لطفا صبرکنید
بازدید
16697
16697
آخرین بروزرسانی:
1394/01/13
کد سایت
fa56153
کد بایگانی
69028
نمایه
گزافه گویی در اسلام
طبقه بندی موضوعی
گناه و رذائل اخلاقی
- اشتراک گذاری
خلاصه پرسش
گزافه گویی در اسلام به چه معنا است؟
پرسش
معنای گزافه گویی در اسلام چیست؟
پاسخ اجمالی
اصل واژه «گزاف»، به معنای انجام کاری یا گفتن سخنی از روی تخمین و گمان است. مُعَرّب این کلمه فارسی، واژه «جزاف» است که در زبان عربی به همین معنا به کار میرود. حرف اول این کلمه هم در عربی و هم در فارسی، هم با فتحه و هم ضمه و هم کسره خوانده میشود.[1] این واژه به معناهای مبالغه و اغراق[2] و نیز بیهوده و عبث[3] به کار میرود. معنای آن در عربی نیز با توجه به مورد کاربرد متفاوت است. درباره باب سخن گفتن، به معنای بدون تأمل و ناسنجیده سخن گفتن، و در باب معامله، به معنای استفاده از تخمین و حدس به جای وزن کردن به کار میرود.[4]
1. گزاف در سخن: گزاف در سخن که به معنای سخن گفتن بدون علم و با گمان و حدس است، در آیهای از قرآن افرادی که این روش را در پیش گرفتهاند، با ملقب شدن به «خراص» نکوهش شدهاند. [5]این افراد با سخنان بیپایه و دور از منطق، درباره قیامت، قضاوت میکنند.[6] افراد دیگری نیز همچون کسانی که برای خداوند شریک قائل شدهاند.[7] نیز اشخاصی که قائل به جبر بوده و مشرک بودن خود و اجداد خود گناهانشان را به خدا نسبت میدهند و خود را آنها تبرئه میکنند، به گزافه گویی توصیف شدهاند.[8]
2. گزاف در عمل: برخی از روایات، به گزاف در باب معامله اشاره کرده و آنرا مذمت کرده است. نقل شده است که عدهای از مردم نزد پیامبر خدا(ص) شکایت کردند، از اینکه غذاهایشان به سرعت تمام میشود. حضرت پرسید: آیا برای فروش مواد غذایی از پیمانه استفاده میکنید یا بدون اندازهگیری معامله میکنید؟ آنها گفتند: بدون اندازهگیری و از روی جزاف این کار را انجام میدهیم. پیامبر(ص) فرمود: به جای این کار، وزن کنید که موجب زیاد شدن برکت میشود.[9]
طبق این روایت، گزافه در عمل نیز مورد تقبیح و نهی قرار گرفته و عاملی برای کاسته شدن برکت معرفی شده است.
1. گزاف در سخن: گزاف در سخن که به معنای سخن گفتن بدون علم و با گمان و حدس است، در آیهای از قرآن افرادی که این روش را در پیش گرفتهاند، با ملقب شدن به «خراص» نکوهش شدهاند. [5]این افراد با سخنان بیپایه و دور از منطق، درباره قیامت، قضاوت میکنند.[6] افراد دیگری نیز همچون کسانی که برای خداوند شریک قائل شدهاند.[7] نیز اشخاصی که قائل به جبر بوده و مشرک بودن خود و اجداد خود گناهانشان را به خدا نسبت میدهند و خود را آنها تبرئه میکنند، به گزافه گویی توصیف شدهاند.[8]
2. گزاف در عمل: برخی از روایات، به گزاف در باب معامله اشاره کرده و آنرا مذمت کرده است. نقل شده است که عدهای از مردم نزد پیامبر خدا(ص) شکایت کردند، از اینکه غذاهایشان به سرعت تمام میشود. حضرت پرسید: آیا برای فروش مواد غذایی از پیمانه استفاده میکنید یا بدون اندازهگیری معامله میکنید؟ آنها گفتند: بدون اندازهگیری و از روی جزاف این کار را انجام میدهیم. پیامبر(ص) فرمود: به جای این کار، وزن کنید که موجب زیاد شدن برکت میشود.[9]
طبق این روایت، گزافه در عمل نیز مورد تقبیح و نهی قرار گرفته و عاملی برای کاسته شدن برکت معرفی شده است.
[4]. بستانى، فؤاد افرام- مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی فارسی، ص 15، تهران، اسلامی، چاپ دوم، 1375ش.
[5]. ذاریات، 10.
[6]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 22، ص 316، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.
[7]. یونس، 66.
[8]. انعام، 148.
[9]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، غفارى، على اکبر، آخوندى، محمد، ج 5، ص 167، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم 1407ق.
نظرات