اشیای همانند، دارای حکمی همانند خواهند بود، اعم از این‌که آن حکم، حکمی مثبت باشد یا منفی. به عبارت دیگر، حکم هر شیء، حکم مانند آن نیز هست. بنابر این، اگر موجودی به حکمی از احکام محکوم شود، موجود دیگری که مانند موجود اول است به همان حکم محکوم خواهد شد؛ زیرا بین دو موجود همانند، آنچه موجب امتیاز و جدایی آنها از یکدیگر می‌شود به ذات و ماهیت آنها وابسته نیست، بلکه صرفا یک امر عارضی است؛ لذا دو موجود متماثل یا موجودات همانند، در ماهیت متحدند.

در این هنگام اگر این ماهیت به حکمی محکوم شود که در یک مورد به طور ایجاب بوده و در مورد دیگر به طور سلب باشد، مستلزم اجتماع نقیضین خواهد بود، و چون اجتماع نقیضین از نظر عقل محال است، آنچه موجب آن می‌گردد نیز محال است. به این ترتیب، نتیجه آن است که اشیای همانند دارای حکم واحد می‌باشند، اعم از این‌که آن حکم ایجابی باشد، یا سلبی.

این قاعده از جمله قواعدی است که در بسیاری از موارد به آن استناد شده و زیر بنای بسیاری از مسائل قرار گرفته است،[1] از جمله، متکلمان در بحث اثبات وحی و نبوت به این قاعده استدلال کرده‌اند. آنان می‌گویند:

 اگر شخصی ادعای نبوت و دریافت وحی دارد، برای اثبات ادعای خود باید معجزه داشته باشد و از قدرت اعجاز و خارق عادت برخوردار باشد؛ زیرا نبوت و دریافت وحی امری خارق العاده است؛ و کسی که قدرت بر آن دارد، طبیعتا می‌تواند امر «خارق العاده» دیگری را نیز انجام دهد؛ به دلیل این‌که بر اساس قاعده فلسفی «حکم الامثال فیما یجوز و ما لا یجوز واحد»؛[2] حکم چیزهایی که مانند هم هستند، در احکام فلسفی از نظر ثبوتی و سلبی یکسان‌اند.

[1]. ر. ک: ابراهیمی دینانی، غلامحسین، قواعد کلی فلسفی در فلسفه اسلامی، ج 1، ص 209- 213، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوم، 1365.

[2]. سبحانى، جعفر، الإلهیات على هدى الکتاب و السنة و العقل، ج 3، ص 102، قم، المرکز العالمی للدراسات الإسلامیة، چاپ سوم، 1412ق؛ ر. ک: طباطبائی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 86؛ ج 2، ص 155، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.