لطفا صبرکنید
بازدید
110162
110162
آخرین بروزرسانی:
1398/01/26
کد سایت
fa3233
کد بایگانی
2988
نمایه
اجازۀ زن در ازدواج مجدد
طبقه بندی موضوعی
Laws and Jurisprudence|چند همسری
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
آیا ازدواج مجدد مرد مشروط به رضایت زن اول است؟ آیا ازدواج بدون داشتن علاقه صحیح است؟
پرسش
آیا صحت ازدواج مجدد مشروط به رضایت زن اول است؟ آیا عقد ازدواج بدون داشتن علاقه صحیح است؟
پاسخ اجمالی
اسلام، داشتن چهار همسر دائمی را به طور هم زمان برای مرد جایز می داند. جواز مجدد در غیر از برادر زاده و خواهر زاده، مشروط به اجازۀ همسر اول نیست. اما اگر زن در عقد شرط کند که همسرش زن دیگری نگیرد به نظر برخی از فقها، این شرط صحیح است و زوج نباید تخلف کند. در مورد سؤال دوم انسان باید تلاش کند تا ازدواجش از روی علاقه باشد و در صورتی که ازدواج بدون علاقه انجام پذیرفته سعی کند علاقه و محبت ایجاد شود. البته بدیهی است که نیت شخص در علت ازدواج، تأثیری در صحت یا عدم آن ندارد، اگر چه هر عملی که برای خدا انجام شود، نزد او دارای اجر و ثواب است.
بله! اگر اکراه پیش آید، مطلب دیگری است. مولف کتاب " کلمة التقوی" می گوید: عقد از روی اکراه صحیح است یعنی هر گاه شخصی را بر وکالت در اجراء عقد نکاح برای غیر خودش اکراه کنند، چنین عقدی صحیح است و این که شخص در اجرای وکالتی عقد، مکره بوده است، اگر دیگر شرایط صحت عقد از جمله؛ قصد انشاء و .. را داشته باشد، موجب بطلان عقد نمی شود. اما اگر کسی اکراه بر اجراء عقد نکاح برای خودش شود و با همین حالت اکراه هم انشاء عقد کند، چنین عقدی صحیح نیست. اما اگر بعد از از بین رفتن اکراه به این عقد راضی شده و آن را اجازه داد، عقد صحیح و آثار آن مترتب می شود حال فرقی نمی کند که مکره(کسی که اکراه شده است) زوج یا زوجه باشد.
بله! اگر اکراه پیش آید، مطلب دیگری است. مولف کتاب " کلمة التقوی" می گوید: عقد از روی اکراه صحیح است یعنی هر گاه شخصی را بر وکالت در اجراء عقد نکاح برای غیر خودش اکراه کنند، چنین عقدی صحیح است و این که شخص در اجرای وکالتی عقد، مکره بوده است، اگر دیگر شرایط صحت عقد از جمله؛ قصد انشاء و .. را داشته باشد، موجب بطلان عقد نمی شود. اما اگر کسی اکراه بر اجراء عقد نکاح برای خودش شود و با همین حالت اکراه هم انشاء عقد کند، چنین عقدی صحیح نیست. اما اگر بعد از از بین رفتن اکراه به این عقد راضی شده و آن را اجازه داد، عقد صحیح و آثار آن مترتب می شود حال فرقی نمی کند که مکره(کسی که اکراه شده است) زوج یا زوجه باشد.
پاسخ تفصیلی
اسلام، داشتن چهار همسر دائمی را به طور هم زمان برای مرد جایز می داند. ازدواج مجدد مرد در حالی که زن دائمی دارد در غیر از برادر زاده و خواهر زاده،[1] مشروط به اجازۀ همسر اول نیست اما اگر زن در عقد شرط کند که همسرش زن دیگری نگیرد به نظر برخی از فقها،[2] این شرط صحیح است و زوج نباید تخلف کند.
