جستجوی پیشرفته
بازدید
2287
آخرین بروزرسانی: 1401/11/16
خلاصه پرسش
گویا روایتی وجود دارد که بر اساس آن، طرح شکایت در دادگاه‌های بین المللی و کشورهای غیر اسلامی مجاز نیست! نظر شما در این مورد چیست؟!
پرسش
با سلام؛ با توجه به روایت زیر، آیا شکایت در دادگاه‌های بین المللی حرام است؟ «سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّه(ع) عَنْ رَجُلَینِ مِنْ أَصْحَابِنَا بَینَهُمَا مُنَازَعَةٌ فِی دَینٍ أَوْ مِیرَاثٍ فَتَحَاکمَا إِلَی السُّلْطَانِ و إِلَی الْقُضَاةِ أیحِلُّ ذَلِک؟ قَالَ: مَنْ تَحَاکمَ إِلَیهِمْ فِی حَقٍّ أَوْ بَاطِلٍ فَإِنَّمَا تَحَاکمَ إِلَی الطَّاغُوتِ و مَا یحْکمُ لَه فَإِنَّمَا یأْخُذُ سُحْتاً و إِنْ کانَ حَقّاً ثَابِتاً لأَنَّه أَخَذَه بِحُکمِ الطَّاغُوتِ و قَدْ أَمَرَ اللَّه أَنْ یکفَرَ بِه. قَالَ اللَّه تَعَالَی: «یرِیدُونَ أَنْ یتَحاکمُوا إِلَی الطَّاغُوتِ و قَدْ أُمِرُوا أَنْ یکفُرُوا بِه. قُلْتُ: فَکیفَ یصْنَعَانِ؟ قَالَ: ینْظُرَانِ إِلَی مَنْ کانَ مِنْکمْ مِمَّنْ قَدْ رَوَی حَدِیثَنَا و نَظَرَ فِی حَلَالِنَا و حَرَامِنَا و عَرَفَ أَحْکامَنَا فَلْیرْضَوْا بِه حَکماً فَإِنِّی قَدْ جَعَلْتُه عَلَیکمْ حَاکماً فَإِذَا حَکمَ بِحُکمِنَا فَلَمْ یقْبَلْه مِنْه فَإِنَّمَا اسْتَخَفَّ بِحُکمِ اللَّه و عَلَینَا رَدَّ و الرَّادُّ عَلَینَا الرَّادُّ عَلَی اللَّه و هُوَ عَلَی حَدِّ الشِّرْک بِاللَّه».
پاسخ اجمالی

 

ترجمه روایت مطرح‌شده در پرسش، چنین است:

از امام صادق‌(ع) در مورد دو مردی از شیعیان پرسیدم که در مورد بدهی و یا ارثی با هم اختلاف داشته و برای قضاوت نزد سلطان جور و قاضیان (منصوب‌شده توسط او) می‌روند. آیا چنین طرح دعوایی مجاز است؟!

امام فرمود: هر کس داورى نزد آنان برد -چه شکایتش به حق باشد و چه نادرست- گویا نزد طاغوت به شکایت برخاسته است، و در پی آن، هر آنچه با حکم چنین قاضیانی دریافت ‌کند حرام است، هر چند حق مسلّم او باشد؛ زیرا او حقش را (از راهی نادرست و) با استفاده از حکم طاغوت گرفته است، حال آن‌که خداوند دستور داده تا به طاغوت کفر ورزیده شود. خداوند می‌فرماید: می‌خواهند طاغوت را به عنوان داور برای خودشان مشخص کنند، با آن‌که به آنان فرمان داده‌شد که به طاغوت کفر بورزند!

راوی می‌گوید: با شنیدن این پاسخ عرضه داشتم: پس برای رفع مشکل آنان چه پیشنهادی می‌دهید؟!

امام فرمود: فردی از میان هم‌مسلکان خود برگزینند که آشنا به سخنان ما و حرام و حلال خداوند و دیگر احکام شرعی ‌باشد، و او را داور میان خود قرار دهند؛ زیرا من چنین افرادی را برای شما قاضی منصوب کرده‌ام؛ لذا اگر آنان مطابق آنچه گفته‌ایم حکمی صادر کنند و یکی از طرفین دعوا آن‌را نپذیرد، در حقیقت حکم خداوند را کوچک شمرده و سخن ما را رد کرده است، و هر کس سخن ما را رد کند گویا سخن خدا را رد کرده و این به منزله شرک به خداوند است ... .[1]

در بررسی و تحلیل این روایت باید گفت:

  1. ضرورت دفاع از حق شخصی و عمومی امری بدیهی و روشن است. مسئولان و حاکمان هر جامعه‌ای وظیفه دارند با تمام توان از حق و حقوق مردم دفاع کنند.
  2. در درجه‌ی اول و در صورت امکان برای دفاع از حق خود باید به محکمه قضایی اسلامی مراجعه نمود که احکام آن منطبق با سخن معصومان(ع) است؛ اما در صورتی که چنین امکانی فراهم نباشد، طبیعی است که انسان از راه‌های دیگر به دفاع از حق خود برخیزد.
  3. در همین راستا حدیث مطرح شده در پرسش، ناظر به پرونده‌ای است که طرفین دعوا از پیروان اهل‌بیت(ع) باشند و ناظر به زمانی است که امکان طرح دعوا نزد قضات حق و داورانی که به صورت خاص و یا عام از سوی ائمه(ع) برگزیده شده باشند وجود داشته باشد، و دریافت حق از طریق مراجعه و طرح دعوا نزد چنین داورانی امکان‌پذیر باشد.

بدیهی است که امروزه در مسائل بین المللی و نیز در پرونده‌هایی که در کشور غیر اسلامی باید بدان رسیدگی کرد، چنین امکانی فراهم نیست و نمی‌توان به داوران شرعی مراجعه نمود و از این طریق از حقوق شخصی خود و نیز حقوق عمومی جامعه دفاع کرد. بنابر این، در چنین وضعیتی از باب ضرورت و لزوم دفاع از حقوق مشروع فرد و جامعه، طرح دعوا و شکایت در دادگاه‌‌های بین المللی و دادگاه‌ کشورهای غیر اسلامی نه تنها مجاز است؛ بلکه در مواردی واجب خواهد بود و هیچ منافاتی با حدیث یادشده نخواهد داشت.


[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 67، حدیث 10، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407 ق.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    799288 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    762653 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    685750 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    661275 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    650043 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    603378 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580640 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    574987 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565643 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564880 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...