آیا صحیح است که برخی از دعاها به دلیل اهمیت آن، به «کنز من کنوز العرش»؛ (گنجی از گنج‌های خدا) معروف شده‌اند؟

Question

دعای گنج العرش چیست و آیا این دعا مستند است؟

SomeUser · Accepted Answer

برخی ایات قران کریم و نیز برخی دعاها به دلیل اهمیتی که دارند ، در روایات از انها تعبیر کنز من کنوز العرش ؛  گنجی از گنج‌های خداوند شده است و از این رو بعد از اطمینان به داشتن سند معتبر و یا درج در کتابی معتبر ، می‌توان از هر کدام از انها با نام کنز العرش یاد کرد. اکنون - بدون بررسی سندی - به چند روایت در این زمینه اشاره می‌کنیم:  رسول خدا ص ایه الکرسی را ایه‌ای اعلام فرمودند که از گنج عرش نازل شده است. [ 1 ]  گزارش شده است که رسول خدا ص به امام علی ع دعایی اموخت که دارای ثواب و پاداش زیادی است. ان‌حضرت ص به امام ع دستور داد که ان‌را در هر ساعت و برای هر شدت و سختی بخواند و مداومت بر ان داشته باشد و به جانشین بعد از خود بیاموزد و هرگز در طول عمر خود ان‌را ترک نکند تا ان‌که خدا را ملاقات نماید و هر صبح و شب ان‌را بخواند ؛ چراکه این دعا گنجی از گنج‌های الهی است.  سپس ان‌حضرت ص به بیان برخی از فضائل این دعا اشاره نمود و فرمود کسی این دعا را بخواند ، هنگامى که او را می‌خواند ، از فرق سر او از طبقه‌‏هاى اسمان تا به زمین خوبی نثار می‌شود و خدا بر او ارامش نازل می‌کند و او را رحمت خدا فرو می‌‏گیرد ؛ از براى این دعا منتهایى نزد عرش پروردگار عالمیان نیست ، و از براى او است اوازى مثل اواز زنبور عسل ؛ و خداى تعالى به سوى کسى که این دعا را بخواند نگاه می‌کند. کسى که سه مرتبه این دعا را بخواند ، چیزى را در دنیا و اخرت درخواست نمی‌کند ، مگر ان‌که خدا به او عطا خواهد کرد و او را از عذاب قبر نجات می‌دهد و دل‌تنگى را از او برطرف می‌‏کند و روز قیامت بر شترى نجیب از در سفید سوار خواهد شد ، نزد پروردگار خود می‌‌ایستد و خدا به او کرامت می‌‌‌بخشد و خدا به او می‌‏گوید: بنده من ! در بهشت هر جا می‌‌خواهى قرار بگیر. خدا براى او ان قدر بخشش‌‏ و کرامت‏ می‌دهد که چشمی ان‌را ندیده باشد و گوشى ان‌را نشنیده باشد و به دل افریدگان خطور نکرده باشد و به زبان تعریف‌‏کنندگان جارى نشده باشد. سپس سلمان فارسی از ثواب بیشتر این دعا جویا شد. پیامبر ص فرمود: قسم به حق کسى که مرا به پیامبرى فرستاده است ، اگر این دعا بر دیوانه‌‏اى خوانده شود ، هر اینه در همان ساعت عاقل می‌‏شود و اگر این دعا نزد زن حامله‌‏اى خوانده شود که وضع حمل برایش دشوار است ، وضع حمل او اسان می‌شود. بنده‏اى نیست که این دعا را چهل شب جمعه به نیت خالص بخواند ، مگر این‌که خدا همه گناهان که ما بین او و ما بین همه ادمیان است را می‌‏امرزد ؛ هر کس این دعا را بخواند ، خداوند دل او را از غم‏هاى دنیا بیرون می‌‌کند و بیماری را از او دور می‌‌گرداند ؛ هر کس که این دعا را بخواند و در رختخواب خود بخوابد و ثواب خدا را امید داشته باشد ، خدا به برکت هر حرفى از این دعا هزار فرشته از کروبیان خلق می‌‏کند که صورت‌‌هاى ایشان از افتاب و ماه شب چهارده زیباتر است. اى سلمان به درستى که هر کس این دعا را بخواند در حالی که همه‌ی گناهان کبیره از او صادر شده باشد و در همان روز یا شب که این دعا را خوانده باشد و از دنیا رفته باشد ، شهید حساب خواهد شد ، اگرچه ان‌شخص به غیر توبه بمیرد ، خدا همه‌ی گناهان او را به کرم خود و عفو خود می‌‏امرزد. سپس سلمان از روی تعجب پرسید ، ایا خدا این همه ثواب‌‏ها را به بنده می‌‏دهد ؟ رسول خدا ص از سلمان خواست تا ان‌را از مردم پنهان نگهدارد ؛ چراکه می‌‏ترسم مردمان همه عبادت را رها کنند و به این دعا اعتماد نمایند:  بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله الذی لا اله الا هو الملک المبین المدبر بلا وزیر و لا خلق من عباده یستشیر الاول غیر مصروف و الباقی بعد فنا الخلق العظیم الربوبیه نور السماوات و الارضین و فاطرهما و مبتدعهما بغیر عمد خلقهما و فتقهما فتقا فقامت السماوات طائعات بامره و استقرت الارضون باوتادها فوق الما ثم علا ربنا فی السماوات العلى- الرحمن على العرش استوى‏. له ما فی السماوات و ما فی الارض و ما بینهما و ما تحت الثرى‏ فانا اشهد بانک انت الله لا رافع لما وضعت و لا واضع لما رفعت و لا معز لمن اذللت و لا مذل لمن اعززت و لا مانع لما اعطیت و لا معطی لما منعت و انت الله لا اله الا انت کنت اذ لم تکن سما مبنیه و لا ارض مدحیه و لا شمس مضیئه و لا لیل مظلم و لا نهار مضی‏ و لا بحر لجی لا جبل راس و لا نجم سار و لا قمر منیر و لا ریح تهب و لا سحاب یسکب و لا برق یلمع و لا رعد یسبح و لا روح تنفس و لا طائر تطیر و لا نار تتوقد و لا ما یطرد کنت قبل کل شی‏ و کونت کل شی‏ و قدرت على کل شی‏ و ابتدعت کل شی‏ و اغنیت و افقرت و امت و احییت و اضحکت و ابکیت و على العرش استویت فتبارکت یا الله و تعالیت انت الله الذی لا اله الا انت الخلاق المعین امرک‏ غالب و علمک نافذ و کیدک غریب و وعدک صادق و قولک حق و حکمک عدل و کلامک هدى و وحیک نور و رحمتک واسعه و عفوک عظیم و فضلک کثیر و عطاؤک جزیل و حبلک متین و امکانک عتید و جارک عزیز و باسک شدید و مکرک مکید انت یا رب موضع کل شکوى حاضر کل ملا و شاهد کل نجوى منتهى کل حاجه مفرج کل حزن غنی کل مسکین حصن کل هارب امان کل خائف حرز الضعفا کنز الفقرا مفرج الغما معین الصالحین ذلک الله ربنا لا اله الا هو تکفی من عبادک من توکل علیک و انت جار من لاذ بک و تضرع الیک عصمه من اعتصم بک ناصر من انتصر بک تغفر الذنوب لمن استغفرک جبار الجبابره عظیم العظما کبیر الکبرا سید السادات مولى الموالی صریخ المستصرخین منفس عن المکروبین مجیب دعوه المضطرین اسمع السامعین ابصر الناظرین احکم الحاکمین اسرع الحاسبین ارحم الراحمین خیر الغافرین قاضی حوائج المؤمنین مغیث الصالحین انت الله لا اله الا انت رب العالمین انت الخالق و انا المخلوق و انت المالک و انا المملوک و انت الرب و انا العبد و انت الرازق و انا المرزوق و انت المعطی و انا السائل و انت الجواد و انا البخیل و انت القوی و انا الضعیف و انت العزیز و انا الذلیل و انت الغنی و انا الفقیر و انت السید و انا العبد و انت الغافر و انا المسی‏ و انت العالم و انا الجاهل و انت الحلیم و انا العجول و انت الرحمن و انا المرحوم و انت المعافی و انا المبتلى و انت المجیب و انا المضطر و انا اشهد بانک انت الله لا اله الا انت المعطی عبادک بلا سؤال و اشهد بانک انت الله الواحد الاحد المتفرد الصمد الفرد و الیک المصیر و صلى الله على محمد و اهل بیته الطیبین الطاهرین و اغفر لی ذنوبی و استر علی عیوبی و افتح لی من لدنک رحمه و رزقا واسعا یا ارحم الراحمین- و الحمد لله رب‏ العالمین و حسبنا الله و نعم الوکیل و لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم‏ . [ 2 ]   پیامبر ص فرمود: جبرئیل بر من نازل شد و در حالى که می‌خندید و بشارت می‌‏داد ، گفت خدا هدیه‌‏اى براى تو فرستاد ، و ان کلماتى از گنج‌‌هاى عرش که خدا تو را به ان کرامت داد:   یا من اظهر الجمیل و ستر القبیح یا من لم یؤاخذ بالجریره و لم یهتک الشر [ الستر ] یا عظیم العفو یا حسن التجاوز یا واسع المغفره یا باسط الیدین بالرحمه یا صاحب کل نجوى و یا منتهى کل شکوى یا کریم الصفح یا عظیم المن یا مبتدئا بالنعم قبل استحقاقها یا سیدنا یا ربنا یا مولانا یا غایه رغبتنا اسالک یا الله ان لا تشوه خلقی بالنار فقال رسول الله ص لجبرئیل ما ثواب هذه الکلمات قال هیهات هیهات انقطع العمل لو اجتمع ملائکه سبع سماوات و سبع ارضین على ان یصفوا ثواب ذلک الى یوم القیامه ما وصفوا من کل جز جزا واحدا فاذا قال العبد یا من اظهر الجمیل و ستر القبیح ستره الله و رحمه فی الدنیا و جمله فی الاخره- و ستر الله علیه الف ستر فی الدنیا و الاخره. و اذا قال یا من لم یؤاخذ بالجریره و لم یهتک الستر لم یحاسبه الله یوم القیامه و لم یهتک ستره یوم تهتک الستور و اذا قال یا عظیم العفو غفر الله له ذنوبه و لو کانت خطیئته مثل زبد البحر و اذا قال یا حسن التجاوز تجاوز الله عنه حتى السرقه و شرب الخمر و اهاویل الدنیا و غیر ذلک من الکبائر و اذا قال یا واسع المغفره فتح الله عز و جل له سبعین بابا من الرحمه فهو یخوض فی رحمه الله عز و جل حتى یخرج من الدنیا و اذا قال یا باسط الیدین بالرحمه بسط الله یده علیه بالرحمه و اذا قال یا صاحب کل نجوى و یا منتهى کل شکوى اعطاه الله من الاجر ثواب کل مصاب و کل سالم و کل مریض و کل ضریر و کل مسکین و کل فقیر و کل صاحب مصیبه الى یوم القیامه و اذا قال یا عظیم المن اعطاه یوم القیامه منیته و منیه الخلائق اذا قال یا کریم الصفح اکرمه الله تعالى کرامه الانبیا و اذا قال یا مبتدئا بالنعم قبل استحقاقها اعطاه الله من الاجر بعدد من شکر نعماه- و اذا قال یا ربنا و یا سیدنا قال الله تبارک و تعالى اشهدوا ملائکتی انی قد غفرت له و اعطیته من الاجر بعدد من خلقته فی الجنه و النار و السماوات‏ السبع و الارضین السبع و الشمس و القمر و النجوم و قطر الامطار و انواع الخلق و الجبال و الحصى و الثرى و غیر ذلک و العرش و الکرسی و اذا قال یا مولانا ملا الله قلبه من الایمان و اذا قال یا غایه رغبتاه اعطاه الله یوم القیامه رغبته و مثل رغبه الخلائق و اذا قال اسالک یا الله ان لا تشوه خلقی بالنار قال الجبار جل جلاله استعتقنی عبدی من النار اشهدوا ملائکتی انی قد اعتقته من النار و اعتقت ابویه و اخوانه و اهله و ولده و جیرانه و