در مورد پرسش مطرح شده؛ یعنی پوشاندن عیوب و گناهان بندگان در قیامت، باید گفت؛ آنچه را که تعالیم و آموزه­های دینی به ما می­گوید این است که خداوند «ستار العیوب» است؛ یعنی عیب­های بندگان را می‌پوشاند و مخفی نگه می‌دارد. منظور از عیب­ها در این­جا گناهان و خطاهایی است که از بندگان سرمی­زند. نکتۀ جالب و قابل دقت این است که این صفت خداوند به صیغه «مبالغه» بیان شده است؛ یعنی بسیار پوشاننده؛ یعنی فراتر از آنچه را که برای ما قابل تصور است. این صفت از ویژگی­های خداوندی است که نسبت به بندگانش بسیار مهربان و بخشنده می­باشد؛ رحمتش بر همه چیز و همه کس گسترده است. لذا اگر گناهی را بخشید نه تنها آن را می­پوشاند و منتشر نمی­کند، بلکه حتی آن را به روی خود بنده نیز نمی­آورد تا وی در مقابل عظمت و بزرگیش شرمنده شود.

در روایتی از رسول خدا(ص) نقل شده است: «از خدا خواستم که حساب امت مرا به من واگذارد تا پیش امت‌هاى دیگر رسوا نشود، پس خداى عز و جل به من وحى کرد، اى محمد نه، بلکه من حسابشان را می‌رسم و اگر گناهى از آنها سر زده از تو پوشیده مى‏دارم که پیش تو نیز رسوا نشود».[1] از این رو است که اگر انسان بارها گناه کند و توبه­اش را بشکند او تواب است و دوباره توبه­اش را می­پذیرد و نقض پیمان­هایش را نادیده می­گیرد.

گفتنی است که نسپردن حساب امت به پیامبر و پوشیده نگهداشتن اعمالشان بر آن حضرت، به معنای عدم اطلاع آنها از اعمال بندگان نیست؛ چرا که ما معتقدیم پیامبر اسلام(ص) و ائمه‌ی(ع) در همین دنیا هم بر اعمال ما ناظرند. اما این که خدا می‌فرماید من خود اعمال آنها را بررسی می‌کنم تا پیش تو نیز رسوا نشوند، منظور گشودن پرونده امت در قیامت در حضور خود آنان است تا موجب شرمساری بندگان گناه‌کار پیش رسول خدا نشود.

با توجه به این ویژگی است که در دعاها و مناجات­های وارده از سوی پیشوایان دین فراوان به این موضوع اشاره شده است. ما در این فرصت به اختصار به چند نمونۀ از آنها اشاره خواهیم کرد.

1.«إِلَهِی قَدْ سَتَرْتَ‏ عَلَیَ‏ ذُنُوباً فِی الدُّنْیَا وَ أَنَا أَحْوَجُ إِلَى سَتْرِهَا عَلَیَّ مِنْکَ فِی الْأُخْرَى»؛[2] ای خدایی که در دنیا گناهان مرا پوشاندی، من به پوشاندن آنها در آخرت محتاج­ترم.

2. «وَ اغْفِرْ لِی‏ مَا خَفِیَ‏ عَلَى الْآدَمِیِّینَ مِنْ عَمَلِی وَ أَدِمْ لِی مَا بِهِ سَتَرْتَنِی»؛‏[3] خدایا گناهان مرا که بر بندگانت مخفی است، ببخش و آنچه را پوشاندی همچنان از دیگران مخفی نگهدار.

 در این دعا منظور از ادامۀ پوشاندن و مخفی نگهداشتن، به یقین مخفی نگهداشتن آنها در آخرت است.

3. «أَنَّ النَّبِیَّ (ص) قَالَ: مَنْ أَرَادَ أَنْ لَا یَقِفَهُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ عَلَى قَبِیحِ أَعْمَالِهِ وَ لَا یُنْشَرَ لَهُ دِیوَانٌ فَلْیَقْرَأْ هَذَا الدُّعَاءَ فِی دُبُرِ کُلِّ صَلَاةٍ وَ هُوَ اللَّهُمَّ إِنَّ مَغْفِرَتَکَ أَرْجَى مِنْ عَمَلِی وَ إِنَّ رَحْمَتَکَ أَوْسَعُ مِنْ ذَنْبِی اللَّهُمَّ إِنْ کَانَ ذَنْبِی عِنْدَکَ عَظِیماً فَعَفْوُکَ أَعْظَمُ مِنْ ذَنْبِی اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ أَکُنْ أَهْلًا أَنْ أَبْلُغَ رَحْمَتَکَ فَرَحْمَتُکَ أَهْلٌ أَنْ تَبْلُغَنِی وَ تَسَعَنِی لِأَنَّهَا وَسِعَتْ کُلَّ شَیْ‏ءٍ بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِین»؛‏[4]

