جستجوی پیشرفته
بازدید
4780
آخرین بروزرسانی: 1401/05/18
خلاصه پرسش
آیا حضرت آدم(ع) به دلیل تردید در ولایت ائمه(ع) از پیامبران اولوالعزم قرار نگرفت؟
پرسش
با توجه به آیه «وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلى‏ آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِیَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْما»، آیا حضرت آدم(ع) در ولایت ائمه(ع) دچار شک و تردید شد و به همین دلیل در میان پیامبران اولوالعزم قرار نگرفت؟
پاسخ اجمالی

از آموزه‌های دینی چنین برداشت می‌شود که شرایطی لازم است تا پیامبری اولوالعزم به شمار آید. برخی از این شرایط را چنین گفته‌اند:

  1. داشتن دعوت جهان‌شمول،
  2. داشتن شریعت و دین،
  3. داشتن کتاب الهی.

بر این اساس، تعداد فراوانی از دین‌پژوهان معتقدند که به طور خاص، فقط 5 نفر از پیامبران الهی دارای چنین ویژگی‌هایی بودند؛ یعنی هم دعوت همگانی، هم شریعت و هم کتاب الهی داشتند. آن پنج نفر، حضرت نوح، ابراهیم، موسی، عیسی(ع) و پیامبر اسلام حضرت محمد(ص) هستند.[1]

با این وجود در برخی از روایات اشاره شده است که پذیرش ولایت رسول خدا(ص) و امامان معصوم(‏ع) بعد از ایشان یکی از شرایط قرار گرفتن در میان پیامبران اولوا العزم است:

روایتی از امام باقر(ع) در این زمینه نقل شده است که در تفسیر آیه‌ی «وَ لَقَدْ عَهِدْنا إِلى‏ آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِیَ وَ لَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْما»؛[2] و ما از پیش به آدم سفارش کردیم؛ اما او این سفارش را از یاد برد و در وى عزمى نیافتیم؛ فرمود: خداوند از آدم(ع) در پذیرش ولایت محمد(ع) و امامان بعد از او پیمان گرفت، ولی او این پیمان را رها نموده و تصمیمی در این باره نگرفت. و همانا علت نام‌گذاری اولو العزم به این نام، آن بود که خداوند از آنان برای محمد(ص) و اوصیاء بعد از او و همچنین حضرت مهدی(عج) و روش او از آنان پیمان گرفت و آنان عزمشان را در این باره جمع نموده که او و اوصیائش چنین هستند و اقرار به آن کردند.[3]

این روایت از نظر سند ضعیف شمرده می‌شود؛[4] چراکه علاوه بر مرسل بودن حدیث، در سند آن مفضل بن صالح قرار دارد که شخصی کذّاب و جعل‌کننده حدیث شمرده می‌شود.[5]

اما با صرف نظر از سند و با فرض پذیرش آن، در زمینه این روایت باید به چند نکته اشاره کرد:

الف) این روایت نمی‌تواند از جهت محتوا نیز قابل دفاع باشد؛ چرا که ‌حضرت آدم(ع) پیامبری معصوم بود و نافرمانی خداوند را انجام نمی‌دهد.[6] بر این اساس، نمی‌توان پذیرفت که حضرتشان ولایت پیامبر(ص) و جانشینان او را نپذیرفته باشد.

ب) البته در این روایت، سخن از انکار کامل و نپذیرفتن ولایت ائمه(ع) نیست، بلکه تنها اندکی تعلّل و درنگ در پذیرش را می‌توان از آن برداشت کرد.

ج) برخی نیز احتمال داده‌اند که علت تردید و درنگ در پذیرش ولایت نیز آن باشد که اگرچه ایشان بر قبول ولایت ائمه(ع) عزم داشت؛ اما به دلیل مشکلات و سختی‌هایی که در این دوران بر سر ذریه وی پیش خواهد آمد، نگران شده و تأسف می‌خورد و از آن‌جا که کسی که در مورد چیزی تأسف می‌خورد، حتی اگر به آن اقرار هم داشته باشد، مانند کسی است که اقرار به آن ندارد.[7]

البته نیازی به این توجیهات نبوده و همان‌گونه که گفته شد، این روایت از ارزش سندی اندکی برخوردار بوده و روایات دیگری نیز که تأیید‌کننده این موضوع باشند، یافت نشده است.


[1]. «پیامبران اولو العزم»، 460.

[2]. طه، 115.

[3]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 1، ص 416، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق؛ قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، محقق، مصحح، موسوی جزائری، سید طیب،‏ ج 2، ص 66، قم، دار الکتاب، چاپ سوم، 1404ق؛ صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد(ص)، محقق، مصحح، کوچه باغی، محسن بن عباسعلی،‏ ج 1، ص 70، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ دوم، 1404ق.

[4]. مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول(ع)، محقق، مصحح، رسولی، سید هاشم، ج 5، ص 25، تهران، ‌دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1404ق. 

[5]. علامه حلی، حسن بن یوسف‏، رجال العلامة الحلی‏، ص 258، نجف اشرف، دار الذخائر، چاپ دوم، 1411ق.

[6]. سروی مازندرانی، محمد صالح بن احمد، شرح الکافی (الاصول و الروضة)، محقق، مصحح، شعرانی، ابو الحسن، ج 7، ص 59، تهران، مکتبة اسلامیة، چاپ اول، 1382ق.

