جستجوی پیشرفته
بازدید
593
آخرین بروزرسانی: 1403/08/05
خلاصه پرسش
چرا معاویه بعد از آن که دست برتر را در نبرد با امام حسن(ع) به دست آورد، حضرتشان را به شهادت نرساند؟! پیشنهاد صلح از طرف امام حسن(ع) مطرح شد یا معاویه؟
پرسش
چرا معاویه به امام حسن(ع) پیشنهاد صلح داد؟ آیا او نمی‌توانست به امام حسن(ع) که زخمی شده بود و باقیمانده سپاه حضرتشان که پراکنده شده بودند حمله کرده و آنان را به شهادت برساند؟
پاسخ اجمالی

با تمام ضعفی که کوفیان در سال‌ پایانی حکومت امام علی(ع) و به دنبال آن در ابتدای حکومت امام حسن(ع) داشتند؛ اما این‌گونه نبود که سپاه عراق کاملا متلاشی شده باشد و در پی آن معاویه بتواند به سادگی و با جنگی مختصر و بدون دادن تلفات سنگین بر آنان پیروز شود و با به شهادت رساندن امام دوم(ع) به آرزوی خود، یعنی حکومت بر تمام گستره جهان اسلام دست یابد؛ زیرا اگر چه امام مجتبی(ع) زخمی برداشته بود، و تعدادی از فرماندهان تحت امرش نیز از طرف معاویه با رشوه تطمیع شده و تفرقه‌ای در میان لشکرشان افتاده بود؛ اما هنوز سپاه معاویه به عمق لشکر امام(ع) نفوذ نکرده بود و امام(ع) هنوز یاران باوفایی داشت که تا پای جان حاضر به دفاع از آن‌حضرت بودند. پس آنچه در پرسش مطرح شده است که «معاویه می‌توانست، اما خودداری کرد!»، به همین سادگی هم نبود.

از سوی دیگر، معاویه فردی زیرک بود و می‌دانست که در آن مقطع، اگر امام و بسیاری از یارانش را به شهادت برساند، ممکن است بستگان مقتولین و نیز بسیاری از مسلمانانی که خود را از این نبرد کنار کشیده و بی‌طرف بودند، با کشته‌شدن نوه پیامبر اسلام(ص) احساساتشان تحریک شده و دشمنانی بالفعل و بالقوه برای معاویه درآمده و همواره برای او ایجاد خطر نمایند و معاویه چنین چیزی را نمی‌خواست!

حیله‌ او برای رسیدن به حکومت فراگیر بر سرزمین‌های اسلامی، آن بود که بدون دردسر و بدون تلفات سنگین و با شعار آشتی و صلح‌جویی، ابتدا عراق و در پی آن دیگر مناطق را به حکومت خود ضمیمه کند.

به همین دلیل او از ابتدا اصرار داشت‌ تا امام(ع) را به‌ کناره‌گیری از حکومت راضی‌ کند. و به عبارتی پیشنهاد صلح ابتدا -و قبل از مشخص‌شدن نتیجه جنگ- از سوی خود معاویه مطرح می‌شد.

شاهـد این ادعا، یکی از پیغام‌های امام به معاویه است‌ که‌ در آن بر ادامه نبرد‌ پافشاری شده و او را تهدید کرد که با سپاهش روبرو‌ می‌شود و جز شمشیر، چیز دیگری میانشان حاکم‌ نخواهد بود.[1]

در طرف مقابل، نقل شده است که معاویه نامه‌ای به امام(ع) نوشته و آن‌را به همراه گروهی به‌ مدائن‌ فرسـتاد تا در مورد صلح‌ با امام حسن(ع) گفت‌وگو کنند که حضرتشان بعد از گفت‌وگو با آنان، صلح‌ را نپذیرفت و بر ادامه نبرد اصرار داشت‌؛ زیرا به حیله‌ معاویه آگاه بود.[2]

بنـابراین‌ امـام، اولین‌ درخواسـت‌های صلح معاویه‌ را رد کرد تا زمینه‌ای برای آن نشود که او بتواند در جامعه اسلامی، خود را فردی شایسته خلافت معرفی نماید؛ زیرا معاویه با زیرکی‌های شخصی و نیز داشتن مشاورانی مانند عمرو عاص، به دنبال آن بود که تسلیم امام(ع) را نشانی بر مشروعیت خلافتش بداند؛ اما امام(ع) تنها زمانی این سازش را پذیرفت که موجودیت اسلام را در خطر دید و در آن مقطع صلح را به نفع جامعه اسلامی می‌دانست.

با این وجود؛ اما حضرتشان بندهایی را در معاهده صلح گنجاند که هر فردی با مطالعه آن درخواهد یافت که این صلح، نشانی از مشروعیت خلافت معاویه نیست.


[1]. ر. ک: اصفهانی، ابی الفرج، مقاتل الطالبیین‏، تحقیق، سید احمد صقر، ص 64- 66، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا

[2]. ر. ک: یعقوبی، احمد بن أبی یعقوب‏، تاریخ الیعقوبی، ج 2، ص 215، بیروت، دار صادر، چاپ اول، بی‌‌تا؛ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق، زکار، سهیل، زرکلی، ریاض، ج 3، ص 40، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، 1417ق؛ شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، ج 2، ص 13- 14، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، 1413ق.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    791826 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    755914 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می کند؟
    679087 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه های دینی ما مسئله ای شناخته شده است، چنان که در آیات و روایات آمده است: "بریده باد هر دو دست ابو لهب"؛ "از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می رود". و... . منتها همان گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    658379 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و تصمیم جدی ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    648261 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    599809 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    579962 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    564670 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564008 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...
  • می خواهم دعا کنم همسرم در زندگی مطیع من باشد آیا در این زمینه دعایی از اهل بیت (ع) به ما رسیده است؟
    558550 Practical 1389/02/22
    دعاها، لازم نیست حتماً به زبان عربى خوانده شوند؛ هرچند به عربی بهتر است، حتى دعا در نماز به زبان فارسى جایز است.نکته مهم تر این که انسان باید شرایط دیگر تأثیر گذاری دعا ...