رعایت نظافت و پاکیزگی در همه جا و براى همه افراد اعم از زن و مرد، لازم و ضروری است. انسان باید بدن و لباسش را همیشه تمیز نگه دارد. دست کم هفته اى یک مرتبه به حمام برود. هر روز صبح دست و صورتش را بشوید. دندان هایش را مسواک کند. موهایش را شانه بزند. موهاى سر و صورتش را اصلاح کند. هر روز پاهایش را بشوید تا بوى بد ندهد. جوراب هایش همیشه تمیز باشد. لباس هایش شسته و پاکیزه باشد. به مقدار توانایى و در حدود استطاعت مالى اش لباس هاى خوب و زیبا بپوشد.

اسلام درباره نظافت و پوشیدن لباس زیبا فراوان سفارش کرده است، به گونه ای که پیامبر اکرم (ص) در این باره مى فرماید: "نظافت جزو ایمان است.[1]

حضرتش در باره مسواک زدن دندان می فرماید: آن قدر جبرئیل درباره مسواک به من سفارش کرد که بر دندان هایم ترسیدم.[2]

امام على (ع) در مورد نظافت و زیبایی فرمود: خداوند زیبا است و زیبایى را دوست دارد، و دوست دارد که آثار نعمت هایش را بر بندگانش ببیند.[3]

یکی از چیزهایی که در این مسئله شایان دقت است، این است که پاکیزگى و زیبایى اختصاص به زنان ندارد، بلکه مردان هم باید به ظاهر و سر و وضع خویش برسند و تمیز و شیک باشند. عده ای از مردها اساساً مقیّد به نظافت و زیبایی نیستند. به اصلاح سر و صورت چندان توجه ندارند. با لباس هاى کثیف و موهاى ژولیده در منزل و در حضور مردم ظاهر مى شوند و... .

البته، شاید بیش تر مردها به زینت کردن و نظافت و شیک پوشى مقیّد باشند، ولى آن را براى خارج از منزل انجام مى دهند. وقتى مى خواهند به اداره، بازار، خیابان و یا مجلس مهمانى بروند، سر و صورتشان را اصلاح مى کنند، موهاى خود را شانه مى زنند، بهترین لباس ها را مى پوشند و از منزل خارج مى شوند، اما وقتى به منزل باز مى گردند، لباس هاى اتو کرده و زیبا را از تن در آورده، لباس هاى مندرس و کثیف را مى پوشند. کم تر اتفاق مى افتد که در منزل موهاى شان را شانه بزنند و به آرایش و زیبایى مقیّد باشند. نظافت، آرایش و شیک پوشى را تنها براى خارج منزل و براى مردم بی گانه مى گذارند، اما به فکر خانواده شان نیستند.

توجه به این نکته ضروری است که همان گونه که مرد نمى پسندد همسرش خانم ژولیده اى باشد، بلکه انتظار دارد خانم در منزل به سر و وضع خود برسد، و تمیز و زیبا باشد، باید مطمئن باشد که همسرش نیز از او چنین انتظاری را دارد. او نیز از شوهر ژولیده و بدقیافه بدش مى آید، و دوست دارد همیشه شوهرش را زیبا و مرتب ببیند.

در روایتی از امام صادق (ع) نقل شده است: مرد باید قیافه و ظاهر آراسته داشته باشد که موجب تمایل بیشتر همسرش گردد.[4]

همچنین راوی مى گوید: امام علی (ع) را دیدم که موهای خود را با حنا رنگین کرده بود. گفتم. خضاب کرده اید؟ فرمود: آرى. مرتب و مهیا بودن باعث عفت زنان مى شود. به واسطه نامرتبى و مهیا نبودن مردان است که زنان، عفت خویش را از دست مى دهند.[5] حضرت در ادامه همین روایت می فرماید: از اخلاق پیامبران نظافت، پاکی و تمیزی، اصلاح سرو صورت... است.

نقل شده است؛ گروهی از مردم به حضور امام باقر (ع) رسیدند، در حالی که امام خضاب کرده بود. آنان از علت خضاب کردن آن حضرت، پرسیدند. امام (ع) فرمود: چون زنان از آراستگی شوهر خویش شادمان می شوند، من برای همسرانم خضاب کرده و خود را آراسته ام.

راوی می گوید: من به همراه یکی از دوستانم به منزل امام باقر (ع) رفته، بر او وارد شدیم. برخلاف تصور خویش، آن حضرت را در اتاقی مفروش، آراسته و زینت شده یافتیم و بر دوش وی پارچه ای به رنگ گل های سرخ مشاهده کردیم. محاسن را قدری کوتاه کرده و بر چشمان سرمه کشیده بود. ما مسائل خود را با آن حضرت در میان گذاشتیم و سؤال هایمان را پرسیدیم و از جا برخاستیم. هنگام خارج شدن از منزل، امام به من فرمود: همراه با دوستت، فردا هم نزد من بیایید. گفتم بسیار خوب، خواهیم آمد. چون فردا شد، با همان دوستم به خانه امام رفتیم، ولی این بار به اتاقی وارد شدیم که در آن، جز یک حصیر، هیچ امکاناتی نبود و امام پیراهنی خشن بر تن داشت.

در این هنگام امام به رفیق من رو کرد و فرمود: ای برادر بصری. اتاقی که دیشب مشاهده کردی و در آن جا نزد من آمدی از همسرم بود که تازه با او ازدواج کرده ام و در واقع آن اتاق، اتاق او بود و لوازم آن نیز، لوازم و امکاناتی است که او آورده است. او خودش را برای من آراسته بود و من نیز می بایست عکس العمل مناسبی داشته باشم و خودم را برای او بیارایم و بی تفاوت نباشم. امیدوارم از آنچه دیشب مشاهده کردی، به قلبت گمان بد راه نداده باشی.

رفیق من در پاسخ امام گفت: به خدا قسم، بدگمان شده بودم، ولی اکنون خداوند آن بد گمانی را از قلبم زدود و حقیقت را دریافتم.[6]

آنچه از این حدیث استفاده می شود، این است که امام (ع) از همسرش انتظار ندارد که چون او بر حصیر بنشیند و لباس خشن بر تن کند. نیز آنچه را که از مجموع مطالب ارائه شده به دست می آید؛ این است که نظافت، تمیزی و آراستگی ظاهری برای مردان، مورد سفارش جدی اسلام و پیشوایان دین بوده است.