شفعته فی الف رجل ممن وجبت لهم النار و اجرته من النار- فعلمهن یا محمد المتقین و لا تعلمهن المنافقین فانها دعوه مستجابه لقائلهن ان شا الله تعالى و هو دعا اهل البیت المعمور حوله اذا کانوا یطوفون به . [ 3 ]   همچنین دعای دیگری با این نام از رسول خدا ص نقل شده است:   مروی عن النبی ص بسم الله الرحمن الرحیم لا اله الا الله الحلیم الکریم لا اله الا الله العلی العظیم لا اله الا الله الملک الحق المبین لا اله الا الله الحق العدل الیقین لا اله الا الله ربنا و رب ابائنا الاولین لا اله الا انت‏ سبحانک انی کنت من الظالمین لا اله الا الله وحده‏ ... . [ 4 ]  اما انچه در برخی سایت‌ها به عنوان دعای گنج العرش امده ، در منابع روایی به ان دست نیافتیم و نمی‌‌توان ان‌را به ان‌حضرات ع نسبت داد ، اگرچه محتوای ان تسبیح و تقدیس خدا و درود بر اولیای خداست و در برخی از ادعیه و روایات دیگر نیز وجود دارد:  بسم الله الرحمن الرحیم لا اله الا الله سبحان الملک القدوس لا اله الا الله سبحان العزیز الجبار لا اله الا الله سبحان الروف الرحیم لا اله الا الله سبحان الغفور الرحیم لا اله الا الله سبحان الکریم الحکیم لا اله الا الله سبحان القوی الوفی لا اله الا الله سبحان الطیف الخبیر لا اله الا الله سبحان الصمد المعبود لا اله الا الله سبحان الغفور الودود لا اله الا الله سبحان الوکیل الکفیل لا اله الا الله سبحان الرقیب الحفیظ لا اله الا الله سبحان الدائم القائم لا اله الا الله سبحان المحی الممیت لا اله الا الله سبحان الحی القیوم لا اله الا الله سبحان الخالق الباری لا اله الا الله سبحان العلی العظیم لا اله الا الله سبحان الواحد الاحد لا اله الا الله سبحان المومن المهیمن لا اله الا الله سبحان الحسیب الشهید لا اله الا الله سبحان الحکیم الکریم لا اله الا الله سبحان الاول القدیم لا اله الا الله سبحان الاول الاخر لا اله الا الله سبحان الظاهر الباطن لا اله الا الله سبحان الکبیر المتعال لا اله الا الله سبحان القاضی الحاجات لا اله الا الله سبحان الرحمن الرحیم لا اله الا الله سبحان رب العرش العظیم لا اله الا الله سبحان ربی الاعلی لا اله الا الله سبحان البرهان السلطان لا اله الا الله سبحان السمیع البصیر لا اله الا الله سبحان الواحد القهار لا اله الا الله سبحان العلیم الحکیم لا اله الا الله سبحان الستار الغفار لا اله الا الله سبحان الرحمن الدیان لا اله الا الله سبحان الکبیر الاکبر لا اله الا الله سبحان العلیم العلام لا اله الا الله سبحان الشافی الکافی لا اله الا الله سبحان العظیم الباقی لا اله الا الله سبحان الصمد الاحد لا اله الا الله سبحان رب الارض و السموات لا اله الا الله سبحان خالق المخلوقات لا اله الا الله سبحان من خلق اللیل و النهار لا اله الا الله سبحان الخالق الرازق لا اله الا الله سبحان الفتاح العلیم لا اله الا الله سبحان العزیز الغنی لا اله الا الله سبحان الغفور الشکور لا اله الا الله سبحان العظیم العلیم لا اله الا الله سبحان ذی الملک و ملکوت لا اله الا الله سبحان ذی العزه و العظمه  لا اله الا الله سبحان ذی الهیبه و القدره  