یکی از آداب و مستحبات دفن میت، گذاردن دو چوب تازه(جریدَتین‌) در کفن او است که مجازات انسان‌های ناسپاس نیز با این کار تخفیف می‌یابد.[1]

در مورد دلیل این کار در برخی از منابع روایی آمده است:

«هنگامی که حضرت آدم(ع) از بهشت به زمین هبوط کرد، دچار وحشت شد و از خداوند خواست تا درختی از درختان بهشت را انیس و همدم او قرار دهد؛ خداوند درخت نخل را برای او نازل کرد. او با این درخت مأنوس بود و هنگام مرگ نیز به فرزندانش گفت تا شاخه‌ای از آن‌را دو نیمه کرده و در کفن او قرار دهند که فرزندانش به این وصیت عمل کردند و پیامبران بعد از ایشان نیز این سنت را برپا داشتند».[2]

به هر حال، در مورد فلسفه‌ی دستورات دینی در امور معنوی، باید توجه داشت که شاید در همه موارد نتوان نظر دقیقی ارائه کرد؛ زیرا بیشترین دامنه‌ی علم و دانش انسان، عالم ماده است؛ و عقل انسان تنها کلیاتی از امور ماوراء طبیعت را درک می‌کند؛ بنابر این، شاید بتوان گفت: همان‌گونه که بین بدن و روح انسان ارتباط عمیق وجود دارد که حتی بعد از مردن نیز این ارتباط به نوعی برقرار است،[3] بین دنیا و آخرت یعنی بین عالم ماده و عالم ماوراء ماده نیز ارتباط دقیقی برقرار است؛ لذا گذاشتن جریدتین در زیر بغل میت و یا پاشیدن آب بر روی قبر،[4] می‌تواند در عذاب‌های عالم آخرت تأثیرگذار باشد.

علاوه بر این‌که گذاشتن چوبِ تَر با مرده و یا پاشیدن آب بر قبر او، ممکن است موقتا موجب دوری برخی حشرات و موجودات از جسم او گردد. و با توجه به این‌که بین جسمی که در قبر است و روحی که در عالم برزخ به سر می‌برد - به ‌ویژه در اوائل دفن - ارتباط وجود دارد و انجام این امور، شاید موجب رفع و دفع ناراحتی‌هایی ‌گردد که ممکن است از ناحیه آزار و اذیت جسم در قبر، به روح در عالم برزخ برسد، و با توجه به آیات و روایات، واضح است که خداوند به بهانه‌های مختلف در صدد بخشش و تخفیف مجازات مجرمان است و این موضوع را می‌توان یکی از آن بهانه‌ها دانست، حتی اگر هیچ توجیهی برای آن یافت نشود.

 اما این‌که عذاب قبر، تابع اعمال انسان‌ها است، بنابر این گذاشتن چوب تر از سوی دیگران چه تأثیری برای مرده دارد؟ در پاسخ می‌توان گفت؛ هر چند کیفر و پاداش عالم آخرت مربوط به اعمال انسان است، ولی خداوند از باب لطف و رحمت، این فرصت را داده است که بازماندگان میت نیز با انجام برخی کارها بتوانند موجبات تخفیف عذاب و یا تحصیل پاداش را برای وی فراهم گردانند، و چه بسا دیگران نیز به جهت وجود جنبه‌های خیر و مثبت در شخص مرده، دوست دارند در پاسخ کارهای نیک او کار خیری برایش انجام دهند؛ بنابر این، کارهای خیر دیگران را می‌توان به نوعی بازتاب رفتارهای مرده در دنیای او ارزیابی نمود.[5]

[1]. ابن بابویه، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه، ج 1، ص 145، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1413ق.

[2]. شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج 1، ص 326، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

[3]. ر. ک:«رابطه روح و بدن بعد از مرگ»، 61643.

[4]. ر. ک:«آداب و احکام قبل و بعد از مردن»، 38082.

[5]. ر. ک: «بخشش گناه‌کار با دعای دیگران، و عدالت خدا»، 280؛«هدیه ثواب کارهای نیک به دیگران»، 18909.