لطفا صبرکنید
بازدید
13688
13688
آخرین بروزرسانی:
1393/01/25
کد سایت
fa41104
کد بایگانی
50266
نمایه
ارث زن و شوهر از حق قصاص در ماده 353 قانون مجازات
طبقه بندی موضوعی
حدود، قصاص و دیات|ارث
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
ماده 353 قانون مجازات اسلامی را توضیح دهید؟
پرسش
سلام؛ لطفاً در خصوص ماده 353 قانون مجازات جدید توضیح دهید.
پاسخ اجمالی
حق قصاص از حقوقی است که در اثر جنایت عمدی[1] به وجود میآید[2] و چون جنایت بر خود مجنی علیه وارد شده است، طبعاً حق قصاص برای خود او به وجود میآید. حال اگر مجنی علیه قبل از انجام قصاص یا بخشش آن، از دنیا برود این حق علی القاعده باید مانند دیگر حقوق مکتسبه؛ نظیر حق شفعه، حق خیار و...، به وارثان او انتقال یابد،[3] اما در حق قصاص، بسیاری از فقها میگویند؛ حق قصاص از این قاعده استثنا شده است؛ یعنی زن و مرد از حق قصاص یکدیگر ارث نمیبرند. البته اگر وارثها قصاص نکنند و دیه بگیرند زن و مرد به نسبت سهمشان از دیه ارث میبرند.[4]
اما نظری هم وجود دارد مبنی بر اینکه هر کسی که از مال ارث میبرد از دیه ارث میبرد و هر کسی که از دیه ارث میبرد از قصاص نیز ارث میبرد. بنابراین زن و شوهر همانگونه که از دیه یکدیگر ارث میبرند از قصاص نیز ارث میبرند.[5]
ماده 353 قانون مجازات اسلامی در همین ارتباط است و میگوید: «هرگاه صاحب حق قصاص(یعنی کسی که جنایت بر او انجام شده است) فوت کند، حق قصاص به ورثه او میرسد، حتی اگر ( آن وارث) همسر مجنیٌ علیه باشد».
یعنی اگر کسی زنی را به طور عمد به قتل رساند شوهرش میتواند مانند دیگر وارثان این زن درخواست قصاص جانی را نماید، همچنین اگر کسی مردی را به طور عمد به قتل رساند، زنش میتواند مانند دیگر وارثان مرد، درخواست قصاص جانی را نماید.
برای اطلاع بیشتر ر.ک: ارث بردن حق قصاص بین زن و شوهر، سؤال 6732.
اما نظری هم وجود دارد مبنی بر اینکه هر کسی که از مال ارث میبرد از دیه ارث میبرد و هر کسی که از دیه ارث میبرد از قصاص نیز ارث میبرد. بنابراین زن و شوهر همانگونه که از دیه یکدیگر ارث میبرند از قصاص نیز ارث میبرند.[5]
ماده 353 قانون مجازات اسلامی در همین ارتباط است و میگوید: «هرگاه صاحب حق قصاص(یعنی کسی که جنایت بر او انجام شده است) فوت کند، حق قصاص به ورثه او میرسد، حتی اگر ( آن وارث) همسر مجنیٌ علیه باشد».
یعنی اگر کسی زنی را به طور عمد به قتل رساند شوهرش میتواند مانند دیگر وارثان این زن درخواست قصاص جانی را نماید، همچنین اگر کسی مردی را به طور عمد به قتل رساند، زنش میتواند مانند دیگر وارثان مرد، درخواست قصاص جانی را نماید.
برای اطلاع بیشتر ر.ک: ارث بردن حق قصاص بین زن و شوهر، سؤال 6732.
[1] . جنایت عمدى آن است که آن جنایت از روى قصد صورت گرفته باشد؛ مثل اینکه کسى شخصی را به قصد کشتن مىزند و او مىمیرد، اعم از آنکه با آلت و ابزار قتّاله مثلًا با شمشیر یا تفنگ بزند یا با آلت و ابزار غیر قتّاله مثلًا سنگ. همین که قصد جدى او کشتن طرف بوده است کافى است که عمد شمرده شود.، مطهری، مرتضی، فقه و حقوق (مجموعه آثار)، ج 20، ص 117، صدرا، قم، چاپ اول، بیتا.
[2]. همان.
[3]. سبزوارى، سید عبد الأعلى، مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، ج 17، ص 239، مؤسسه المنار، قم، چاپ چهارم، 1413ق؛ خوانسارى، امامی، محمد، الحاشیة الثانیة على المکاسب، ص 507، چاپ اول، بیجا، بیتا.
[4]. عاملى، ترحینی، سید محمد حسین، الزبدة الفقهیة فی شرح الروضة البهیة، ج 9، ص 22، دار الفقه للطباعة و النشر، قم، چاپ چهارم، 1427ق؛ شیخ طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن، الخلاف، محقق، مصحح، خراسانی، علی، شهرستانی، سید جواد، طه نجف، مهدی، عراقی، مجتبی، ج 5، ص 153 و 178، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1407ق؛ شیرازى، مکارم، ناصر، استفتاءات جدید، محقق، مصحح، علیاننژادى، ابو القاسم، ج 1، ص 332، مدرسه امام على بن ابى طالب(ع)، قم، چاپ دوم، 1427 ق؛ تبریزى، جواد بن على، استفتاءات جدید، ج 1، ص 412، قم، دفتر معظم له، چاپ اول، بیتا؛ تبریزى سبحانی، جعفر، نظام الإرث فی الشریعة الإسلامیة الغراء، مقرر، کاشانى، سید رضا پیغمبرپور، ص 73، مؤسسه امام صادق(ع)، قم، چاپ اول، 1415 ق.
[5]. الخلاف، ج 5، ص 178.
نظرات