این‌گونه روایات که بسیاری از آنها را می‌توان در کتاب‌هایی مانند «صفات الشیعة» شیخ صدوق مشاهده نمود، ناظر به درجات مختلف ایمان دارد، نه آن‌که افرادی که برخی مستحبات را ترک می‌کنند، به هیچ وجه، در شمار دوست‌داران اهل بیت قرار نخواهند گرفت.
البته همان‌گونه که برخی آیات قرآن کریم را نمی‌توان به ظاهر آن تفسیر کرد و معنای آن با توجه به قرائن و مقیدات روشن می‌شود، بعضی از سخنان اهل بیت(ع) نیز چنین است که با قرائن پیرامونی، مقصود واقعی امام(ع) روشن می‌شود و این مسئله برای عموم مردم میسّر نیست و از افراد خُبره و آشنای به زبان عربی در فهم روایات باید کمک گرفت.
نمونه‌ای از این روایات:
«عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ قَال‏ خَرَجَ عَلِیٌّ(ع) ذَاتَ یَوْمٍ وَ نَحْنُ مُجْتَمِعُونَ فَقَالَ مَنْ أَنْتُمْ وَ مَا اجْتِمَاعُکُمْ فَقُلْنَا قَوْمٌ مِنْ شِیعَتِکَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ فَقَالَ مَا لِی لَا أَرَى سِیمَاءَ الشِّیعَةِ عَلَیْکُمْ فَقُلْنَا وَ مَا سِیمَاءُ الشِّیعَةِ فَقَالَ(ع) صُفْرُ الْوُجُوهِ مِنْ صَلَاةِ اللَّیْلِ عُمْشُ الْعُیُونِ مِنْ مَخَافَةِ اللَّهِ ذُبُلُ الشِّفَاهِ مِنَ الصِّیَامِ عَلَیْهِمْ غَبَرَةُ الْخَاشِعِینَ».[1]
اصبغ بن نباته گفت: روزى على(ع) از خانه بیرون آمد، در حالى که ما گرد هم بودیم. پس فرمود: «شما کیستید. و براى چه جمع شده‌اید»؟
گفتیم: ای امیر المؤمنین! ما گروهى از شیعیان شما هستیم.
فرمود: «پس چرا نشانه شیعه­ را در شما نمی‌بینم»؟
گفتیم: نشانه شیعه چیست؟
فرمود: «در اثر کم‌‌خوابى براى نماز شب، چهره‌هایشان زرد شده، چشم‌هایشان از ترس خدا کم‌سو و اشک‌‌بار گشته و لب‌هایشان در اثر روزه، خشکیده است، بر آنها گرد و غبار فروتنان نشسته است».
ظاهر این روایت بر این مطلب دلالت می‌کند که شیعه بودن را از اصبغ بن نباته و اطرافیان او نفی می‌کند؛ زیرا صفاتی که برای شیعیان ذکر شده در آنان نیست. اما برای ما امری مسلّم است که اصبغ از شیعیان و اصحاب خاص و محبان اهل بیت(ع) است، بنابر این، مقصود حضرت علی(ع) درجات بالای ایمان است که گویا آن حضرت برای تشویق اصحاب خود و وادار نمودن آنان به خواندن نماز شب، چنین می‌فرماید و این‌که از شما که جزو اصحاب من هستید انتظار بیشتری نسبت به اهمیت دادن به انجام مستحبات دارم.

---