هرگاه راوی(روایت‌کننده) در جهتی از جهات، مانند سن، ملاقات با پیامبر(ص)، میزان دانش، کثرت روایت و ... در سطح بالاتری نسبت به مروی عنه(کسی که روایت از او نقل می‌شود) باشد، در دانش حدیث، به چنین روایتی روایت «الاکابر عن الاصاغر» می‌گویند؛ مانند روایت صحابی از تابعی و تابعی از اتباع تابعان.[1]

موارد زیر، نمونه‌هایی از روایت اکابر از اصاغر است:

1. راوی از نظر سن، بزرگ‌‌تر از مروی عنه و یا از نظر طبقه، قدیمی‌‌تر از او باشد. مانند روایت پدر از پسر، نظیر روایتی که عباس بن عبد المطلب از پسرش عبد الله بن عباس نقل می‌کند مبنی بر این‌که پیامبر اسلام(ص) در «مزدلفه»[2] بین دو نماز جمع کرد.[3]
2. راوی از نظر سنی کوچک‌تر از مروی عنه؛ اما از نظر جایگاه و منزلت اجتماعی از او بالاتر ‌باشد، مانند روایت پیامبر(ص) از ابراهیم(ع) در شب معراج که می‌فرماید: ابراهیم(ع) را در شب معراج دیدم که فرمود: سلام مرا به امت خود برسان....^[4]

3. راوی هم از جهت سن و هم جایگاه اجتماعی بزرگ‌‌تر از مروی عنه باشد مانند: روایت شیخ از شاگرد خود.[5]

[1]. ر. ک: سبحانی، جعفر، أُصول الحدیث و أحکامه فی علم الدّرایة، ج 1، ص 93- 94، دار إحیاء التراث العربی.

[2]. ر. ک: «مزدلفه»، 102490.

[3]. العاملی، الشیخ حسین بن عبد الصمد، وصول الأخیار إلى اصول الأخبار، المحقق، الکوهکمری، السید عبد اللطیف، ج 1، ص 116، مجمع الذخائر الإسلامیة

[4]. فتال نیشابوری، محمد بن احمد، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، ج 1، ص 58، قم، رضی، چاپ اول، 1375ش. «...ثُمَّ مَضَى فَمَرَّ عَلَى إِبْرَاهِیمَ خَلِیلِ الرَّحْمَنِ فَنَادَاهُ مِنْ خَلْفِهِ قَالَ یَا مُحَمَّدُ أَقْرِئْ أُمَّتَکَ مِنِّی السَّلَامَ وَ أَخْبِرْهُمْ أَنَّ الْجَنَّةَ مَاؤُهَا عَذْبٌ وَ تُرْبَتُهَا طَیِّبَة...».

[5]. برای آگاهی بیشتر، ر. ک: الغوری، سید عبد الماجد، المدخل الی دراسة علوم الحدیث، ص 459، دمشق، دار ابن کثیر، چاپ اول، 1430ق/ 2009م.