جستجوی پیشرفته
بازدید
7673
آخرین بروزرسانی: 1400/05/09
خلاصه پرسش
با آن‌که عیدهای فطر و قربان از بزرگ‌ترین اعیاد مسلمانان است؛ چرا در روایات آمده است که اهل‌بیت(ع) در این‌روزها در غم و اندوه به سر می‌برند؟
پرسش
امام باقر(ع) فرمود: «ما مِن یَومِ عَیدٍ لِلمُسلِمینَ اَضحَىً وَلا فِطرٍ اِلّا و هُوَ یُجَدِّدُ اللهُ لآلِ مُحَمَّدٍ فِیهِ حُزناً قالَ قُلتُ وَ لِمَ ذلِک قالَ اِنَّهُم یَرَونَ حَقَّهُم فى اَیدى غَیرِهِم»؛ هیچ عید فطر و قربانی نیست، مگر آن‌که با آمدن آن، غم و اندوه آل محمد(ص) تجدید می‌شود. راوى گفت: چرا در روز عید غمگین می‌شوند؟ امام فرمود: زیرا آنان حق خود را در دست دیگران می‌‌بینند. منظور از حق در این روایت چیست؟ و آیا بر اساس این روایت ما باید روز عید را به جای روز شادی، روز غم و اندوہ بگیریم؟
پاسخ اجمالی

در منابع دینی عید فطر و قربان و نیز عید غدیر، از اعیاد بزرگ اسلامی و از روزهای بخشش گناهان معرفی شده‌اند؛ از این‌رو به یقین از روزهای شادی مسلمانان خواهند بود؛ اما باید توجه داشت که در برخی شادی‌ها نیز می‌توان با وجود شادمان بودن از جهت دیگری محزون و اندوهگین بود. به عنوان نمونه به دو مورد ذیل توجه فرمایید:

الف) خانمی باردار است؛ اما همسر او قبل از تولد کودکش از دنیا می‌رود. به طور طبیعتی او هنگام زایمان با آن‌که از فرزنددار شدن خود شادمان است، ولی از این‌که پدر این کودک نتوانسته او را ببیند و نوزاد او یتیم به دنیا آمده، اندوه‌گین خواهد بود.

ب) مردی که همسرش را از دست داده، هنگام ازدواج فرزندانش اگرچه از به سرانجام رسیدن آنان شادمان است؛ اما از این جهت که مادر فرزندانش نتوانسته عروسی آنان را ببیند غمگین خواهد بود.

بعد از این دو نمونه، به تحلیل روایت موجود در پرسش خواهیم پرداخت.

از امام باقر(ع) نقل شده است:

«ما مِن یَومِ عَیدٍ لِلمُسلِمینَ اَضحَىً وَلا فِطرٍ اِلّا و هُوَ یُجَدِّدُ اللهُ لآلِ مُحَمَّدٍ فِیهِ حُزناً. قالَ: قُلتُ: وَ لِمَ ذلِک؟ قالَ: اِنَّهُم یَرَونَ حَقَّهُم فى اَیدى غَیرِهِم»؛[1]

هیچ عید فطر و قربانی نیست، مگر آن‌که با آمدن آن غم و اندوه اهل ‌بیت(ع) تجدید می‌شود. راوى علت این موضوع را پرسید که امام(ع) پاسخ داد: چراکه آنان حق خود را در دست دیگران می‌بینند.

اگرچه این روایت در کتاب معتبری نقل شده است، اما از نظر سند مجهول است،[2] با این حال، محتوا آن قابل پذیرش است؛ زیرا:

  1. مراد از حق در این روایت، موضوع سرپرستی امت اسلامی است که بعد از پیامبر(ص) به ناحق به دست نااهلان افتاد؛ چراکه نماز عید فطر و قربان، معمولا توسط حاکم جامعه اسلامی - و یا نمایندگان او - برپا می‌شود و برقراری این نمازها با امامت حاکمان ستم‌کار و یا نمایندگان آنها، یادآور مسئله‌ی غصب جایگاه امامت و زعامت است که انسان را از این نگاه اندوه‌گین و محزون خواهد کرد.
  2. چه بسا حزن اهل‌بیت(ع) در این‌‌باره به جهت انحراف مسلمانان بوده که می‌توانستند در این‌روز به حضور جانشینان واقعی پیامبر(ص) رسیده و مواعظ و احکام و دیگر آموزه‌های اصیل دینی را مستقیما از آن‌حضرات(ع) بشنوند؛ اما آنها از این نعمت بی‌بهره مانده و بسیاری از آنها در مسیر گمراهی افتادند.[3]
  3. اگر عده‌‌ای از مؤمنان با آن‌که از جهت درک‌ روز عید شادمانند، ولی با در نظرگرفتن مصائب اهل‌بیت(ع) محزون باشند، موضوعی نیست که قابل درک نباشد، بلکه نشان از معرفت و محبت آنان است، همان‌طور که در دو عید مذکور و نیز در روز جمعه - به عنوان عید اسلامی- سفارش می‌شود به یاد امام زمان(عج) و غیبت ایشان، دعای ندبه قرائت شود که آن دعا نیز دارای فرازهای حزن‌انگیزی است.

 


[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 4، ص 170، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج 3، ص 289، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[2]. مجلسی، محمد باقر، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، محقق، مصحح، رجائی‌، مهدی، ج 5، ص 551، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، چاپ اول، 1406 ق.

[3]. همان.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها