محمد فرزند مسلم بن عقیل، بر اساس یک گزارش، مادرش رقیه دختر امام علی(ع)،^[1] و بر اساس گزارشی دیگر کنیزی ام ‌ولد بود.[2] برخی نقل‌ها حاکی از آن است که وی روز عاشورا در راه مکتب امام حسین(ع) به فیض شهادت رسید، و نام خود را در میان شهدای کربلا ثبت کرد.^[3]

امام باقر(ع) فرمود: «ابو مرهم أزدى و لقیط بن ایاس جهنى محمد بن مسلم را به شهادت رساندند».[4]

اما در برخی منابع از ابو مریم ازدی به عنوان قاتل وی یاد شده است[5] که ممکن است استنساخ همان ابو مرهم باشد.

برخی منابع متأخر نیز گزارش کرده‌اند که پس از شهادت عبداللّه بن مسلم بن عقیل، نوادگان ابوطالب، از جمله محمد بن مسلم بر دشمن یورش بردند و امام حسین(ع) بر آنها بانگ زد و فرمود: «عموزاده‏ها! در مسیر شهادت، صبر و شکیبایى پیشه کنید».[6]

علی‌رغم این‌که در بسیاری از منابع به کشته شدن محمد بن مسلم بن عقیل، در روز عاشورا اشاره شده است؛ اما برخی گزارش‌ها نیز حاکی‌ از اسیر شدن دو کودک از مسلم بن عقیل به نام محمد و ابراهیم و سپس شهادتشان می‌باشد.[7] در صورت پذیرش گزارش اخیر می‌توان احتمال داد که مسلم دو فرزند به نام محمد داشت.

در هر حال، در زیات‌نامه‌های مرتبط با شهدای کربلا نامی از محمد بن مسلم وجود ندارد.

[1]. طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج 1، ص 397، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، 1417ق.

[2]. ابو الفرج، علی بن الحسین الأصفهانی، مقاتل الطالبیین، محقق، صقر، سید احمد، ص 97، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.

[3]. ابن شهر آشوب مازندرانی، مناقب آل أبی طالب(ع)، ج 4، ص 106، قم، علامه، چاپ اول، 1379ق؛ سبط بن جوزی‏، تذکرة الخواص من الأمة فی ذکر خصائص الأئمة، ص 229، قم، منشورات الشریف الرضی‏، چاپ اول، 1418ق؛ خوارزمی‏، موفق بن احمد، مقتل الحسین(ع)، ج 2، ص 53، قم، انوار الهدی‏، چاپ دوم، 1423ق؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 45، ص 32، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[4]. مقاتل الطالبیین، ص 97؛ بحار الأنوار، ج ‏45، ص 32.

[5]. مناقب آل أبی طالب(ع)، ج 4، ص 106.

[6]. سماوی، شیخ محمد بن طاهر، ابصار العین فی أنصار الحسین(ع)‏، ص 90، قم، دانشگاه شهید محلاتی‏، چاپ اول، 1419ق.

[7]. «فرزندان مسلم بن عقیل»، 694.