جستجوی پیشرفته
بازدید
19073
آخرین بروزرسانی: 1393/02/17
 
کد سایت fa41622 کد بایگانی 50981 نمایه مراد از تعبیر «یا أَیها الذین آمنوا» در قرآن
طبقه بندی موضوعی تفسیر
اصطلاحات ایمان(مؤمن)
گروه بندی اصطلاحات سرفصل‌های قرآنی
خلاصه پرسش
آیا تعبیر «یا أَیها الذین آمنوا» در قرآن بر مؤمن بودن مخاطبان دلالت دارد؟
پرسش
آیا ابوبکر و عمر اسلام ظاهری داشتند (به ظاهر اسلام آورده بودند) و ایمان در قلبشان داخل نشده بود و همیشه در برابر پیامبر(ص) کارشکنی می‌کردند. اگر ایمان نیاورده بودند چرا خداوند در آیه 2 سوره حجرات (که در برابر پیامبر صدایشان بلند کرده بودند) با عنوان «یا ایها الذین آمنوا» مورد خطاب قرار می‌دهد؟
پاسخ اجمالی
آیات بسیاری در قرآن پیرامون مسائل اخلاقی وجود دارد که هر یک بر اساس مناسبتی مانند رفتار افراد مختلف با پیامبر و یا بالعکس نازل شده است. در یکی از این آیات چنین آمده است: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُکُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُونَ».[1]
در مورد شأن نزول این آیه دو دیدگاه وجود دارد:
1. ابوبکر و عمر در پیش پیامبر اختلاف کرده و صدای خود را بالا بردند و این آیه نازل شد. که برای اطلاع از جزئیات آن ر.ک: 50833؛ مخالفت و درگیری عمر و ابوبکر با یکدیگر
2. در مدینه شخصی به نام «ثابت بن قیس» بود که گوشش سنگین بود؛ لذا خیلى بلند حرف می‌زد و گاهى که نزد پیامبر(ص) سخن می‌گفت نیز صدایش بلند بود؛ لذا حضرت از صداى او آزرده می‌شد. آیه نازل شد که «صداى خود را از صداى پیامبر(ص) بلندتر نکنید...». وقتی ثابت بن قیس فهمید آیه فوق درباره او نازل شده، گفت: دوزخى شدم. این سخن به پیامبر(ص) رسید، فرمود: «او از اهل بهشت است».[2]
بسیاری از مفسران بین بخش اول «لا تَرْفَعُوا أَصْواتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ» و بخش دوم «لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ» تفاوت‌هایی گذاشته‌اند.[3] همچنین برخی از مفسران تعبیر دوم را به این معنا دانسته‌اند که نباید پیامبر را با اسم کوچک صدا کرد و از آن به بعد خطاب‌هایی؛ نظیر «یا محمد» و «یا احمد» ممنوع شده[4] و باید پیامبر را «یا رسول الله» و «یا نبی الله» خطاب کرد.[5]
عبارت «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» در این آیه مانند آیات دیگر، اشاره به مؤمن واقعی بودن افراد مورد خطاب ندارد؛ به همین جهت در همین آیه و بنابر شأن نزول دوم، ثابت بن قیس گفت که جهنمی شده است با این‌که تعبیر «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» به او بوده است.
همان‌گونه که گفته شد؛ خطاب «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» در قرآن لزوماً در مورد مؤمنان واقعی نیست، بلکه در آیات زیادی، اشاره به مسلمانان عادی دارد، به عنوان نمونه:
1. « اى کسانى که ایمان آورده‌‏اید، خدا شما را به صیدى که به دست مى‌‏گیرید یا به نیزه شکار مى‌‏کنید، مى‌‏آزماید تا بداند چه کسى در نهان از او مى‌‏ترسد».[6]
در این آیه خداوند امتحانی برای مسلمانان وضع می‌کند تا مشخص شود کدام‌یک از آنها در واقع و در نهان از خداوند می‌ترسد. بنابر این، تعبیر «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» شامل همه افرادی که در ظاهر از خداوند می‌ترسند می‌شود، حال برخی از آنها در نهان نیز از خداوند می‌ترسند و برخی دیگر چنین نیستند؛ لذا نمی‌توان این تعبیر را در مورد مؤمنان واقعی دانست.
