امام علی(ع) از جنگ‌آوران به نام و شجاع زمان خود بوده، و در جنگ‌های بسیاری شرکت کرده و بنا بر اقتضای طبیعی جنگ، تعدادی از مخالفان اسلام را از دم تیغ گذراند، اما این‌گونه جنگ‌ها که در راه احقاق حق و دفاع از حقیقت اسلام است، نه تنها نقص محسوب نمی‌شود بلکه از فضیلت‌های بزرگی است که اسلام آن‌را ارج نهاده است؛[1] زیرا در جنگ، هر شخصی تلاش می‌کند دشمنان خود را از بین ببرد، و از آن‌جا که علی(ع) در دفاع از اسلام شمشیر می‌زد و مخالفان او در جنگ‌ها، مخالفان اسلام بوده‌اند؛ بنابر این کشتن و کشته شدن در این راه، مبارک و دارای پاداش است، اینان مجاهدان واقعی هستند که جهاد آنان دارای اثرات وضعی و تکلیفی می‌باشد. در قرآن نیز از ثواب جهاد و اجر مجاهدان بسیار گفته شده است: «الَّذینَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فی‏ سَبیلِ اللَّهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْفائِزُونَ».[2]
با توجه به این‌که این کشتن‌ها در مسیر اطاعت خدا و در راستای بندگی انجام می‌شود، علاوه بر پاداش اخروی از آثار مثبت وضعی نیز برخوردار است، همچنان‌که در قرآن آمده است، داود پس از کشتن جالوت به مقام و منزلتی رسید: «َ قَتَلَ داوُدُ جالُوتَ وَ آتاهُ اللَّهُ الْمُلْکَ وَ الْحِکْمَةَ وَ عَلَّمَهُ مِمَّا یَشاءُ».[3]
بنابر این، جهاد امیر المؤمنین که در راه خدا بوده، نه تنها موجب سرزنش او نیست، بلکه قطعاً دارای اجر و پاداش است و در کسب مقام و جایگاه ایشان مؤثر واقع شده است.
البته مخالفان همیشه دنبال کوچک‌ترین بهانه‌ای هستند تا حق را ناحق جلوه داده و بر شخص مورد نظر خرده گیرند؛ لذا دشمنان امیر المؤمنین و ناصبی‌ها، آن‌حضرت(ع) را با القابی چون قاتل و ... یاد می‌کنند که این ادعا به هیچ وجه از ارزش ایشان کم نمی‌کند. البته لازم به ذکر است، این نگاه گروه کمی از مسلمانان بوده و اکثر آنها از جمله تمام شیعیان و اکثریت قریب به اتفاق اهل سنت از امیر المؤمنین(ع) به خوبی یاد می‌کنند و او را مجاهدی الهی می‌دانند.
امّا در این‌که این‌گونه کشتن‌ها، قصاص دارد، باید گفت؛ قصاص در مواردی است که قتل بدون دلیل شرعی بوده و شخص در ازای عمل ناشایست خود مجرم شناخته شود. اما در مورد جهاد و قتل‌هایی که به دستور خداوند انجام شود، هیچ قصاصی در کار نبوده و قاتل محکوم نمی‌شود؛[4] مانند افرادی که اجرای قصاص بر عهده  آنان است که خود دیگر قصاص نخواهند شد.

---