لا اله الا الله سبحان ذی الکبریا والجبروت لا اله الا الله سبحان الستار العظیم  لا اله الا الله سبحان العالم الغیب لا اله الا الله سبحان الحمید المجید لا اله الا الله سبحان الحکیم القدیم لا اله الا الله سبحان القادر الستار لا اله الا الله سبحان السمیع العلیم لا اله الا الله سبحان الغنی العظیم لا اله الا الله سبحان العلام السلام   لا اله الا الله سبحان الملک النصیر لا اله الا الله سبحان الغنی الرحمن لا اله الا الله سبحان القریب الحسنات لا اله الا الله سبحان الولی الحسنات لا اله الا الله سبحان الصبور الستار لا اله الا الله سبحان الخالق النور لا اله الا الله سبحان الغنی المعجز لا اله الا الله سبحان الفاضل الشکور لا اله الا الله سبحان الغنی القدیم لا اله الا الله سبحان الجلال المبین لا اله الا الله سبحان الخالص المخلص لا اله الا الله سبحان الصادق الوعد لا اله الا الله سبحان الحق المبین لا اله الا الله سبحان ذی القوه المتین لا اله الا الله سبحان القوی العزیز لا اله الا الله سبحان الحی الذی لا یموت لا اله الا الله سبحان العلام الغیوب لا اله الا الله سبحان الستار العیوب لا اله الا الله سبحان الغفران المستعان لا اله الا الله سبحان رب العالمین لا اله الا الله سبحان الرحمن الستار لا اله الا الله سبحان الرحیم الغفار لا اله الا الله سبحان العزیز الوهاب لا اله الا الله سبحان القادر المقتدر لا اله الا الله سبحان ذی الغفران الحلیم لا اله الا الله سبحان الملک الملک لا اله الا الله سبحان الباری المصور لا اله الا الله سبحان العزیز الجبار لا اله الا الله سبحان الجبار المتکبر لا اله الا الله سبحان عما یصفون لا اله الا الله سبحان القدوس السبوح لا اله الا الله سبحان رب الملئکه و الروح لا اله الا الله سبحان ذی الالا و النعما لا اله الا الله سبحان الملک المقصود لا اله الا الله سبحان الحنان المنان لا اله الا الله ادم صفی الله لا اله الا الله نوح نجی الله لا اله الا الله ابراهیم خلیل الله لا اله الا الله اسمعیل ذبیح الله لا اله الا الله موسی کلیم الله لا اله الا الله داود خلیفه الله لا اله الا الله عیسی روح الله لا اله الا الله محمد رسول الله و صلی الله علی خیر خلقه و نور عرشه افضل الانبیا و المرسلین حبیبنا و سیدنا و سندنا و شفیعنا مولانا محمد و علی اله و اصحابه اجمعین برحمتک یا ارحم الراحمین .     [ 1 ] . محدث نوری ، مستدرک الوسائل ، ج 4 ، ص 336 ، قم ، مؤسسه ال البیت ع ، چاپ اول ، 1408ق.  [ 2 ] . ابن طاووس ، علی بن موسی ، مهج الدعوات و منهج العبادات ، ص 122  126 ، قم ، دار الذخائر ، چاپ اول ، 1411ق.  [ 3 ] . ابن فهد حلی ، احمد بن محمد ، عده الداعی و نجاح الساعی ، محقق ، مصحح ، موحدی قمی ، احمد ، ص 337  339 ، قم ، دار الکتب الاسلامی ، چاپ اول ، 1407ق.  [ 4 ] . ر. ک: کفعمی ، ابراهیم بن علی ، البلد الامین و الدرع الحصین ، ص 356 - 361 ، بیروت ، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات ، چاپ اول ، 1418ق.

طبقه بندی موضوعی

موضوعات جانبی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

پیوند ها