لطفا صبرکنید
48439
- اشتراک گذاری
بی‌گمان پیامبر اسلام(ص) همسران متعددی داشت و در این میان، زنانی وجود دارند که هیچ شک و ابهامی در مورد ازدواج آنان با حضرتشان نیست، و در منابع تاریخی گزارش‌های فراوانی از آنان وجود دارد؛ اما گاه از زنانی به عنوان همسر پیامبر(ص) یاد می‌شود که تنها اندکی از منابع تاریخی به ذکر نامشان بسنده کرده و یا مختصر گزارشی در مورد آنان ارائه کرده‌اند. بر این اساس، نمی‌توان ازدواج آنان با پیامبر(ص) را موضوعی قطعی به شمار آورد؛[1] از این‌رو اگر در ادامه نام فردی تحت عنوان همسر پیامبر(ص) اعلام شد، به معنای تأیید قطعی آن گزارش نیست.
در روایتی از امام صادق(ع)، شمار همسران پیامبر پانزده تن ذکر شده است.[2]
بر اساس گزارش مقریزی، ازدواج پیامبر(ص) با چهار نفر از این پانزده نفر، در همان مرحله عقد پایان یافت (و پیامبر ص با آنان همبستر نشد).[3]
ابن اسحاق همسران آن‌حضرت را سیزده نفر شمرده است که با دو نفر تنها به برگزاری عقد اکتفا نمود و دو نفر از آنان هنگام حیات آن‌حضرت از دنیا رفتند.[4]
بر اساس دو گزارش بالا، همسران واقعی پیامبر(ص) یازده نفر بودند.
به هر حال، اوّلین همسر پیامبر(ص) که با آن‌حضرت 25 سال، زندگی مشترک داشت و تا زمان زنده‌بودنش پیامبر همسر دیگری نگرفت، حضرت خدیجه(س) بود که سه سال قبل از هجرت از دنیا رفت.
همچنین گزارش شده است که هنگام رحلت پیامبر(ص)، 9 همسر به نام‌های «عائشه»، «حفصه»، «ام حبیبه»، «ام سلمه»، «سوده»، «زینب دختر جحش»، «میمونه»، «صفیه» و «جویریه» در خانه حضرتشان بودند.[5]
به هر حال، منابع تاریخی، افراد زیر را همسران پیامبر(ص) اعلام می‌کند:
- سوده بنت زمعه،[6]
- عائشه بنت ابی بکر،[7]
- غزیه بنت دودان بن عوف بن عمرو،[8]
- حفصه بنت عمر بن الخطاب،[9]
- زینب بنت خزیمه بن الحارث،[10]
- ام سلمه،[11]
- زینب بنت جحش بن رئاب،[12]
- ام حبیبه بنت ابی سفیان،[13]
- صفیه بنت حی بن اخطب،[14]
- میمونه بنت الحارث،[15]
- ماریه قبطیه،[16]
- ریحانه بنت شمعون،[17] گزارش شده است که او ابتدا کنیز رسول خدا(ص) بود و بعد از آن‌که اسلام آورد، حضرتشان به او پیشنهاد آزادی و ازدواج داد، اما او ترجیح داد همچنان کنیز پیامبر(ص) باشد.[18]
- فاطمه کلابیه. گفتنی است که بر اساس برخی گزارش‌ها پیامبر(ص) در همان زمان عقد از فاطمه کلابیه جدا شد.[19] بر این اساس، قرار دادن او در شمار همسران آن‌حضرت شوار است.
- عمره بنت یزید که او نیز مانند مورد قبلی، در همان زمان عقد از پیامبر(ص) جدا شد.[20]
- عالیه بنت ظبیان،[21]
- اسماء بنت نعمان،[22]
- جویریه که نام وی برّة بنت الحارث بود.[23]
- ریحانه بنت زید.[24] البته برخی می‌گویند وی در ملک رسول خدا(ص) بود.[25]
- ملیکه بنت کعب کنانیه[26] که برخی نام وی را عمره ذکر کرده‌اند.[27]
بر اساس برخی از گزارش‌ها، عائشه به وی گفت آیا با قاتل پدرت ازدواج می‌کنی؟! در نتیجه وی از رسول خدا(ص) طلاق گرفت. البته برخی مورخان معتقدند که آن‌حضرت(ص) اصلا نه با وی و نه با هیچ زن دیگری از قبیله کنانه ازدواج نکرده بود. وی در زمان حیات رسول خدا(ص) از دنیا رفت.[28]
[1]. «جواز بیش از چهار همسر داشتن پیامبر اسلام(ص)»، 766.
[2]. شیخ صدوق، خصال، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ج 2، ص 419، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، 1362ش.
[3]. مقریزی، تقی الدین، امتاع الاسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، تحقیق، نمیسی، محمد عبد الحمید، ج 6، ص 92، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1420ق.
[4]. ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج 8، ص 131و 174، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم، 1418ق.
[5] . رفیع الدین قاضى ابرقوه همدانی، اسحاق بن محمد، سیرت رسول الله(ص)، ترجمه سیره ابن اسحاق، ج 2، ص 1099، تهران، وزارت ارشاد، چاپ سوم، 1377ش؛ نک: «جواز بیش از چهار همسر داشتن پیامبر اسلام(ص)»، 766.
[6]. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج 1، ص 407، بیروت، دار الفکر، 1417ق؛ «دومین همسر پیامبر اسلام(ص)»، سؤال 52737. (بلاذری در انساب الاشراف، ج 1، ص 409 – 459 نام همسران رسول خدا(ص) برشمرده است).
[7]. انساب الاشراف، ج 1، ص 409.
[8]. همان، ج 1، ص 422.
[9]. همان.
[10]. همان، ج 1، ص 429.
[11]. همان.
[12]. همان، ج 1، ص 433.
[13]. همان، ج 1، ص 438.
[14]. همان، ج 1، ص 442.
[15]. همان، ج 1، ص 444.
[16]. همان، ج 1، ص 448؛ «پیامبر اسلام(ص) و تحریم نزدیکی با کنیزش»، 100910.
[17]. انساب الاشراف، ج 1، ص 453.
[18]. همان.
[19]. همان، ج 1، ص 454.
[20]. همان، ج 1، ص 456.
[21]. همان، ج 1، ص 455.
[22]. همان، ج 1، ص 456.
[23]. همان، ج 1، ص 441؛ ابن حبیب، محمد بن حبیب، المحبر، محقق، شتیتر، ایلزه لیختن، ص 89، بیروت، دار الآفاق الجدیدة، چاپ اول، بی‌تا.
[24]. ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق، عطاء، محمد عبد القادر، ج 8، ص 103، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1410ق.
[25]. امتاع الاسماع، ج 1، ص 252.
[26]. انساب الأشراف، ج 1، ص 458؛ مقریزی، تقی الدین، امتاع الاسماع، تحقیق، نمیسی، محمد عبد الحمید، ج 6، ص 101، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1420ق.
[27]. انساب الاشراف، ج 1، ص 458.
[28]. طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، ج 11، ص 596-597، تحقیق، ابراهیم، محمد أبوالفضل، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، 1387ق.