2. «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا ما لَکُمْ إِذا قیلَ لَکُمُ انْفِرُوا فی‏ سَبیلِ اللَّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الْأَرْضِ...».[7] در این آیه برخی از مسلمانان را با این‌که فعل قبیحی انجام داده‌اند، با تعبیر «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا»  خطاب کرده و مؤاخذه می‌کند که نشان از وسعت مخاطبان این تعبیر دارد.
3. «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ».[8]
عبارت «لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ» در این آیه احتمال رستگاری را برای مخاطبان قرار داده و آن هم منوط به برخی شرایط، در حالی‌که اگر عبارت «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» اشاره به مؤمنان واقعی داشت، باید رستگاری را قطعی می‌گرفت.
 

[1]. حجرات، 2: «اى کسانى که ایمان آورده‌اید! صداى خود را فراتر از صداى پیامبر نکنید، و در برابر او بلند سخن مگویید [و داد و فریاد نزنید] آن‌گونه که بعضى از شما در برابر بعضى بلند صدا می‌کنند، مبادا اعمال شما نابود گردد در حالى که نمی‌دانید!».
[2]. واحدی نیشابوری، اسباب النزول، ترجمه، ذکاوتی قراگزلو، علیرضا، ص 402، تهران، نشر نی، چاپ اول، 1383ش.
[3]. فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر الصافی، تحقیق، اعلمی، حسین، ج 5، ص 47، تهران، انتشارات الصدر، چاپ دوم، 1415ق؛ بغدادی، علی بن محمد، لباب التاویل فی معانی التنزیل، تصحیح، شاهین‏، محمد علی، ج 4، ص 176، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1415ق.
[5]. ‏زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج 4، ص 352، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ سوم، 1407ق؛ طبری، محمد بن جریر، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 26، ص 74، بیروت، دار المعرفة، چاپ اول، 1412ق.
[6]. مائده، 94: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لَیَبْلُوَنَّکُمُ اللَّهُ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الصَّیْدِ تَنالُهُ أَیْدیکُمْ وَ رِماحُکُمْ لِیَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ یَخافُهُ بِالْغَیْبِ فَمَنِ اعْتَدى‏ بَعْدَ ذلِکَ فَلَهُ عَذابٌ أَلیمٌ».
[7]. توبه، 38: «اى اهل ایمان! شما را چه عذر و بهانه‌اى است هنگامى که به شما گویند: براى نبرد در راه خدا باشتاب [از شهر و دیارتان‏] بیرون روید به سستى و کاهلى می‌گرایید [و به دنیا و شهواتش میل می‌کنید؟!] آیا به زندگى دنیا به جاى آخرت دل خوش شده‌اید؟ کالاى زندگى دنیا در برابر آخرت جز کالایى اندک نیست».
[8]. مائده، 90: «اى اهل ایمان! جز این نیست که همه مایعات مست کننده و قمار و بت‌هایى که [براى پرستش‏] نصب شده و پاره چوب‌هایى که به آن تفأل زده می‌شود، پلید و نجس و از کارهاى شیطان است پس از آنها دورى کنید تا شاید رستگار شوید».
نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

  • چرا زن نمی‌تواند مرجع تقلید و قاضی باشد؟
    73146 اجتهاد و مرجعیت در اسلام 1387/04/03
    دانشمندان و متخصّصان دینی درباره‌ موضوعاتی؛ مانند مرجع تقلید، یا قاضی شدن زن و بعضی از عناوین دیگر، اختلاف نظر دارند. این امور جزو مسلّمات و ضروریات دینی به شمار نمی‌آید. کسانی که می‌گویند زنان مرجع تقلید یا قاضی نمی‌شوند، به ادله‌ای؛ نظیر روایات و اجماع، تمسک کرده‌اند ...
  • چرا خداوند در مقابل درخواست رؤیت خدا توسط یهودیان، آنها را مجازات کرد؟
    8592 تفسیر 1392/01/26
    آنچه باید در این‌جا مورد دقت قرار گیرد، این عبارت در آیه است: « فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ بِظُلْمِهِمْ». باء در «بظلمهم» معنای سببیت بوده و متعلق به «اخذتهم» است و معنا این‌گونه می‌شود که آنها را به جهت ستمی که روا داشته­‌اند، با صاعقه مجازات می‌کنیم. این عبارت نمایان‌گر ...