[7]. همان، ج 8، ص 20.

نظرات
تعداد نظر 0
لطفا مقدار را وارد نمایید
مثال : Yourname@YourDomane.ext
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید
لطفا مقدار را وارد نمایید

طبقه بندی موضوعی

پرسش های اتفاقی

پربازدیدترین ها

  • تعداد فرزندان حضرت علی (ع)، و نام ایشان و نام مادران آنان چه بوده است؟
    797054 معصومین 1387/06/05
    شیخ مفید در کتاب ارشاد تعداد آنها را 27 تن از دختر و پسر دانسته و پس از آن گفته است: عده‏ای از علمای شیعه گویند که فاطمه پس از وفات پیامبر (ص) جنینی که پیامبر او را محسن نامیده بود سقط کرد. بنابر قول این عده، فرزندان آن حضرت ...
  • معنای ذکر «لا حول ولا قوه الا بالله العلی العظیم» چیست و این ذکر چه آثار و برکاتی دارد؟
    759109 حدیث 1396/06/14
    «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»؛ یعنی هیچ نیرو و توانى جز از سوى خداوند بلندمرتبه و بزرگ نیست‏. واژه «حول» در لغت به معنای حرکت و جنبش،[1] و «قوّة» به معنای استطاعت و توانایی است.[2] بنابر ...
  • آیا خداوند به نفرینی که از دل شکسته باشد، توجه می‌کند؟ یا فقط دعاهای مثبت را اجابت می‌کند؟
    683247 Practical 1390/07/12
    نفرین در آموزه‌های دینی ما مسئله‌ای شناخته شده است، چنان‌که در آیات و روایات آمده است:«بریده باد هر دو دست ابولهب»؛ «از نفرین مظلوم بترسید که نفرین مظلوم به آسمان می‌رود». و... .منتها همان‌گونه که دعا برای استجابت، نیازمند شرایط است، و هر دعایی از هر فردی قرین اجابت نیست، ...
  • حکم زنا با زن شوهردار چیست؟
    660368 Laws and Jurisprudence 1387/05/23
    زنا خصوصا با زن شوهر دار یکی از گناهان بسیار زشت و بزرگ به شمار می آید ولی بزرگی خداوند و وسعت مهربانی او به حدی است، که اگر گنهکاری که مرتکب چنین عمل زشت و شنیعی شده واقعا از کردۀ خود پشیمان باشد و ...
  • عقیقه و احکام و شرایط آن چیست؟
    649618 Practical 1391/02/11
    عقیقه عبارت است از: کشتن گوسفند یا هر حیوانی که صلاحیّت قربانی کردن داشته باشد، در روز هفتم ولادت فرزند، جهت حفظ فرزند از بلاها. پرداخت قیمت آن کفایت از عقیقه نمی‌کند. بهتر است عقیقه و فرزندی که برایش عقیقه می‌شود، از حیث جنسیت مساوی باشند، ولی ...
  • آیا کاشت ناخن مانع غسل و وضو است؟
    602141 Laws and Jurisprudence 1387/12/04
    در غسل و وضو، باید آب به اعضای بدن برسد و ایجاد مانعی در بدن که رفع آن مشکل یا غیر ممکن است، جایز نیست، مگر در صورتی که ضرورتی آن را اقتضا کند و یا غرض عقلائی مشروعی در این امر وجود داشته باشد.در هر حال، اگر مانعی ...
  • فضیلت و آداب و شرایط نماز جمعه چیست؟ و به چه صورت خوانده می‌شود؟
    580447 نماز جمعه 1389/09/10
    در مورد جایگاه و فضیلتش نماز جمعه همین بس که سوره‌ای از قرآن به نامش می‌باشد.نماز جمعه یک از عباداتی است که به جماعت خوانده می‌شود. این نماز دو خطبه دارد که با حمد و ثنای الهی شروع می‌شود و امام جمعه در این خطبه‌ها باید مردم را به تقوای ...
  • طبق فتوای رهبر، نماز مغرب و عشا چه زمانی قضا می شود؟
    568810 Laws and Jurisprudence 1385/10/20
    پاسخ دفتر مقام معظم رهبری: آخر وقت نماز مغرب و عشا نصف شب شرعى است (15/11 ساعت بعد از  ظهر شرعی) و احتیاط آن است که اگر تا آن موقع نماز را نخوانده است، تا طلوع فجر به قصد ما فى‌الذمّه[1] به­جا ­آورد و پس از آن نماز قضا مى‌شود
  • آیا ارتباط انسان با جن ممکن است؟
    565359 جن 1386/02/01
    قرآن مجید وجود جن را تصدیق کرده و ویژگی‌‏های زیر را برای او برمی‌شمارد:جن موجودی است که از آتش آفریده شد، بر خلاف انسان که از خاک آفریده شده است.[1]دارای علم، ادراک، تشخیص حق از باطل و قدرت منطق و استدلال ...
  • اصول و فروع دین را نام برده و مختصراً توضیح دهید؟
    564663 Laws and Jurisprudence 1387/09/23
     دسته بندی اصول دین و فروع دین به این شکلی که در میان ما متداول است از احادیث و روایات ائمه (ع) اخذ نشده است؛ بلکه دانشمندان علوم دینی معارف دینی را به این صورت دسته بندی کردند. تاریخ بحث ها در باره به نیمه دوم قرن اول هجری باز ...