هر کس دوست دارد که خداوند اعمال زشت او را در روز قیامت برملا نسازد و نامۀ عملش (بدی­هایش) در نزد مردم گشوده نشود، بعد از هر نماز این دعا را بخواند: بار خدایا گذشت تو امیدوارتر از عمل من است و رحمت تو وسیع­تر از گناهم. خدایا اگر گناهم بزرگ است عفو و گذشت تو بزرگ­تر از گناه من است. اگر من لایق رحمتت نیستم، اما رحمت تو که شامل حال من می‌شود؛ چراکه رحمتت وسیع­تر از هر چیزی است، یا ارحم الراحمین.

4. «وَ أَلْبِسْنِی مِنْ نَظَرِکَ ثَوْباً یُغَطِّی‏ عَلَیَ‏ التَّبِعَاتِ‏ وَ تَغْفِرُهَا لِی وَ لَا أُطَالَبُ بِهَا إِنَّکَ ذُو مَنٍّ قَدِیمٍ وَ صَفْحٍ عَظِیمٍ وَ تَجَاوُزٍ کَرِیم»؛[5] خدایا ‏لباسی بر من بپوشان که پرده بر بدی­های من اندازد و مرا بیامرز .... 

در پایان تذکر این نکته ضروری به نظر می­رسد که اگر چه قرآن می­فرماید؛ روز قیامت روزی است که پرده­ها کنار می­رود و اسرار برملا خواهد شد.[6] همچنین می فرماید: «چنان نیست که آنها (درباره معاد) مى‏پندارند، بلکه نامه اعمال نیکان در «علیّین» است! و تو چه مى‏دانى «علیّین» چیست! نامه‏اى است رقم‏خورده و سرنوشتى است قطعى، که مقربان شاهد آنند!»[7] اما در باره مفهوم و گستره این آیات باید گفت:

اولاً: آیه­ای که می­گوید قیامت اسرار برملا خواهد شد، این آیه ناظر به کسانی است که با بار گناه از دنیا رفته و موفق به توبه نشده اند، نه کسانی که از روی جهل و نادانی مرتکب گناهی شده اند و توبه نموده‌اند. در ذیل آیه 9 سوره طارق روایتی که در آن روای می گوید: از رسول خدا(ص) پرسیدم: این سرائرى که خدا بندگان را در آخرت به آنها مى‏آزماید چیست؟ گفت: «سرائر شما اعمال شما از نماز، روزه، زکات، وضو و غسل جنابت و هر واجب دیگر است؛ زیرا که همه اعمال سرائر پنهان است، پس اگر کسى بخواهد، مى‏تواند نماز ناخوانده بگوید که نماز خواندم، و وضو ناگرفته بگوید که وضو گرفتم، و گفته خدا: یوم تبلى السرائر در همین خصوص است».[8] بنابر این، آیه نظر به کسانی دارد که با کفر و نفاق از دنیا رفته اند.

 ثانیاً: مقربان و اولیای الاهی که از اعمال انسان‌ها با خبرند، آنها در همین دنیا نیز بر اسرار ما اطلاع دارند، اما این به معنای انتشار آن به دیگران نیست.

ثالثاً: قیامت روزی است که در آن روز؛ انسان از برادر، از مادر و پدر، و زن و فرزندانش خود مى‏گریزد، در آن روز هر کدام از انسان‌ها وضعیتى دارند که او را کاملًا به خود مشغول مى‏سازد![9]

نتیجه این که اگر انسان در این دنیا موفق به توبه واقعی شود، خداوند او را مورد لطف و رحمت خویش قرار می دهد و نه تنها از گناهانش می گذرد، بلکه او محبوب خداوند واقع می شود؛ لذا امروز، پیش از آن که آن روز فرارسد روز، خوب است به پروردگارمان پناه بریم تا مگر گناهانى را که مرتکب شده‏ایم، پیش از رسوا شدن در برابر گروه بزرگ گواهان روز قیامت، و پیش از چشیدن عذاب، بر ما ببخشاید.