بر اساس آموزه‌های دینی، تمام پیامبران و امامان، همچنین امام مهدی(عج) تنها زمانی با دشمنان دین وارد جنگ می‌شوند که پیش از آن، حجت بر آنان تمام شده باشد. قرآن می‌فرماید: و ما هرگز (قومی را) مجازات نخواهیم کرد، مگر آن‌که پیامبری مبعوث کرده باشیم (تا وظایفشان را بیان کند).[1]

بر این اساس، امام عصر(عج) پیش از شناساندن دلایل و اتمام حجت، هرگز جنگی را آغاز نمی‌کند. در آن زمان مردم به حضرت‌شان(ع) ایمان می‌آوردند. پس از آن امام(ع) برای اعتلای کامل دین اسلام همراه با یاران خود با دشمنان می‌جنگد. گفتنی است؛ روایتی که بیانگر لزوم حضور تمامی افراد در جبهه‌ی ‌نبرد باشد، در منابع مشاهده نشده است.

اما در مورد شهید ‌شدن برخی افراد در رکاب آن‌حضرت روایاتی وجود دارد.

امام صادق‌(ع) در توصیف یاران امام زمان(ع) فرمود: «...آنها در فرمان‌برداری امام، بیش از کنیز نسبت به آقایش پافشاری دارند. آنها مانند چراغ‌‌های درخشنده‌‏اند، و دل‌هایشان مانند قندیل‌‌ها است، و از خوف خدا خشنود هستند. آنها آرزوی شهادت دارند و تمنا می‌کنند که در راه خداوند کشته شوند. شعار آنان این است: ای خون‏‌خواهان حسین(ع)».[2]

از این‌رو در برخی از دعاها هم شهادت در رکاب حضرتشان را از خدا می‌خواهیم:

1. بعد از نماز صبح: «وَ اجْعَلْنِی مِنَ الْمُسْتَشْهَدِینَ بَینَ یدَیهِ طَائِعاً غَیرَ مُکرَهٍ فِی الصَّفِّ الَّذِی نَعَتَّ أَهْلَهُ فِی کتَابِک ...».[3]
2. در دعای نماز وتر: «... اللهم اجعلنا من أتباعه و المستشهدین بین یدیه...».[4]
3. در زیارت جامعه ائمه(ع): «اللَّهُمَّ عَجِّلْ فَرَجَهُ، وَ سَهِّلْ مَخْرَجَهُ، وَ أَوْسِعْ مَنْهَجَهُ، وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ، الذَّابِّینَ عَنْهُ، وَ الْمُجَاهِدِینَ فِی سَبِیلِهِ، وَ الْمُسْتَشْهَدِینَ بَینَ یدَیهِ...».[5]
4. دعای عهد: «...اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ، الذَّابِّینَ عَنْهُ، الْمُسَارِعِینَ فِی حَوَائِجِهِ، الْمُمْتَثِلِینَ لِأَوَامِرِهِ، الْمُحَامِینَ عَنْهُ، الْمُسْتَشْهَدِینَ بَینَ یدَیهِ...».[6]
5. نماز در روز جمعه: «اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِنْ أَنْصَارِهِ وَ أَعْوَانِهِ وَ الذَّابِّینَ عَنْهُ وَ الْمُسَارِعِینَ فِی حَوَائِجِهِ وَ الْمُمْتَثِلِینَ لِأَوَامِرِهِ وَ نَوَاهِیهِ‏ وَ الْمُحَامِینَ عَنْهُ وَ الْمُسْتَشْهَدِینَ بَینَ یدَیه‏...».[7]

[1]. «وَ ما کنَّا مُعَذِّبِینَ حَتَّی نَبْعَثَ رَسُولًا»، اسراء، 15.

[2]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ‏52، ص 308، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

[3]. ابن مشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، محقق، مصحح، قیومی اصفهانی، جواد، ص 662 – 663، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1419ق.

[4]. علی بن موسی (امام هشتم)، الفقه المنسوب للإمام الرضا(ع)، ص 405، مشهد، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ اول، 1406ق.

[5]. المزار الکبیر، ص 107.

[6]. همان، ص 664.

[7]. کفعمی، ابراهیم بن علی، البلد الأمین و الدرع الحصین، ص 82 - 83، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ اول، 1418ق.