جستجوی پیشرفته
بازدید
3434
آخرین بروزرسانی: 1399/09/25
خلاصه پرسش
چرا برای ائمه‌ی بقیع (امام حسن، امام سجاد، امام باقر و امام صادق ع)، زیارت‌نامه‌های کمتری نسبت به ائمه‌ای مانند امام علی(ع) و امام حسین(ع) وارد شده است؟
پرسش
آیا برای امام حسن، امام سجاد، امام باقر و امام صادق(ع) زیارتنامه اختصاصی آمده است؟ زیارتنامه حضرات‌شان(ع) چگونه خوانده می‌شود؟
پاسخ اجمالی

در مورد زیارت‌نامه‌ی ائمه‌ی بقیع(ع) باید گفت:

  1. می‌دانیم که برخی از زیارت‌نامه‌ها؛ مانند زیارت جامعه‌ی کبیره، زیارت امین‌الله و ... را برای تمام ائمه(ع)، از جمله ائمه‌ی بقیع(ع)، یعنی امام حسن(ع)، امام سجاد(ع)، امام باقر(ع) و امام صادق‌(ع) نیز می‌توان خواند.
  2. زیارتی به نام زیارت ائمه بقیع(ع) نیز برای مجموعه چهار امام معصوم(ع) که مزارشان در قبرستان بقیع است در کتب معتبر ادعیه وجود دارد:

زیارت اول ائمه‌ی بقیع(ع)

زائر به کنار قبر آن‌حضرات(ع) رفته و این‌گونه بخواند:

«السَّلَامُ عَلَیْکُمْ أَئِمَّةَ الْهُدَى، السَّلَامُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ التَّقْوَى، السَّلَامُ عَلَیْکُمْ أَیُّهَا الْحُجَجُ عَلَى أَهْلِ الدُّنْیَا، السَّلَامُ عَلَیْکُمْ أَیُّهَا الْقُوَّامُ فِی الْبَرِیَّةِ، السَّلَامُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ الصَّفْوَةِ، السَّلَامُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ النَّجْوَى. أَشْهَدُ أَنَّکُمْ قَدْ بَلَّغْتُمْ وَ نَصَحْتُمْ وَ صَبَرْتُمْ فِی ذَاتِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، وَ کُذِّبْتُمْ وَ أُسِی‏ءَ إِلَیْکُمْ فَغَفَرْتُمْ، وَ أَشْهَدُ أَنَّکُمُ الْأَئِمَّةُ الرَّاشِدُونَ الْمَهْدِیُّونَ، وَ أنَّ طَاعَتَکُمْ مَفْرُوضَةٌ، وَ أَنَّ قَوْلَکُمُ الصِّدْقُ، وَ أَنَّکُمْ دَعَوْتُمْ فَلَمْ تُجَابُوا، وَ أَمَرْتُمْ فَلَمْ تُطَاعُوا، وَ أَنَّکُمْ دَعَائِمُ الدِّینِ، وَ أَرْکَانُ الْأَرْضِ. لَمْ تَزَالُوا بِعَیْنِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، یَنْسَخُکُمْ فِی أَصْلَابِ کُلِّ مُطَهَّرٍ، وَ یَنْقُلُکُمْ فِی الْأَرْحَامِ الطَّاهِرَاتِ، لَمْ تُدَنِّسْکُمُ الْجَاهِلِیَّةُ الْجَهْلَاءُ، وَ لَمْ تَشْرَکْ فِیکُمْ فِتَنُ الْأَهْوَاءِ، طِبْتُمْ وَ طَهُرْتُمْ. مَنَّ بِکُمْ عَلَیْنَا دَیَّانُ الدِّینِ، فَجَعَلَکُمْ فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ، وَ جَعَلَ صَلَاتَنَا عَلَیْکُمْ، رَحْمَةً لَنَا وَ کَفَّارَةً لِذُنُوبِنَا، وَ اخْتَارَکُمْ لَنَا، وَ طَیَّبَ خَلْقَنَا بِمَا مَنَّ بِهِ عَلَیْنَا مِنْ وَلَایَتِکُمْ، وَ کُنَّا عِنْدَهُ مُسَمَّیْنَ. وَ هَذَا مَقَامُ مَنْ أَسْرَفَ وَ أَخْطَأَ، وَ اسْتَکَانَ وَ أَقَرَّ بِمَا جَنَى، یَرْجُو بِمَقَامِهِ الْخَلَاصَ، وَ أَنْ یَسْتَنْقِذَهُ بِکُمْ مُسْتَنْقِذُ الْهَلْکَى، فَکُونُوا لِی شُفَعَاءَ، فَقَدْ وَفَدْتُ إِلَیْکُمْ إِذْ رَغِبَ عَنْکُمْ مُخَالِفُوکُمْ عَنْکُمْ مِنْ أَهْلِ الدُّنْیَا، وَ اتَّخَذُوا آیَاتِ اللَّهِ هُزُواً وَ لَعِباً وَ اسْتَکْبَرُوا عَنْهَا».

