از جمله افرادی که برخی مورخان نام او را در میان شهدای کربلا نگاشته‌اند و توانست روز عاشورا در راه مکتب امام حسین(ع) به فیض شهادت برسد، أسلم؛ از موالیان عبدالله بن عمرو بن عیاش بن عبد قیس و از قبیله‌ی کلب بود.[1]

در کتاب‌های کهن و معتبر اطلاعات زیادی جز نام ایشان در دسترس نیست، اما در برخی کتاب‌های متأخر نام وی را أسلم بن عمرو معرفی کردند که از خادمان امام حسین(ع) بود و امام(ع) وی را به فرزند گرامی‌شان، امام سجاد(ع) بخشید. بر اساس این گزارش، أسلم برده‌ای مکاتب بود(یعنی با هزینه خودش در حال آزاد کردن خود بود)، و پدرش از نژاد ترک بود. اسلم با پذیرش اسلام توانست قرآن را قرائت کند. هنگام حرکت امام حسین(ع) از مدینه، أسلم، امام سجاد(ع) را یاری می‌کرد.[2]

در روز عاشورا أسلم هنگام رفتن به میدان جنگ این رجز را می‌خواند:

         «امیرى حسین، و نعم الأمیر             سرور فؤاد البشیر النذیر»؛[3]

امیر من حسین است و چه نیکو امیرى است؛ او مایه‌ی سرور و شادى قلب پیامبر بشارت دهنده و ترساننده است.

البته این رجز نیز برای او در منابع متأخر نقل شده است:

«البحر من ضربی و طعنی یصطلی             و الجو من سهمی و نبلی یمتلی‏

اذا حسامی فی یمینی ینجلی             ینشق قلب الحاسد المبخل‏»؛[4]

دریا از ضربه‌ی نیزه و شمشیر من می‌جوشد و آسمان از تیر و نیزه من پر می‌شود. زمانی که تیغ در دست راست من آشکار شود، قلب حسود بخیل را می‌شکافد.

وى دلاورانه جنگید تا سرانجام بر زمین افتاد. در این‌حال، امام حسین(ع) به بالینش رسید و او را در آغوش گرفت و صورت به صورتش گذاشت. أسلم لبخند زد و گفت: کیست مثل من؟ در صورتى که حسین(ع) صورت به صورتم گذاشته است.[5] سپس به آرزوی خود رسید و در دامان امام حسین(ع) جان داد.

نامی از أسلم با این عنوان در زیات‌نامه‌ها دیده نشده است. البته در برخی از زیارت‌نامه‌ها به شخصی به نام اسلم بن کثیر ازدی اعرج سلام داده شده است که ظاهرا غیر از أسلم، غلام امام حسین(ع) است: «السَّلَامُ‏ عَلَى‏ أَسْلَمَ‏ بْنِ کَثِیرٍ الْأَزْدِیِّ الْأَعْرَجِ».[6]

گفتنی است که در برخی از زیارات به شخصی به نام «سالم مولی ابن المدنیة الکلبی» درود فرستاده شده است[7] که با توجه به تشابه نسبی نام، هم‌چنین او نیز از قبیله‌ی کلب بود، این احتمال وجود دارد که هر دو نام متعلق به یک نفر باشد.

[1]. رسان، فضیل بن زبیر، تسمیة من قتل مع الحسین ع‏، ص 155، قم، آل البیت‏ ع، چاپ دوم‏، 1406ق.

[2]. مامقانی، عبدالله‏، تنقیح المقال فی علم الرجال‏، محقق، مامقانی، محی‏الدین، مامقانی، محمدرضا، ج 9، ص 326، قم، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث‏، چاپ اول، 1431ق.

[3]. سماوی، شیخ محمد بن طاهر، ابصار العین فی أنصار الحسین(ع)‏، ص 96، قم، دانشگاه شهید محلاتی‏، چاپ اول، 1419ق. (این شعر حماسی، به افراد دیگر نیز نسبت داده شده است).

[4]. الحسینی الحائری الشیرازی‏، سید عبدالمجید، ذخیرة الدارین فیما یتعلق بمصائب الحسین ع و اصحابه‏، ص 470، قم، زمزم هدایت‏، بی‌تا.

[5]. همان.

[6]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 494، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق.

[7]. سید بن طاووس، اقبال الأعمال، ج 3، ص 79،‌ قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1376 ش.