در پاسخ به این سؤال باید به چند نکته توجه نمود:
الف. این جمله ای که از حضرت آیت الله بهجت نقل شده که، پیران این زمان نیز زمان ظهور را درک خواهند کرد، طبق تحقیقی که از دفتر ایشان صورت گرفته، صحیح نیست،[1] بلکه سخن معظم له این است که "اذا اشتد الامر قرب الفرج". هر وقت سختی و مشکلات زیاد شود امر فرج نزدیک خواهد شد. و این سخن برگرفته از روایاتی است که می فرماید: قبل از ظهور، فتنه ها آشکار می گردد و جهان پر از ظلم و جور خواهد شد.
ب. در روایات نه تنها وقت و زمان خاصی برای ظهور امام زمان (عج) تعیین نشده، بلکه از تعیین وقت برای ظهور امام زمان (عج) ممانعت شده است.
به چند روایت در این زمینه اشاره می کنیم:
1. فضیل می گوید از امام صادق (ع) سؤال کردم آیا ظهور امام زمان (عج) وقت خاصی دارد، حضرت سه بار فرمودند: "کذب الوقّاتون[2]؛ آنها که وقت آن را تعیین مى‏کنند دروغ گفتند".
2. در روایت دیگری امام صادق (ع) می فرماید: آنهایی که وقت خاصی را به عنوان وقت ظهور معرفی می کنند دروغگو هستند ما اهلبیت هرگز وقتی را برای ظهور امام زمان (عج) تعیین نکرده ایم.[3]
3. در روایت دیگری امام صادق (ع) می فرماید: هر کسی را که برای ظهور امام زمان (عج) وقت تعیین کند دروغگو بدانید چرا که ما اهلبیت وقت خاصی تعیین نکرده ایم بنابراین کلام او منسوب به ما و از طرف ما نبوده بلکه از پیش خود سخن گفته و دروغ است.[4]
4. در بعضی از روایات داریم که حتی خود امام زمان (عج) نیز وقت ظهورشان را نمی دانند و خدای متعال هنگام ظهور به واسطۀ علائم خاصی زمان ظهور را به حضرت اطلاع می دهند.
مفضل بن عمرو از امام صادق (ع) درباره تفسیر آیه "و اذا نقر فی الناقور"[5] سؤال کرد که امام در پاسخش فرمودند: انّ منا اماما مستترا فاذا اراد الله عز و جل اظهار امره نکت فی قلبه نکتة فظهر و امر بامر الله عز و جل، که از این روایات بخوبی استفاده می شود که خود امام زمان (عج) نیز زمان ظهورشان را نمی دانند و در هنگامۀ ظهور ، خدای متعال بواسطۀ علائم خاصی زمان ظهور را به حضرت اطلاع می دهند.[6]
ج. علماء در مورد علت تعیین نشدن وقت ظهور ، دلیل های فراوانی بیان نمودند:
1. اگر مؤمنین وقت ظهور را بدانند فاش می کنند و دشمنان حضرت، آمادگی کامل برای مقابله و مبارزه با حضرت را پیدا خواهند کرد.
2. خداوند متعال می خواهد انتظار منتظرین دائمی باشد، چرا که اگر وقت تعیین شود فقط در همان وقت مردم مؤمن منتظر آمدن حضرت خواهند بود و در غیر آن وقت از یاد حضرت غافل می شوند.[7]
3. چون یکی از فلسفه های غیبت، امتحان عباد و بندگان خدا است[8]، از این رو لازمه اش این است که وقت غیبت و ظهور معلوم نباشد تا مؤمن و غیر مؤمن واقعی از همدیگر شناخته شوند. به همین جهت در بعضی از روایات آمده که مردم در زمان غیبت در وجود حضرت شک می کنند. شاید منشأ شک و تردید مردم این است که وقت خاصی برای ظهور تعیین نشده است. مسألۀ ظهور از این نظر شبیه به مسئلۀ مرگ است.
4. وقت ظهور بر طبق بسیاری از روایات از امور بدائی است[9] و قابل تقدیم و تأخیر است از این رو اگر وقت خاصی برای مردم گفته شود و به واسطۀ بعضی از مصالح ظهور حضرت تأخیر افتد، مردم در امر دین و امامشان شک می کنند.[10] همانطوری که در روایتی امام صادق (ع) با تمسک به داستان رفتن موسی به طور که به مردم اطلاع داده بود که 30 روزه است و بعد 10 روز بر آن اضافه شد و با اضافه شدن 10 روز داستان سامری و ... پیش آمد و بسیاری از مردم گمراه شدند، می فرمایند ظهور امام زمان (عج) نیز این گونه است که اگر وقت خاصی برای آن تعیین شود و بعد ظهور به تأخیر افتد، مردم در امر دین شک خواهند کرد لذا خدای متعال وقت خاصی را برای ظهور تعیین نکرده اند.[11]
د) در روایات برای ظهور حضرت برخی از علامت ها و نشانه هایی بیان شده است که بعضی از این علائم به عنوان علائم غیر حتمیه و برخی دیگر، علائم حتمیه هستند که علائم حتمیه آن، خروج یمانی، خروج سفیانی، نداء آسمانی، قتل نفس زکیه و خسف بیداء است. [12]
امام صادق (ع) می فرماید: 15 روز قبل از ظهور امام زمان (ع) نفس زکیه به شهادت می رسد.[13]
و نیز می فرماید: قبل از آمدن و ظهور امام زمان (عج) منادی آسمانی به ظهور حضرت ندا می دهد، به گونه ای که تمام مردم روی کرۀ زمین آن ندا را می شنوند.[14]
چنانکه در تفسیر آیۀ "و استمع یوم ینادی المنادی من مکان قریب یوم یسمعون الصیحة بالحق ذلک یوم الخروج، می فرمایند: در روز ظهور امام زمان (عج) منادی آسمانی آن حضرت را به اسم او و اسم پدرش نداء داده و مردم را به ظهور آن حضرت (عج) بشارت می دهد.[15]
در روایتی پیامبر اکرم (ص) ضمن اشاره به حوادث و فتنه های آخرالزمان به خروج سفیانی و خسف بیداء اشاره کرده می فرمایند: سفیانی از وادی یابس خروج کرده و به شهر دمشق وارد می شود و از آنجا دو لشکر آماده نموده و یکی را به سمت بغداد اعزام می کند که در بغداد به قتل و غارت می پردازند و لشکر دیگر به میدنه می آیند و پس از تخریب آن، عازم مکه می شوند که در بین راه در سرزمین بیداء، زمین دهان باز کرده و آنان را به کام خود فرو می برد.[16]
خروج یمانی نیز در بسیاری از روایات یکی از علائم ظهور امام زمان (ع) معرفی شده است.[17]

---