سپس سر خود را بلند نموده و بگوید:

«یَا مَنْ هُوَ قَائِمٌ لَا یَسْهُو، وَ دَائِمٌ لَا یَلْهُو، وَ مُحِیطٌ بِکُلِّ شَیْ‏ءٍ، لَکَ الْمَنُّ بِمَا وَفَّقْتَنِی وَ عَرَّفْتَنِی بِمَا أَعَنْتَنِی عَلَیْهِ، إِذْ صَدَّ عَنْهُ عِبَادُکَ، وَ جَهِلُوا مَعْرِفَتَهُمْ، وَ اسْتَخَفُّوا بِحَقِّهِمْ، وَ مَالُوا إِلَى سِوَاهُمْ، وَ کَانَتِ الْمِنَّةُ لَکَ عَلَیَّ وَ مِنْکَ إِلَیَّ. فَلَکَ الْحَمْدُ إِذْ کُنْتُ عِنْدَکَ فِی مَقَامِی هَذَا مَذْکُوراً مَکْتُوباً، فَلَا تَحْرِمْنِی مَا رَجَوْتُ، وَ لَا تُخَیِّبْنِی فِیمَا دَعَوْتُ».[1]

پس از آن هر دعایی که شخص بخواهد برای خود، پدر و مادر و هر کسی که دوست دارد انجام می‌دهد و بعد از آن برای هر یک از آن‌حضرات(ع) دو رکعت نماز زیارت خوانده می‌شود.

زیارت دوم ائمه‌ی بقیع(ع)

کسی که برای زیارت ائمه‌ی بقیع(ع) می‌رود، مستحب است غسل نموده و با آرامش و وقار به سمت قبور آن‌حضرات(ع) برود و در کنار درب رسید، بایستد و این‌گونه بخواند:

«یَا مَوَالِیَّ یَا أَبْنَاءَ رَسُولِ اللَّهِ، عَبْدُکُمْ وَ ابْنُ امَتِکُمْ، الذَّلِیلُ بَیْنَ أَیْدِیکُمْ، وَ الْمُضْعِفُ فِی عُلُوِّ قَدْرِکُمْ، وَ الْمُعْتَرِفُ بِحَقِّکُمْ، جَاءَکُمْ مُسْتَجِیراً بِکُمْ، قَاصِداً إِلَى حَرَمِکُمْ، مُتَوَسِّلًا إِلَى مَقَامِکُمْ، مُتَوَسِّلًا إِلَى اللَّهِ بِکُمْ. أَ أَدْخُلُ یَا مَوَالِیَّ أَ أَدْخُلُ یَا أُمَنَاءَ اللَّهِ، أَ أَدْخُلُ یَا أَوْلِیَاءَ اللَّهِ، أَ أَدْخُلُ یَا مَلَائِکَةَ اللَّهِ الْمُحْدِقِینَ بِهَذَا الْحَرَمِ، الْمُقِیمِینَ بِهَذَا الْمَشْهَدِ».

و برای خدا خشوع و گریه کند. اگر خشوع نمود و اشک از چشمان وی جاری شد، نشانه‌ی آن است که زیارت وی قبول شده و به وی اجازه ورود داده شده است. پس با پای راست خود وارد قبه‌ی شریف‌شان می‌شود و می‌گوید: «اللَّهُ أَکْبَرُ کَبِیراً وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ کَثِیراً، وَ سُبْحَانَ اللَّهِ بُکْرَةً وَ أَصِیلًا، وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الْفَرْدِ الصَّمَدِ الْمَاجِدِ الْأَحَدِ، الْمُتَفَضِّلِ الْمَنَّانِ الْمُتَطَوِّلِ الْحَنَّانِ، الَّذِی مَنَّ بِطَوْلِهِ، وَ سَهَّلَ زِیَارَةَ سَادَتِی بِإِحْسَانِهِ، وَ لَمْ یَجْعَلْنِی عَنْ زِیَارَتِهِمْ مَمْنُوعاً بَلْ تَطَوَّلَ وَ مَنَحَ».