البته با توجه به شرایطی که در عقد نامه‌های فعلی ذکر شده از جمله شرایطی که زن می‌تواند در خواست طلاق بدهد این است که مرد بدون رضایت زن اول بخواهد زن دومی بگیرد.[3]
اما دربارۀ سوال دوم :
از آن جا که ازدواج یک پیوند الاهی و جاودانه است و تنها یکی از اهداف آن کنترل شهوت است، و امور دیگر مانند؛ آرامش خاطر، تولید نسل و ... همه از اهداف این پیوند مقدس است. پس باید با برنامه ریزی و دقت در انتخاب همسر مناسب، زمینۀ یک هم زیستی ماندگار، همراه با عطوفت و مهربانی را ایجاد کرد و سعی کرد ازدواج از روی علاقه باشد و در صورتی که ازدواج بدون علاقه انجام پذیرفته سعی شود علاقه و محبت ایجاد شود. بدیهی است که نیت شخص در علت ازدواج، تأثیری در صحت یا عدم آن ندارد، اگر چه هر عملی که برای خدا انجام شود، نزد او دارای اجر و ثواب است.
بله! اگر اکراه پیش آید، مطلب دیگری است. مولف کتاب " کلمة التقوی" می گوید: عقد از روی اکراه صحیح است یعنی هر گاه شخصی را بر وکالت در اجراء عقد نکاح برای غیر خودش اکراه کنند، چنین عقدی صحیح است و این که شخص در اجرای وکالتی عقد، مکره بوده است، اگر دیگر شرایط صحت عقد از جمله؛ قصد انشاء و .. را داشته باشد، موجب بطلان عقد نمی شود. اما اگر کسی اکراه بر اجراء عقد نکاح برای خودش شود و با همین حالت اکراه هم انشاء عقد کند، چنین عقدی صحیح نیست. اما اگر بعد از از بین رفتن اکراه به این عقد راضی شده و آن را اجازه داد، عقد صحیح و آثار آن مترتب می شود حال فرقی نمی کند که مکره(کسی که اکراه شده است) زوج یا زوجه باشد.[4]
در هر حال، پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی(دامت برکاته) در خصوص سؤال مذکور به شرح زیر است:
1. در ازدواج مجدد رضایت همسر اول فقط در صورتی لازم است که شخص بخواهد با خواهرزاده یا برادرزاده همسر اول ازدواج کند.
البته اگر در ضمن عقد ازدواج اول شرط شده باشد که ازدواج های دیگر با اذن همسر صورت پذیرد، عمل به این شرط تکلیفاً واجب است، هرچند نکاح وضعاً صحیح است و لو بدون اذن. مگر این که قانون کشور اسلامی (نظام ولایت فقیه) این نکاح را باطل اعلام کند.
2. در صحت ازدواج علاقۀ قلبی دخالت ندارد، هرچند بدون شک در بقاء و سلامت اجتماعی ازدواج چنین امری لازم است.
البته با توجه به شرایطی که در عقد نامه‌های فعلی ذکر شده از جمله شرایطی که زن می‌تواند در خواست طلاق بدهد این است که مرد بدون رضایت زن اول بخواهد زن دومی بگیرد.[3]
اما دربارۀ سوال دوم :
از آن جا که ازدواج یک پیوند الاهی و جاودانه است و تنها یکی از اهداف آن کنترل شهوت است، و امور دیگر مانند؛ آرامش خاطر، تولید نسل و ... همه از اهداف این پیوند مقدس است. پس باید با برنامه ریزی و دقت در انتخاب همسر مناسب، زمینۀ یک هم زیستی ماندگار، همراه با عطوفت و مهربانی را ایجاد کرد و سعی کرد ازدواج از روی علاقه باشد و در صورتی که ازدواج بدون علاقه انجام پذیرفته سعی شود علاقه و محبت ایجاد شود. بدیهی است که نیت شخص در علت ازدواج، تأثیری در صحت یا عدم آن ندارد، اگر چه هر عملی که برای خدا انجام شود، نزد او دارای اجر و ثواب است.