  • با در نظرگرفتن جمیع جوانب و مصالح، آیا ارجح نیست که مقام رهبری در قانون جمهوری اسلامی ایران دارای یک زمان و دوره مشخص باشد؟
    8512 System 1389/04/16
    دائمی بودن رهبری در ایران ناشی از رأی مردم به قانون اساسی بوده و دلیلی نیز وجود ندارد که در صورت از دست ندادن شرایط، زمان آن را محدود کرد. فساد موجود در حکومت ها بیشتر ناشی از خلق و خوی حاکمان ...
  • با توجه به آیات 103 و 104 سوره کهف، راه تشخیص کار نیک از بد و ناپسند چیست؟
    24104 تفسیر 1389/05/13
    آیات شریفه، به معرفى زیانکارترین انسان ها و بدبخت‏ترین افراد بشر مى‏پردازد. زیان واقعى و خسران مضاعف آنجا است که انسان سرمایه‏هاى مادى و معنوى خویش را در یک مسیر غلط و انحرافى از دست دهد و گمان کند کار خوبى کرده است، نه از این کوشش ها ...
  • آیا در اسلام، مسئله ای به نام وضوی ارتماسی داریم؟
    11356 Laws and Jurisprudence 1391/07/03
    وضوى ارتماسى آن است که انسان صورت و دستها را به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پایین در آب فرو برد؛ اما براى این که مسح سر و پاها با آب وضو باشد، باید در شستن ارتماسى دستها، قصد شستن وضویى، هنگام بیرون آوردن ...
  • زنان عقیمی که بچه‌دار نمی‌شوند از دیدگاه قرآن چه جایگاهی دارند؟
    24597 تفسیر 1395/08/04
    گرچه پروردگار صلاح دیده برخی مردان و زنان، عقیم باشند[1] اما عقیم بودن و بچه‌دار نشدن به تنهایی نقصی معنوی - نه برای مردان و نه برای بانوان - نبوده و از مقام و ارزش انسانی هیچ کدام از آنها نمی‌کاهد. البته می‌شود برای ...
  • آیا در تحقیقات پزشکی، جایز است از جنین سقط شدهٔ انسان استفاده کرد؟
    7682 گوناگون 1393/02/25
    بیشتر فقها تشریح بدن انسان(جنین یا غیر جنین) را جایز نمی‌دانند، اما برخی از مراجع[1] در این‌باره می‌گویند، اگر این‌گونه تحقیقات در راستای کشف مطالب پزشکى جديد و مورد نیاز جامعه و نیز درمان بيمارى‌های تهدید کننده زندگى مردم باشد، جايز است؛ ولى تا ...
  • آیا گزارش غیر‌مسلمان مبنی بر نجاست چیزی که در اختیار اوست، مورد قبول است؟
    8833 اثبات نجاست 1393/02/03
    فقها در این زمینه فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان نگذارده و می‌گویند، نجس بودن چیزى از سه راه ثابت مى‌شود، و باید بر آن ترتیب اثر داد: 1. آن که انسان خودش یقین به نجاست پیدا کند. 2. دو نفر عادل و یا حتّى یک نفر گواهى ...
  • معنای استدلال مباشر چیست؟
    19452 قیاس اقترانی و استثنائی 1391/12/06
    در مورد استدلال مباشر آنچه را که برخی از نویسندگان در این‌باره نگاشته‌اند، در این‌جا نقل می‌کنیم: بسیاری از منطق‌نگاران معاصر آنچه را در منطق نگاشته‌های پیشین با عنوان «احکام قضایا» یا «نسبت قضایا» مطرح بوده، قسمی از استدلال برشمرد‌ه‌اند و نام‌هایی؛ همچون استدلال «مباشر»، «بی‌واسطه» و «بسیط» ...
  • محدوده حرم مکه چقدر است؟
    9600 گوناگون 1396/10/23
    ابتدا باید دید منظور از حرم مکه چیست، آیا مراد، مسجد الحرام است؟ یا منطقه‌ای که زائرین خانه‌ی خدا بدون احرام، حق ورود به آن‌را ندارند و ورود کفار نیز به لحاظ شرعی در آن ممنوع است؟ در صورت نخست، پاسخ آن است که هر مکانی که در ...

پربازدیدترین ها