سپس داخل شود، کنار قبور بایستد و بگوید:

«السَّلَامُ عَلَیْکُمْ أَئِمَّةَ الْهُدَى، السَّلَامُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ التَّقْوَى، السَّلَامُ عَلَیْکُمْ أَیُّهَا الْحُجَجُ عَلَى أَهْلِ الدُّنْیَا، السَّلَامُ عَلَیْکُمُ الْقُوَّامُ فِی الْبَرِیَّةِ بِالْقِسْطِ، السَّلَامُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ الصَّفْوَةِ، السَّلَامُ عَلَیْکُمْ أَهْلَ النَّجْوَى. أَشْهَدُ أَنَّکُمْ قَدْ بَلَّغْتُمْ عَنِ اللَّهِ وَ نَصَحْتُمْ أَوْلِیَاءَ اللَّهِ وَ صَبَرْتُمْ فِی ذَاتِ اللَّهِ، وَ أَنَّکُمُ الْمُهْتَدُونَ، وَ أَنَّ طَاعَتَکُمْ مَفْرُوضَةٌ، وَ أَنَّ قَوْلَکُمُ الصِّدْقُ، وَ أَنَّکُمْ دَعَائِمُ الدِّینِ، وَ أَرْکَانُ الْأَرْضِ. لَمْ تَزَالُوا بِعَیْنِ اللَّهِ، یَنْسَخُکُمْ فِی أَصْلَابِ کُلِّ مُطَهَّرٍ، وَ یَنْقُلُکُمْ مِنْ أَصْلَابِ الْمُطَهَّرَاتِ، لَمْ تُدَنِّسْکُمُ الْجَاهِلِیَّةُ الْجَهْلَاءُ، وَ لَمْ تَشْرَکْ فِیکُمْ فِتَنُ الْأَهْوَاءِ، طِبْتُمْ وَ طَابَ مَنْبِتُکُمْ. مَنَّ بِکُمْ عَلَیْنَا دَیَّانُ الدِّینِ، فَجَعَلَکُمْ فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللَّهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ، وَ جَعَلَ صَلَاتَنَا عَلَیْکُمْ، وَ طَیَّبَ خِلْقَتَنَا بِمَا مَنَّ بِهِ عَلَیْنَا مِنْ وَلَایَتِکُمْ، وَ کُنَّا عِنْدَهُ مُسَمَّیْنَ بِعِلْمِکُمْ، مُعْتَرِفِینَ بِتَصْدِیقِنَا إِیَّاکُمْ. وَ هَذَا مَقَامُ مَنْ أَسْرَفَ وَ أَخْطَأَ، وَ اسْتَکَانَ وَ أَقَرَّ بِمَا جَنَى، وَ رَجَا بِمَقَامِهِ الْخَلَاصَ مِنْ لَظَى، وَ أَنْ یَسْتَنْقِذَهُ بِکُمْ مُسْتَنْقِذُ الْهَلْکَى مِنَ الرَّدَى، فَکُونُوا لِی شُفَعَاءَ، فَقَدْ وَفَدْتُ إِلَیْکُمْ إِذْ رَغِبَ عَنْکُمْ أَهْلُ الدُّنْیَا، وَ اتَّخَذُوا آیَاتِ اللَّهِ هُزُواً وَ اسْتَکْبَرُوا عَنْهَا. السَّلَامُ عَلَیْکُمْ یَا سَادَاتِی، أَنَا عَبْدُکُمْ وَ مَوْلَاکُمْ وَ زَائِرُکُمْ، اللَّائِذُ بِکُمْ، أَتَوَسَّلُ إِلَى اللَّهِ فِی نُجْحِ طَلِبَتِی وَ کَشْفِ کُرْبَتِی، وَ إِجَابَةِ دَعْوَتِی وَ غُفْرَانِ حَوْبَتِی، وَ أَسْأَلُهُ أَنْ یَسْمَعَ وَ یُجِیبَ بِرَحْمَتِهِ».[2]

پس از آن برای هر یک از ائمه بقیع(ع) دو رکعت نماز زیارت بخواند و هر آنچه که بخواهد دعا نماید که مکان استجابت دعا است.

