سفر حج و عمره یکی از سفر های معنوی و مقدس است که در رشد و تعالی انسان ها و آشنایی با تاریخ و فرهنگ اسلام و ارتباط آنان با خالق مهربان تأثیر به سزا و غیر قابل انکاری دارد. شاید به همین دلیل است که چنین سفری در آیات قرآن و روایات معتبر مورد تشویق و ترغیب قرار گرفته است و قرآن مجید حج تمتع را برای همه کسانی که استطاعت و توانایی انجام آن را داشته باشند واجب شمرده شده است.[1] و ائمه ما فرموده اند کسی که حج واجب خود را ترک کند و با همین حالت از دنیا برود غیر مسلمان از دنیا رفته است.[2] همچنین در روایات ما ترعیب و تشویق هایی زیادی نسبت انجام عمره مستحبی شده است.

هزینه حج تمتع و عمره و ثروتی که سالانه از این رهگذر از کشور ما خارج می شود، حقیقتی انکار ناپذیر است، اما باید توجه داشت:

اولاً:حج تمتع یک عبادت واجب است که بر افراد مستطیع واجب می شود. نمی توان به بهانه خروج ارز و ضرر اقتصادی به کشور از انجام این تکلیف الهی جلوگیری کرد.

ثانیاً: قسمت عمده این هزینه هایی که به درستی بیان کرده اید هزینه های جانبی این سفر معنوی است و الا یک سفر زیارتی بدون خرید سوغات یا حتی با خرید اندکی سوغات متعارف، هزینه اش در این حد نیست. و برای حل این مشکل باید فرهنگ سازی کرد و سطح آگاهی همه مردم کشور را در این زمینه بالا برد. باید به تلخی اعتراف کنیم که امروزه فرهنگ مصرف گرایی و تجمل گرایی که گریبان گیر اکثر خانواده های ایرانی است یکی از آفت های بزرگ اقتصاد کشور ما است که باید برای حل آن همه دستگاه های فرهنگی به صورت جدی وارد عمل شوند و با تعطیل کردن حج و عمره نه تنها این مشکل حل نمی شود که در قالب مسافرت به دیگر کشورها خود نمایی خواهد کرد.

ثالثاً: بخشی از ثروتی که صرف هزینه های ضروری حج و عمره نظیر مواد غذایی مورد نیاز زائرین می شود مجدداً به داخل کشور بر می گردد؛ زیرا خوشبختانه سازمان حج و زیارت جمهوری اسلامی ایران موفق شده است بخش عظیمی از مواد غذایی مصرفی حجاج و عمره گزاران را از داخل تأمین کرده و به کشور عربستان صادر نماید.

رابعاً: بخشی از این پول صرف خرید سوغات هایی می شود که ساخت کشور چین هستند و این کالاها گرچه اقلام با ارزشی نیستند، اما متأسفانه در بازارهای کشور عزیزمان به مراتب گرانتر از عربستان فروخته می شود و اگر زائرین آنها را از آنجا خریداری نکنند باید در داخل قیمت بیشتری برای آن بپردازند. بر این اساس در هر حال چه حج و عمره مسدود شود یا نشود، مقداری ارز از ناحیه این کالاها از کشور خارج می شود اگرچه با تهیه این کالاها در داخل کشور به مراتب ارز کمتری از کشور خارج خواهد شد. لذا مسئولین باید چاره اندیشی کنند که یا همان کالا در داخل تهیه شود یا تولیدات داخلی به گونه ای باشد که جنس مرغوب و کالای مورد نیاز، با قیمت ارزان به دست مشتری برسد.

خامساً: مسافرت و جهانگردی یکی از نیازهای بشر امروزی است که مخارج زیادی را بر اقتصاد فرد و خانواده و کشور تحمیل می کند. هزینه ای که امروزه توسط برخی از هموطنان ما صرف سفر به کشورهایی نظیر ترکیه، امارات، مالزی، کشورهای اروپایی و... کم عددی نیست!  اما مخارج سفر به حج و عمره با توجه به امکانات و مدت آن در مقایسه با مسافرت به کشورهای دیگر بسیار کم هزینه تر است. علاوه براین که به دلیل ویژگی خاص کشور عربستان و عدم فحشاء و بی بند و باری آشکار و علنی در این کشور بسیاری از خانواده ها این سفر را برای خود و فرزندانشان انتخاب می کنند که در صورت تعطیلی این سفر باید ابتلاء به فساد و فحشاء ناشی از سفر به کشورهای دیگر را به عنوان یکی از سوغات های سفر به دیگر کشورها پذیرا باشیم.

بنابر این تنها راه برای پائین آوردن هزینه مالی سفر حج و عمره اشاعه فرهنگ مصرف صحیح و مبارزه با مصرف گرایی و تجمل پرستی است.