqdırlar. Allah- Taala bunları elə yaratmışdır ki, bu iki məxluq bir- birlərinin aramlıqlarını bərpa edirlər. həmçinin bununla yanaşı bir- birlərinin bütün cinsi istəklərini təmin etsinlər. İslam dini bu ehtiyacların halal yolla ödənməsi üçün ailə qurmağı (müvəqqəti ...
  • Hacət və diləklərimizə çatmaq üçün ən tez qəbul olunan dua hansıdır?
    163733 Əməli əxlaq 2011/06/28
    Baxmayaraq ki, bir çox dualar İmamlardan hacətlərin qəbul olması üçün rəvayət olunmuşdur ki, onların mətnini burada gətirmək mümkün deyildir. Bunun üçün də onlardan bir neçəsi ki, daha çox əhəmiyyət daşıyır adlarına işarə edirik. Təvəssül duası. Fərəc duası. ...
  • Şiələrin namazı əliaçıq və əhli- sünnənin əlibağlı qılmasının səbəbi nədir?
    119747 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/01/02
    On iki İmama (ə) inanan insanlar Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) sünnəsinə əməl etsinlər deyə, namazı əliaçıq qılırlar. Onların bu şəkildə namaz qılmasına əsas verən çoxlu sayda rəvayətlər vardır. Həmin rəvayətlərdə Peyğəmbər (s) və İmamların (ə) namaz qılarkən əlləri açıq və yan tərəflərə bitişik şəkildə olduğu göstərilir. ...
  • Aya kişinin ixtiyarı vardır ki, istədiyi halda qadının hər hansı bir yerindən istifadə etsin, əgər güc vasitəsiylə olsa belə?
    113679 Nizamlar hüquq və əhkam 2011/04/14
    Səlamun ələykum. Aşağıdakı cavablar müctəhidlərin dəftərxanalarından verimişdir: Həzrət Ayətullah Xamineinin dəftərxanası: Cavab 1 və 2. Qadının tamam olaraq kişini razı salması, o demək deyildir ki, kişi əxlaqa uyğun olmayan, çox məkruh və yaxud bir iş görə ki, qadının əziyyət olmasına səbəb olsun. Qadının tamam şəkildə ərini razı salması o deməkdir ...
  • Həyat yoldaşının öz razılığı ilə onunla arxadan əlaqədə olmağın hökmü nədir?
    110524 Nizamlar hüquq və əhkam 2015/06/29
    Möhtərəm mərcə təqlid alimləri buyurublar: “həyat yoldaşı ilə arxadan əlaqədə olmağın çox şiddətli kərahəti var”[1] Kərahət də bu mənadədər ki, bu əməl Allah dərgahında bəyənilməz bir əməldir. Amma, bu iş görülməsə daha yaxşıdır. Lakin, bu əməli edənə heç bir günah yazılmır. Diqqət etmək lazımdır ...
  • Qadın kişinin cinsi əlaqə istəyini rədd edə bilmərmi?
    94037 Nizamlar hüquq və əhkam 2012/09/01
    Əziz islam Peyğəmbərinin (s) və Əhli- beytin (ə) hədis və rəvayətlərində qadın və kişinin yaxınlığı barəsində mətləblər budur ki, onlar bir- birlərinin haqqlarına riayət etməlidirlər.[1] Bu hüquqlar yaxınlıq etmənin iki tərəfini göstərir. Bir rəvayətdə kişiyə belə deyilir: “Müstəhəbdir ki, kişi yaxınlığı rahatlıq, fasilə və ...
  • Qızdırma xəstəliynə görə oxunan dua var?
    54839 Hədis elmləri 2014/05/20
    Dua mənbələrində Nur duası adı ilə belə bir dua nəql olunur və bu dua qızdırma xəstəliyinin sağamasında çox təsirlidir. Duanın mətni budur: (tər.) “Nur verən Allahın adı ilə; nur verən Allahın adı ilə ki, nur verir; Nurda olan Nur Allahın adı ilə, hər şeyin təqdir və ölçüsünü ...
  • Salam "Əmmən yucibul- muztər" امّن یجیب المضطرّ duası harada gəlibdir?
    54123 Əməli əxlaq 2012/09/10
    "Əmmən yucibul- muztərrə iza dəahu və yəkşifus- su" « أَمَّنْ يُجيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوء » cümləsi Quranda Nəml surəsinin 62- ci ayəsində gəlibdir. Buyurur: "Əli hər yerdən üzülüb darda qalan birisi ona dua etdiyi zaman onun duasını qəbul buyuran".
  • Müvəqqəti evlənməinin sözləri nədir?
    46130 Nizamlar hüquq və əhkam 2014/05/22
    Müvəqqəti əqdin (mütənin) oxunmasından ötrü bir neçə şərt lazımdır: 1.Müvəqqəti əqdin oxunması; bu mənada ki, müvəqqəti evlənmədə təkcə qadınla kişinin bu əmələ razı olmaları kifayət etməz. Əqdin oxunması xüsusi kəlmələrlə bu əməlin inşa olunmasının niyyəti ilə oxunmalıdır. 2.Ehtiyat vacib budur ki, ərəb dilində düzgün qaydada oxunmalıdır. Əgər ...
  • Hansı yolla göz dəymənin (nəzərin) qarşısı alınır?
    45746 Təfsir 2011/11/03
    Göz dəymə insanın nəfsində olan qəsirdən irəli gəlir və bunun üçün də ağıl dərk edən bir dəlil yoxdur. Bəlkə çox hadisələr vardır ki, göz dəyməylə baş vermişdir. Mərhum Şeyx Abbas Qumi göz dəymənin uzaq olması üçün qələm surəsinin 51- ci ayəsini sifariş etmişdir. Bu ayənin nazil olmasını nəzərə ...