  1. در زیارت‌های مرتبط با روزهای هفته نیز زیارت ویژه هر امامی وجود دارد.

در زیارت امام حسن مجتبی(ع) در روز دوشنبه آمده است:

«السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمِینَ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا حَبِیبَ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا صَفْوَةَ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ‏ یَا أَمِینَ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا حُجَّةَ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا نُورَ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا صِرَاطَ اللَّهِ السَّلَامُ‏ عَلَیْکَ‏ یَا بَیَانَ‏ حُکْمِ‏ اللَّهِ‏ السَّلَامُ‏ عَلَیْکَ‏ یَا نَاصِرَ دِینِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا السَّیِّدُ الزَّکِیُّ السَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْبَرُّ الْوَفِیُّ السَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْقَائِمُ الْأَمِینُ السَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْعَالِمُ بِالتَّأْوِیلِ السَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْهَادِی الْمَهْدِیُّ السَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الطَّاهِرُ الزَّکِیُّ السَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا التَّقِیُّ النَّقِیُّ السَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الْحَقُّ الْحَقِیقُ السَّلَامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الشَّهِیدُ الصِّدِّیقُ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ الْحَسَنَ بْنَ عَلِیٍّ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُه‏».[3]

همچنین در زیارت امام سجاد(ع)، امام باقر(ع) و امام صادق(ع) در روز سه‌شنبه آمده است:

«السَّلَامُ‏ عَلَیْکُمْ‏ یَا خُزَّانَ‏ عِلْمِ‏ اللَّهِ‏ السَّلَامُ‏ عَلَیْکُمْ‏ یَا تَرَاجِمَةَ وَحْیِ‏ اللَّهِ‏ السَّلَامُ‏ عَلَیْکُمْ یَا أَئِمَّةَ الْهُدَى السَّلَامُ عَلَیْکُمْ یَا أَعْلَامَ التُّقَى السَّلَامُ عَلَیْکُمْ یَا أَوْلَادَ رَسُولِ اللَّهِ أَنَا عَارِفٌ بِحَقِّکُمْ مُسْتَبْصِرٌ بِشَأْنِکُمْ مُعَادٍ لِأَعْدَائِکُمْ مُوَالٍ لِأَوْلِیَائِکُمْ بِأَبِی أَنْتُمْ وَ أُمِّی صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ اللَّهُمَّ إِنِّی أَتَوَالَى آخِرَهُمْ کَمَا تَوَالَیْتُ أَوَّلَهُمْ وَ أَبْرَأُ مِنْ کُلِّ وَلِیجَةٍ دُونَهُمْ وَ أَکْفُرُ بِالْجِبْتِ وَ الطَّاغُوتِ وَ اللَّاتِ وَ الْعُزَّى صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْکُمْ یَا مَوَالِیَّ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا سَیِّدَ الْعَابِدِینَ وَ سُلَالَةَ الْوَصِیِّینَ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا بَاقِرَ عِلْمِ النَّبِیِّینَ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا صَادِقاً مُصَدَّقاً فِی الْقَوْلِ وَ الْفِعْلِ یَا مَوَالِیَّ هَذَا یَوْمُکُمْ وَ هُوَ یَوْمُ الثَّلَاثَاءِ وَ أَنَا فِیهِ ضَیْفٌ لَکُمْ وَ مُسْتَجِیرٌ بِکُمْ فَأَضِیفُونِی وَ أَجِیرُونِی بِمَنْزِلَةِ اللَّهِ عِنْدَکُمْ وَ آلِ بَیْتِکُمُ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِین‏».[4]

  1. علاوه بر تمام آنچه گفته شد، دلیل آن‌که ائمه بقیع(ع) مانند دیگر امامان، زیارت‌های ویژه‌ای ندارند، شاید آن باشد که زیارت رسول خدا(ص) که آن پیشوایان در جوارش آرام گرفته‌اند، تحت الشعاع واقع نشود.

 


[1]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 86 – 88، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق.

[2]. همان، ص 88 – 90.

[3]. ابن طاووس، علی بن موسی، جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع، ص 32 – 33، قم، دار الرضی، چاپ اول، 1330ق.

[4]. همان، ص 34 – 35.

پاسخ تفصیلی
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    797054 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    759109 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    683247 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    660368 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    649618 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    602141 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580447 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    568810 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565359 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564663 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...