بله! اگر اکراه پیش آید، مطلب دیگری است. مولف کتاب " کلمة التقوی" می گوید: عقد از روی اکراه صحیح است یعنی هر گاه شخصی را بر وکالت در اجراء عقد نکاح برای غیر خودش اکراه کنند، چنین عقدی صحیح است و این که شخص در اجرای وکالتی عقد، مکره بوده است، اگر دیگر شرایط صحت عقد از جمله؛ قصد انشاء و .. را داشته باشد، موجب بطلان عقد نمی شود. اما اگر کسی اکراه بر اجراء عقد نکاح برای خودش شود و با همین حالت اکراه هم انشاء عقد کند، چنین عقدی صحیح نیست. اما اگر بعد از از بین رفتن اکراه به این عقد راضی شده و آن را اجازه داد، عقد صحیح و آثار آن مترتب می شود حال فرقی نمی کند که مکره(کسی که اکراه شده است) زوج یا زوجه باشد.[4]
در هر حال، پاسخ حضرت آیت الله هادوی تهرانی(دامت برکاته) در خصوص سؤال مذکور به شرح زیر است:
1. در ازدواج مجدد رضایت همسر اول فقط در صورتی لازم است که شخص بخواهد با خواهرزاده یا برادرزاده همسر اول ازدواج کند.
البته اگر در ضمن عقد ازدواج اول شرط شده باشد که ازدواج های دیگر با اذن همسر صورت پذیرد، عمل به این شرط تکلیفاً واجب است، هرچند نکاح وضعاً صحیح است و لو بدون اذن. مگر این که قانون کشور اسلامی (نظام ولایت فقیه) این نکاح را باطل اعلام کند.
2. در صحت ازدواج علاقۀ قلبی دخالت ندارد، هرچند بدون شک در بقاء و سلامت اجتماعی ازدواج چنین امری لازم است.
.[1] امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج 2، ص 466، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ هشتم، 1424ق.
[2]. فتاوای مراجع محترم در مورد این که آیا زن اول می تواند شرط کند که : برای ازدواج مجدد اجازه زن لازم است، یا شرط کند که در صورت ازدواج مجدد، زن وکیل باشد که خودش را طلاق بدهد، بدین قرا ر است:
آیات عظام امام، بهجت، خامنهاى، فاضل، مکارم و نورى:
خیر، این شرط صحیح و نافذ نیست ولى اگر شرط کند که: «زن وکیل شوهر باشد، چنانچه شوهر ازدواج مجدد نماید، خود را طلاق دهد»، صحیح است. ( امام، استفتاءات، ج3، احکام ازدواج، س 55 آیتالله مکارم، استفتاءات، ج 2، س 907 آیتالله خامنهاى، استفتاء، س 7 آیتالله فاضل، جامعالمسائل، ج 1، س 1533 آیتالله نورى، استفتاءات، ج 2، س 637 و توضیحالمسائل، م 2534 دفتر آیتالله بهجت. با استفاده از نرم افزار پرسمان)
آیات عظام تبریزى، سیستانى و صافى: آرى، این شرط صحیح و نافذ است و اگر شوهر بعد از ازدواج، به این شرط عمل نکرد و ازدواج مجدد نمود، گناه کرده است.( آیتالله سیستانى، منهاج الصالحین، ج 2، م 333 آیتالله تبریزى، منهاج الصالحین، ج 2، م 1395 آیتالله صافى، جامعالاحکام، ج 2، 5521. با استفاده از نرم افزار پرسمان)
آیتالله وحید: بنابر احتیاط واجب، این شرط صحیح و نافذ نیست ولى اگر شرط کند که: «زن وکیل شوهر باشد، چنانچه شوهر ازدواج مجدد نماید، خود را طلاق دهد»، صحیح است (آیتالله وحید، منهاج الصالحین، ج 3، م 9531. با استفاده از نرم افزار پرسمان)
آیات عظام امام، بهجت، خامنهاى، فاضل، مکارم و نورى:
