جستجوی پیشرفته
بازدید
11713
آخرین بروزرسانی: 1392/01/27
خلاصه پرسش
روش تفسیر تاریخی قرآن و یا تفسیر قرآن با گرایش تاریخی چیست؟
پرسش
1. روش تفسیر تاریخی قرآن و یا تفسیر قرآن با گرایش تاریخی چیست؟ چه منابعی در این زمینه مطلب دارند؟ و روش‌شناسی تفسیر تاریخی چگونه است؟ 2. مجلات تخصصی قرآنی به زبان عربی و یا لاتین کدام‌اند؟
پاسخ اجمالی

شیوه نگارش مفسّران در تفسیر، یکسان نیست و بر اساس سلیقه و ذوق و یا با توجّه به مخاطب خاص، اسلوب‌هاى نگارش و سبک پردازش مطلب متفاوت است.[1] یکی از این سبک‌های تفسیر قرآن کریم؛ تفسیر تاریخی است، که به دلایلی طرفداران زیادی نداشته است.
تفسیر تاریخی؛ به شیوه‌ای از تفسیر گفته می‌شود که بیانگر نقل و گزارشى کامل از جنبه تاریخى قرآن با تکیه بر اسباب نزول و زمینه‌هاى تاریخى‏ است.[2] به عبارت دیگر؛ بیان معانی آیات قرآن کریم با در نظر داشتن اصول و مبانی تفسیر به همراه ارائه معارف و معلومات تاریخی مخصوص به آیات.[3]
تفسیر قرآن کریم با گرایش تاریخی دارای امتیازاتی است. در این نوشته، به برخی از این امتیازات اشاره می‌شود:
یک. روش تفسیر تاریخى‏ ذهن ما را، ذهن مفسر و قرآن‏پژوه را با فضاى نزول آیات و سوره‌های قرآن بهتر آشنا می‏کند.[4]
دو. لازمه‏ این روش، بهره‏گیرى از همه‏ اطلاعاتی است که در فهم قرآن دخالت دارد.[5]
سه. این روش، راه را بر تفسیر به رأى و فهم قرآن بر اساس عقاید و پیش فرض‏هاى ذوقى و تحمیلى بسیار تنگ می‌سازد.[6]
چهار. تفسیر تاریخى از قرآن، امکان فهم زنده و روز آمد و قابل انطباق قرآن بر موضوعات و مسائل جدید را فراهم می‌کند.[7]
با این حال؛ برخی از دانشمندان در زمینه علوم قرآنی، اشکالاتی را بر تفسیر قرآن کریم با گرایش تاریخی وارد کرده‌اند، به همین جهت استقبال زیادی از این روش و سبک تفسیری نشده است. از جمله اشکالاتی که برای این تفسیر گفته‌اند این است که؛ این شیوه، خطر تفسیر به رأى را به دنبال دارد؛[8] زیرا هر چند شواهد یقینى تاریخى در فهم کامل برخى از موضوعات مطرح در آیات تاریخى، قرآن مؤثر است؛ ولى این شواهد در صورتى یقینى است که به طور متواتر نقل شده باشد یا دست‌کم به اندازه خبرى موثّق اعتبار داشته باشد؛ بنابراین، نمی‌توان به هر نقلى اعتماد کرد و بر اساس آن به تفسیر پرداخت. بعضى از مفسران بى‏توجه به معیارهاى لازم، به‏طور انبوه از روایات سبب نزول و دیگر روایات تاریخى در فهم قرآن بهره برده و در این مسیر دچار خطاهاى زیادى شده‌اند.[9]
آنچه گفته شد خلاصه‌ای از مطالبی بود که برخی از محققان و دانشمندان علوم قرآنی به آن اشاره کردند، و برای مباحث تفصیلی و اظهار نظر در این مورد لازم است که مطالعات گسترده‌ای انجام شود. در این‌جا برخی از کتاب‌هایی که در این مورد نوشته شده است، نام برده می‌شود:
1. نکونام، جعفر، در آمدى بر تاریخ گذارى قرآن.
2. نزال، عمران سمیح، الوحدة التاریخیة للسور القرآنیة.
3. درباره مجلات تخصصی به زبان‌های عربی و انگلیسی به پایگاه‌های اینترنتی مجلات و مقالات مانند سایت مجلات تخصصی نور به آدرس اینترنتی http://www.noormags.com مراجعه کنید.
 

[1]. رضایى اصفهانى، محمد على، منطق تفسیر قرآن، ج 2، ص 34، جامعة المصطفى العالمیة، قم، چاپ اول، 1387ش.
[2]. رضایى اصفهانى، محمد على، قرآن و مستشرقین، ج 2، ص 100، پژوهشهاى تفسیر و علوم قرآنى، قم، چاپ اول؛ نزال، عمران سمیح، الوحدة التاریخیة للسور القرآنیة، ص 68، دارالقراء، دار قتیبة، دمشق، عمان، چاپ اوّل، 1427ق.
[3]. الوحدة التاریخیة للسور القرآنیة، ص 68.
[4]. قرآن و مستشرقین، ج 2، ص 53.
[5]. نکونام، جعفر، در آمدى بر تاریخ گذارى قرآن، مقدمه، ص 12، نشر هستى نما، تهران، چاپ اوّل، 1380ش.
[6]. همان، ص 12 – 13.
[7]. همان، ص 13.
[8]. مصباح یزدى، محمد تقى، قرآن‏شناسى، ج 2، ص 157، مؤسسه آموزشى وپژوهشى امام خمینى، قم، چاپ دوم، 1380ش.
[9]. همان، ص 156.
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها