امام حسن(ع) بعد از شهادت امام علی(ع) در شرایطی قرار گرفت که بسیاری از افرادی که خود را پیرو ایشان قلمداد می‌کردند، نه تنها فرامین آن‌حضرت(ع) را اجرا نمی‌کردند، بلکه هر لحظه ممکن بود شورشی داخلی را برپا کنند که به دنبال آن، امام و شیعیان خالص پیرو آن‌حضرت به شهادت رسیده و عملاً دیگر از مکتب شیعه خبری نباشد. [1] این خطر از آن‌جا جدّی‌تر به نظر می‌رسید که برخی از به ظاهر شیعیان، آن‌حضرت را ترور کرده و با آن‌که زخمی کاری به ایشان وارد کردند، اما موفق به شهادتشان نشدند!
در چنین شرایطی بود که امام تشخیص داد که خطر پیمان با معاویه کمتر از تعامل با چنین افرادی است که ظاهراً شیعه بوده، ولی در واقع ستون پنجم معاویه می‌باشند! لذا حضرتشان فرمود:
«أَرَى وَ اللَّهِ أَنَّ مُعَاوِیَةَ خَیْرٌ لِی مِنْ هَؤُلَاءِ یَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ لِی شِیعَةٌ ابْتَغَوْا قَتْلِی وَ ....»؛[2] به خدا قسم که معاویه براى من بهتر از این مردمی است که فکر می‌کنند شیعه و پیرو من هستند، اما قصد کشتن من را دارند و اموال من را به غارت می‌برند! به خدا قسم اگر از معاویه براى حفظ خود و خانواده‏ام پیمانی بگیرم، براى من بهتر از آن است ‌که افراد به ظاهر شیعه، خون من را بریزند و حق أهل‌بیتم ضایع شود. به خدا اگر با معاویه به نبرد برخیزم، همین افراد مرا دست بسته تحویل او خواهند داد! به خدا قسم اگر در حالی‌که عزیز و آبرومند هستم، با او صلح کنم، بهتر از آن است که اسیرم کرده و سپس شهیدم کند، یا به گونه‌ای رهایم کند که مایه ننگ ابدی برای بنی‌هاشم شود و معاویه و نسل او همیشه بر آنان منّت بگذارند.
این گزارش به صورت مرسل از زید بن وهب جهنی که از خواص امام علی(ع) بوده،[3] نقل شده است، اما این گزارش به معنای برتری معاویه بر شیعیان واقعی نیست، بلکه تنها به دون‌پایه‌تر بودن افرادی اشاره می‌کند که به ظاهر پیرو امام و در سپاه حضرتشان می‌باشند، اما با هراس از معاویه و یا به دنبال امتیازات مالی که از او گرفته‌اند، به دنبال ترور و یا دربند کشیدن امام دوم شیعیان می‌باشند.[4]
شاید اگر امام حسن(ع)،‌ یاران یک‌دل و جان برکفی به تعداد یاران برادرشان سید الشهداء(ع) در اختیار داشت، چنین اتفاقی رخ نمی‌داد؛ زیرا همان‌گونه که می‌دانیم حتّی یک نفر از یاران امام حسین(ع)، کوچک‌ترین تعرّضی به آن حضرت نداشت.

---