خیر، این شرط صحیح و نافذ نیست ولى اگر شرط کند که: «زن وکیل شوهر باشد، چنانچه شوهر ازدواج مجدد نماید، خود را طلاق دهد»، صحیح است. ( امام، استفتاءات، ج3، احکام ازدواج، س 55 آیتالله مکارم، استفتاءات، ج 2، س 907 آیتالله خامنهاى، استفتاء، س 7 آیتالله فاضل، جامعالمسائل، ج 1، س 1533 آیتالله نورى، استفتاءات، ج 2، س 637 و توضیحالمسائل، م 2534 دفتر آیتالله بهجت. با استفاده از نرم افزار پرسمان)
آیات عظام تبریزى، سیستانى و صافى: آرى، این شرط صحیح و نافذ است و اگر شوهر بعد از ازدواج، به این شرط عمل نکرد و ازدواج مجدد نمود، گناه کرده است.( آیتالله سیستانى، منهاج الصالحین، ج 2، م 333 آیتالله تبریزى، منهاج الصالحین، ج 2، م 1395 آیتالله صافى، جامعالاحکام، ج 2، 5521. با استفاده از نرم افزار پرسمان)
آیتالله وحید: بنابر احتیاط واجب، این شرط صحیح و نافذ نیست ولى اگر شرط کند که: «زن وکیل شوهر باشد، چنانچه شوهر ازدواج مجدد نماید، خود را طلاق دهد»، صحیح است (آیتالله وحید، منهاج الصالحین، ج 3، م 9531. با استفاده از نرم افزار پرسمان)
[3]. صفایی، سید حسین، حقوق خانواده، ص 512، چاپ دوازدهم، نشر میزان، تابستان 86.
[4]. کلمة التقوى، ج7، ص 31، المسالة رقم 71.
ترجمه پرسش در سایر زبانها
: هل تتوقف صحة الزواج على إذن الزوجة السابقة؟ وهل العقد من دون رغبة فی الزواج صحیح أم لا؟ 
: Is the consent of the first wife a condition of validity in re-marriage? Is the marriage contract valid if there is no attraction? 
: Apakah keabsahan poligami bersyarat pada ridha dan kerelaan istri pertama? Apakah akad pernikahan sah apabila tidak disertai dengan kecintaan? 
: İnsan yeniden evleneceği zaman ilk eşinden izin mi alması gerekir? Birisine ilgi duymadan yapılan evliliğin akdi doğru mudur? 
: کیا دوسری شادی کے صحیح ھونے میں پھلی بیوی کی رضامندی شرط ھے ؟ کیا عقد ازدواج دلچسپی کے بغیر صحیح ھے ؟
6830
Laws and Jurisprudence
1389/04/09
اجاز الاسلام للرجل الجمع بین اربع نساء فی وقت واحد. ولم یشترط فی صحة الزواج الثانی إذن الزوجة الاولى. نعم، لا تزوج بنت الأخ و الأخت على العمة و الخالة، إلا برضا منهم. وکذلک لو اشترطت الزوجة الاول
11794
Laws and Jurisprudence
1389/06/31
Islam recognises the permissibility of a man having four permanent and concurrent wives. The second marriage is not conditional upon consent of the first wife, except in the case of marriage with the
19355
Laws and Jurisprudence
1389/12/05
Islam membolehkan pria memiliki empat istri (poligami) secara permanen (daim) pada waktu yang bersamaan. Poligami, pada selain kemenakan dari saudara dan saudari istri, tidak memerlukan izin istri per
76542
Laws and Jurisprudence
1390/02/08
İslam’da daimi olarak aynı zamanda dört kadınla evlenmek caizdir. Erkeğin daimi eşi varsa bu eşin erkek kardeşinin kızıyla veya kızkardeşinin kızıyla evlenmek istemesinin dışında ondan izin alması şar
5736
Laws and Jurisprudence
1389/09/22
نظرات
