جدا از بررسی صحت استناد این صلوات به محی الدین ابن عربی، باید گفت؛ در این تعبیر که برای بیان بخشی از فضائل و مناقب امام حسین(ع) مطرح شده، گفته شد که [آن‌‌حضرت] نقطه‌ی دایره‌ی ازل و ابد و متشخص به الف احد است.[1]

منظور از نقطه‌ی دایره در عبارت «نقطه‌ی دایره ازل و ابد»، ظاهرا مرکز دایره است؛ نقش مرکز دایره نسبت به کل دایره این است که تحقق دایره وابسته به این نقطه است؛ یعنی در ترسیم دایره، مرکز آن همان پایه‌ی ثابت پرگار است که بدون آن دایره‌ای محقق نمی‌شود؛ بنابراین نقش امام(ع) و انسان کامل در تحقق عالم هستی این‌گونه است که هم در مرتبه‌ی فاعلیت نقش وساطت دارد، و هم در مرتبه‌ی غایت، هدف اصلی از خلقت است.[2]

چنان‌که عبارت «متشخص به الف احد» نیز بیان‌کننده‌ی نقش و جایگاه امام(ع) و انسان کامل در جهان هستی است؛ زیرا مرتبه‌ی «احد» در نزد اهل معرفت اولین مرحله‌ی تعیّن و آشکار شدن مرتبه‌ی غیب الغیوبی حضرت حق است؛ و الف احد بیان‌کننده‌ی نقطه‌ی آغازین این مرتبه است.[3]

[1]. «نقطة دائرة الازل و الأبد المتشخّص بألف الاحد»، موسوى خلخالى، صالح، شرح مناقب محیى الدین عربى، ص 209، تهران، کتابخانه خورشید، چاپ اول، 1322ش.

[2]. ر. ک: «معنای حدیث لولا فاطمه»،8251؛ «انسان و انسانیّت در عرفان»، 11573.

[3]. ر. ک: «تفاوت احد و واحد»، 31818؛ «وحدت وجود»، 4639.